امروز آبان ایزد از ماه آبان سال 3757 زرتشتی، شنبه چهارم آبان‌ماه 1398 خورشیدی، 26 اکتبر 2019 میلادی
جشن آبانگان؛ پاس‌داشت آفرینش آبهای روان فرخنده باد
در چنین روزی، جشن آبانگان از جشن‌های ماهیانه‌ی زرتشتیان است که در روز چهارم آبان‌ماه بر پایه‌ی سالنمای رسمی کشور و روز آبان از ماه آبان در گاهشمار زرتشتی برگزار می‌شود.
در گاهشمار زرتشتی روز دهم هر ماه آبان نامیده می‌شود. ایرانیان برابر آیین، هرگاه نام روز و نام ماه برابر می‌شد آن روز را جشن برپا می‌کردند و به شادمانی و ستایش آفریده‌های نیک اهورا مزدا می‌پرداختند. برابری روز آبان با نام آبان‌ماه در گاهشمار زرتشتی را آبانگان می‌نامیدند.
آب مایه‌ی زندگی است، انسان نخستین شهرنشینی بشری را در کنار چشمه‌ها و رودها به وجود آورد، سپس آبادانی آغاز شد و به ستایش خداوند پرداخت. آبان، نام دیگر ارِدْوی سورَ اَنَهیتَه (اَناهیتا )، نماد آبهای پاک و بالنده روی زمین و نگاهبان پاکی و بی‌آلایشی در جهان هستی است. آناهیتا در اسطوره‌های ایرانی، از جایگاه ارزشمندی برخوردار بوده است به همین روی نیاکان ما نیایشگاه‌هایی در کنار رودخانه‌ها و آبهای روان برای بزرگداشت آب ساخته بودند که نمونه‌ی آن در کنگاور کرمانشاه و بیشاپور همچنان پابرجا است.
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
جشن آبانگان، به ستایش آفریده‌ی آب و پاس‌داشت آن ویژه شده است. ایرانیان باستان آب را پاک می‌شمردند و هیچ‌گاه آن را آلوده نمی‌کردند و آبی را که ویژگی سه‌گانه‌اش، رنگ، بو و مزه‌ی آن، دگرگون می‌شد برای آشامیدن و شستشو به کار نمی‌بردند. زرتشتیان نیز در این روز همانند دیگرجشن‌ها به آتشکده‌ها می‌روند و برای گرامی‌داشت فرشته‌ی نگاهبان آب‌ها، به کنار جوی‌ها و قنات‌ها رفته و با خواندن اوستای آبزور (بخشی از اوستا که به آب و آبان وابسته است) از سوی موبدان، اهورامزدا را ستایش کرده و درخواست فراوانی آب و نگهداری آن را کرده و پس از آن به شادی می‌پردازند.
از آن‌جا که در روز چهارم آبان‌ماه (در سالنمای رسمی کشور) «زو» که یکی از پادشاهان ایران بود، با افراسیاب جنگید و او را شکست داد و از سرزمین خویش بیرون راند، ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند؛ دیگر آنکه چون در زمانی برابر با هشت سال در ایران باران نبارید مردم بسیاری جان‌سپردند و برخی به سرزمینی دیگر رفتند. سرانجام در همین روز پس از پنج یا هفت سال، باران آغاز به باریدن کرد، ازین‌رو ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند.
آبان ایزدبانوی آبهای روی زمین و نگاهبان پاکی و بی‌آلایشی در جهان هستی است. آناهید و سپس ناهید در فارسی دری به چم(:معنای) نیالوده و پاکیزه است. آناهیتا در استوره‌های ایرانی، یکی از تابناک‌ترین چهره‌ها و کارآمدترین نقش‌ورزان است و در اوستا، سرود بلند و زیبایی به نام «آبان یَشت» با خیال نقش‌هایی دلپذیر، ویژه‌ی نیایش و ستایش اوست:
«…اوست بَرومندی که در همه‌جا بلند آوازه است. اوست که در بسیاری فَرهمندی، همچندِ همه‌ی آبهای روی زمین است. اوست زورمندی که از کوه هُکَر به دریای فراخُ کرت ریزد. من، اهورامزدا، او را به نیروی خویش، هستی بخشیدم تا خانه، روستا، شهر و کشور را بپرورم و پشتیبان و پناه‌بخش و نگاهبان باشم…
آبان نیایش یکی از پنج نیایش روزانه‌ی زرتشتیان است. دیگر نام‌های این جشن: آبان، آبانناف، آپان و بُرزیَزد (پهلوی: نَپاتاپام/ اَپامنَبات) (اوستایی: اَپامنَپات) (سنسکریت: نام مینُوی همه‌ی آب‌ها).
به روزِ دَهُم از مَهِ هشتمین / «برآسوده از رنجْ تنْ دل زِ کین»
به ایران بپا شد یکی جشن خوش / همه شاد و خندان و هم باده نوش
به امیدِ پایانِ آن سالِ سرد / زمستانِ تاریک و پر آه و درد
به ایرانسرا تاختند دشمنان / سپاهِ سیاهِ اَنیرانیان
همان «بی فَرِ آسیابانْ نژاد!!» / گرفتی زِ ایرانیان هر چه شاد
همه رودها خشک و هم ناپدید / تو گویی یکی رنگِ شادی ندید
همه مردمان در سر اندیشه دار / ز «آبان» و «مزدا» بخواهند کار
یکی گُردْ شاهِ دلاورْ سرشت / که «زَو» ناموَر بود و جایش بهشت
پدید آمد از سرزمینِ مِهان / یلِ نامورْ شاهِ گُندآوران
سپاهِ دُژَمْ خویِ تورانیان / به اندیشه ی نیکِ ایرانیان
فرو کوفته تار و مار و نگون / بدین کارْ «آبان» شدی رهنمون
همه مردمان بس به پا کوفتند / زمین و زمان را به هم دوختند
چنین خواندند جشن «آبانِگان» / کنون بختِ ما شاد و دلها جوان
ز «آبان» و از ما بر آن کس درود / که تارش بُوَد شادی و داد پود
پرستش ببایِست کرد این خدای / «خداوندِ جان و خداوندِ جای» «سوشیانت»
دهمین روز ماه در گاهشمار مزدیسنی آبان_ایزد نام دارد. نام ماه هشتم از سال خورشیدی و نام روز دهم، از هر ماه زرتشتی را آبان می‌نامند. در اوستا آپ در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. در اوستا بارها “آپ” به چم فرشته‌ی نگهبان آب، گفته شده و همه جا جمع آمده است.
آبان نام پارسی شده‌ی ایزد آب‌ها یا آناهیتا است. در اوستا (اردی‌ویسور آناهیتا) به چم رودخانه‌ی نیرومند بی‌آلودگی نامیده شده است. آناهیتا که کوتاه شده این نام اوستایی است، نام الهه‌‌ی نماینده بر این آبهای روان بوده و یَشتی که در اوستا به مناسبت این الهه سروده شده آبان یشت نام دارد.
آب یكی از آخشیج‌های چهارگانه و بسیار گرامی در نزد ایرانیان بوده و نیاكان ما ستایش ویژه‌ای برای آب داشته‌اند، به گونه‌ا‌ی كه آتشكده‌ها را نزدیک چشمه‌سارها یا جویبارها می‌ساختند تا هم ایزد آذر و هم ایزد آب، این دو آفریده‌ی نیک اهورایی را بستایند.
در ایران باستان، آلودن آب از گناهان بزرگ به‌شمار می‌رفته به‌گونه‌ای كه بر روی رود، گذری می‌ساختند، تا هنگام رفت‌و آمد، آب را گل‌آلود نكنند. همچنین ایرانیان برای شستشوی بدن در محفظه‌ای به نام «آبزن» كه به اندازه‌‌ی اندام انسان بود، آب ریخته و خود را می‌شستند. آبزن، چیزی همچون وان حمام است كه این‌روزها از آن، بهره می‌جوییم.
” بخش‌هایى از اردویسور نیایش یا آبزور”
و توانایى و زور و آفرین باد به اهورامزداى فروغمند،
با شکوه و به امشاسپندان ، به آب‌‌هاى خوب مزدا داده،
به آب اردویسور آناهیتاى پاک ، به همه‌ی آب هاى مزدا داده،
به همه ی گیاهان مزدا داده ، به همه ی ستودگان مادى و مینوى،
و به فروهرهاى پاکان و راستان که پیروز و پرتوان هستند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
بنشین به نشاط و دوستان را
ای دوست به عز و ناز بنشان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
از آب پرهیز کن و آب را میازار
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (آبان) بپرهیز از آب و ای جوان/میالای و میازار آب روان
یاد روز چهارم آبان‌ماه:
- در سال 1296 خورشیدی، روس‌ها وارد بندر انزلی شده و حرکت خود به سمت تهران را در زمان احمدشاه قاجار آغاز کردند.
– جشن آبانگان در گاهشمار زرتشتی.
یک پاسخ
ابان ایزد فرخنده باد. یادمه سال ۹۵ یک عده جمع شدند رفتند طرف سد لار دعا کنند و موبدان اوستاخوانی نمودند. تا باران ایران را پر نعمت نماید تا امسال ۹۸ اهورامزدانعمتی به مردم داد که ناشکری نکنند و الان هم با این بارندگی ها خدا کند خسارات مجدد تکرار نشود. تمام این مناطق سیل زده همه به حالت دشت میباشند و در حقیقت اب ها باید در چاه یا استخرهای دریاچه ای باید هدایت شوند که اسیب مجدد به زندگی مردم خوزستان و گلستان وارد نشود.فقط باید گفت خدایا شکرت مارا از نعمتهایت فراموش نکن. الهی امین. روز بارانی خوبی در پیش رو داشته باشید.