چکیده: قوم بلوچ و کوچ دو بار در روزگار اساتیری شاهنامه جزو لشگریان سیاوش و کیخسرو در حمله به سرزمین توران و سه بار در روزگار کسری انوشیروان حضور فعال دارند و همراه دیگر اقوام ایرانی همچون پارس گیلان دیلمان و مبارزان دشت سروچ به‌عنوان مدافعان مرزهای ایران زمین از ایشان یاد شده است.
در ﻣﻨــﺎﺑﻊ ﻳﻮﻧــﺎنی و ﻫﻤﭽنین کتیبهﻫﺎی هخامنشی از جمله کتیبه‌ی بیستون، ﻫﺮچند اﻳﺎﻟﺖ ﻣﻜﺮان و ﮔﺪروزﻳﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﺗﺮاپ‌های اﻳـﺮان ﺑﺎﺳـﺘﺎن ﺑـﻪﺷـﻤﺎر می‌آﻳﻨﺪ؛اﻣـﺎ از اﻗﻮام و ﻣﺮدم ﺳﺎﻛﻦ آن ﻧﺎحیه ﺑﺎﻋﻨﻮانﻫﺎی ﻣﺰﺑﻮر ﻧﺎمی ﺑﺮده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. در آﺛــﺎر و ﻧﻮﺷــﺘﻪﻫﺎی تاریخی و ﺟﻐﺮافیایی روزگار اﺳﻼمی ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از اواﺧﺮ ﺳﺪهی ﺳﻮم ﻫﺠﺮی، اﻳﻦ ﻗﻮم در ﻛﻮهﻫﺎ و دﺷتﻫﺎی ﺟﻨﻮبی ﻛﺮمان و ﻧﺎحیه‌ی ﻣﻜﺮان و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﻛﻨــﻮنی ﺳﻜﻮﻧﺖ و ﺣﻀﻮر ﺟﺪی دارﻧﺪ و دارای ﻫﻤﺎن وﻳﮋگیﻫﺎیی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺪانها اﺷﺎره و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳــﻦ ﺟﺴﺘﺎر بخشی از وﻳﮋگیﻫﺎی اﺧﻼقی و کیفیت زﻧﺪگی اﻳﻦ ﻗﻮم ﻧﮋاده‌ی اﻳﺮانی در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ ﺑﻪ شیوه‌ی توصیفی ﺑﺮرسی میﺷﻮد.
واژهﻫﺎی کلیدی: ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﺑﻠﻮچ،ﻛﻮچ، ﻗﻮم و زﺑﺎن، وﻳﮋگیﻫﺎ.
مقدمه
ﺗﺮکیب ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ ﻛﻪ نخستین ﺑﺎر در ﺷﺎﻫﻨﺎمه‌ی ﻓﺮدوسی ذﻛﺮ ﺷــﺪه اﺳــﺖ، ﺗﺤﺖ تأثیر اصلیﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺧـﻮد ازﺟﻤﻠـﻪ ﺷـﺎﻫﻨﺎمه‌ی اﺑﻮﻣﻨـﺼﻮری و ﺗﺮجمه‌ی ﺧﺪاﻳﻨﺎﻣـﻪﻫـﺎ و ﺳﺎﻳﺮ آﺛــﺎر ﺗﺎریخی و داﺳﺘﺎنی اﻳﺮان ﺑﺎﺳــﺘﺎن اﺳــﺖ و بیانگر اﺳــﺘﻘﻼل در ﻫﻮﻳـﺖ و شخصیت اﻳــﻦ دو ﻗــﻮم در آن روزﮔــﺎر اﺳــﺖ. ﻇــﺎﻫﺮاً ﻓﺮدوﺳــی اﻳــﻦ دو ﻋﻨﻮان را ﺑﺮ ﻗــﻮمی واﺣﺪ اﻃﻼق ﻛﺮده اﺳﺖ و از اﻳـﺸﺎن ﺑـﻪﻋﻨﻮان یکی از اﻗـﻮام اﻳﺮانی در ﻛﻨﺎر گیلان، دﻳﻠﻤــﺎن، ﭘﻬﻠـﻮ و ﭘــﺎرس ﻧـﺎم ﺑــﺮده اﺳــﺖ. در اﻏﻠـﺐ ﻣﺘـﻮن ﻛﻬـﻦ و ﻣﻨــﺎﺑﻊ ﺗــﺎریخی و جغرافیایی ﻓﺎرﺳــی و ﻋﺮﺑــی نخستین ﺳــﺪهﻫﺎی اﺳــﻼمی ﻫﻢ ﻧـﺎم اﻳـﻦ دو ﻗـﻮم ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤـﺮاه ﻫـﻢ وﮔﺎه در ﻳـﻚ معنی و ﻣﺘـﺮادف ﻫــﻢ می‌آﻳــﺪ. در حالیکه ﻗﻮم ﻛﻮچ ﺑــﺎ ﺑﻠــﻮچ دارای ﺗﻔــﺎوتﻫـﺎی آﺷﻜﺎری ﻫـﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﻛـﺪام در عی ﺷـﺒﺎﻫﺖ دارای ﻫﻮﻳــﺖ ﻣـﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺳﺎﻛﻦ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎنﻫــﺎی ﺟﻨـﻮبی ﻛﺮﻣﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﻗــﻮم ﻛـﻮچ در روزﮔـﺎر تاریخیﻛــﻮهﻫﺎی «ﻗﻔــﺺ» را ﺣــﺪ ﺟﻨــﻮبی ﻛﺮﻣﺎن و ﻏﺮﺑــی ﺧــﺎش و ﻣﻜﺮان میﻧﺎﻣﻨــﺪ. اﺳــﺘﺨﺮی ﻣـیﻧﻮﻳــﺴﺪ: «،اﻳــﻦ ﻗــﻮم ﻫﻤــﻮاره رقیب و ﻫﻤــﺎورد ﺑﻠﻮﭼــﺎن ﺑــﻪﺷــﻤﺎر ﻣــی‌آﻣﺪﻧــﺪ و ﻛـﻮچ از ﻛـﺲ ﻧﺘﺮﺳــﺪ اﻻ از ﺑﻠــﻮچ» ﺑــﺮای نخستین ﺑــﺎر در اواﺧــﺮ ﺳــﺪهی ﺳــﻮم و اواﻳــﻞ سده‌ی ﭼﻬــﺎرم ﻫﺠــﺮی ﺟﻐﺮافیﻧﻮﻳــﺴﺎن اﺳــﻼمی از دو ﮔــﺮوهﻛﻮه نشین و صحرانشین ﺑـﻪﻧـﺎمﻫـﺎی «کـﻮچ و ﺑﻠـﻮچ» ﻳـﺎد ﻣـیﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻘﺪسی از ﺗﺎزشﻋـﻀﺪاﻟﺪوﻟﻪی دیلمی به صحرانشینان اﻳــﻦ ﻗــﻮم و ﻛـﺸﺘﺎر اﻳـﺸﺎن ﻧﺎم میﺑــﺮد. ﻧﺎم ﻛـﻮچ در ﻣﺘـﻮن ﻛﻬـﻦ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞﻫـﺎی ﮔﻮﻧـﻪﮔـﻮن ﺛﺒـﺖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ازﺟﻤﻠـﻪ: ﻛـﻮچ،ﻛﻮﻓﺞ، ﻛﻔﺞ، ﻛﻔﭻ، ﻛﻮﻓﭻ، ﻗﻔﺞ، ﻗُﻔﺲ و ﻗُﻔﺺ. پیشینه‌ی تحقیق درباره‌ی سابقه‌ی تاریخی، ﻧــﮋادی و ﻓﺮﻫﻨــﮓ و ﺗﻤــﺪن ﻗــﻮم ﺑﻠــﻮچ ﺗــﺎﻛﻨﻮن تحقیقات ﻣﻔـﺼﻞ داﻣﻨــﻪداری اﻧﺠــﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﺑﺮﺧـی از اﻳـﻦ ﭘــﮋوﻫﺶﻫـﺎ در ﻣﻘﺎﻟــﻪ اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪه اﺳــﺖ
واژه‌ی بلوچ
در ﻣﻨــﺎﺑﻊ پیش از اﺳــﻼم ﺗﻘﺮﻳﺒــﺎً هیچ ﻣﻨﺒــﻊ مستقلی از ﺑﻠــﻮچ ﻧــﺎم ﻧﺒــﺮده اﺳــﺖ . ﺗﻨﻬــﺎ نیبرگ از ذﻛــﺮ ﻧــﺎم ﺑﻠﻮﭼــﺎن در ﻣﻨــﺎﺑﻊ دوره‌ی میانه ﺧﺒــﺮ ﻣــی دﻫــﺪ. ﻫﺮﺗــﺴﻔﻠﺪ واژه‌ی بلوچ را ﺑﺮﮔﺮﻓﺘــﻪ از واژه‌ی ﻣــﺎدی «یرازا-واچیا» ﺑـــﻪ ﻣﻌﻨـــی ﻓﺮﻳـــﺎد ﺑﻠﻨـــﺪ در ﭘﺎرﺳـــی ﺑﺎﺳـــﺘﺎن و ﻣـــﻮکلر آن را ﺑــﺮ آﻣــﺪه از ﺑــﻪ ﻫــﻢ واژه‌ی «ﮔﺪورسیا» و بیلو آن را برآمده از دو واژه‌ی بالا اچا در زﺑــﺎن ﻳﻮﻧــﺎنی ﻛﻬــﻦ می‌داﻧﻨــﺪ. اﻏﻠﺐ ﻣﺤﻘﻘﺎن در اﻳـﻦ عقیده اﺗﻔـﺎقﻧﻈـﺮ دارﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑﻠـﻮچﻫـﺎ از ﻣـﺮدم «ﮔـﺪروزﻳﺎ» ﻫـﺴﺘﻨﺪ و واژه‌ی ﺑﻠﻮچ از «ﺑﺪروچ» ﻳﺎ «ﮔﺪروچ» ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳــﺎﻻت ﮔــﺪروزﻳﺎ از ﺳــﺎﺗﺮاپﻫﺎی اﻣﭙﺮاﻃـﻮری ﻫﺨﺎمنشی ﺑــﻮده اﺳـﺖ ﻛــﻪ ﻫــﻢ ﻣــرز، ﺑــــﺎﻛﺘﺮﻳﺶ بازرﻧﮕــــﻪ، سعدیان، پارتیه، کرمانیه و … ﺑـــــﻮده اﺳـــــﺖ و دﻳـــــﻮدور سیسیلی از ﻣﻮرﺧــﺎن ﻣــﺸﻬﻮر روﻣــی در ﺳــﺎل 323 پیش از میلاد آن را ﺟــﺰو اﻳﺎﻟــﺖﻫــﺎی ﺷــﺮقی بر شمرده است و ﭘﮋوﻫـــﺸﮕﺮان ﺟﺎﻳﮕـــﺎه آن را همین ﻣﻜــﺮان ﻳــﺎ ﺑﻠﻮﭼــﺴﺘﺎن اﻣــﺮوزی ﺑــﻪ ﻣﺮﻛﺰﻳــﺖ «ﭘــﻮرا» (اﻳﺮاﻧﺸﻬﺮ ﻛﻨﻮنی) داﻧﺴﺘﻪ.
ﺳﺎبقه‌ی ﻧﮋادی ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ
بعضی ﻣﻮرﺧﺎن اﺻﻞ ﻛﻮﭼﺎن و ﺑﻠﻮﭼــﺎن را ﻛﺮد ﻳــﺎ ﻋــﺮب ﻣــیداﻧﻨــﺪ. ﻣﻘﺪسی ﻣـیﮔﻮﻳﺪ: «ﮔﻮﻳﻨﺪ اﺻﻞ اﻳﺸﺎن از ﻋﺮب اﺳﺖ» اﺑــﻦ ﺣﻮﻗــﻞ ﻣــی ﻧﻮﻳــﺴﺪ : «در اﻳــﻦ ﺟﺒــﺎل ﻫﻔــﺖ ﻃﺎﻳﻔــﻪ ﻫــﺴﺘﻨﺪ و آﻧــﺎن از ﻧــﮋاد و قبیله‌ی اﻛﺮاد ﺑﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـی آﻳﻨـﺪ.» و اﺑـﻦ ﺧُﻠّﻜـﺎن ﺑـﻪﻃـﻮر غیر مستقیم به ﻛــﺮد ﺑــﻮدن اﻳــﺸﺎن اﺷــﺎره دارد و ﻣــیﮔﻮﻳــﺪ: «ﻣﻌــﺰ اﻟﺪوﻟــﻪ در ﺟﻨــﮓ ﺑــﺎ اﻛــﺮاد در ﻛﺮﻣــﺎن دﺳــﺖ ﭼــﭗ ﺧــﻮد را از دﺳــﺖ داد» ﺷــﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟــﻮد و ﺣــﻮادث تاریخی، ﻧﻈﺮﻳـه‌ی ﻋــﺮب‌بــﻮدن دو ﻗﻮم ﻛــﻮچ و ﺑﻠــﻮچ را رد ﻣـی‌کنند و ﺗﻘﺮﻳﺒــﺎً ﻫﻤــﻪی آﺛــﺎر اﺗﻔــﺎق ﻧﻈــﺮ دارﻧــﺪ ﻛــﻪ اﻳــﻦ اﻗــﻮام پیش ازحمله‌ی اﻋــﺮاب در ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺣــﻀﻮر داﺷــﺘﻪاﻧــﺪ؛ ﭼــﻪ در زﻣــﺎن ﻓــﺘﺢ ﻛﺮﻣــﺎن ﻫﻨﮕــﺎمی ﻛــﻪ ﺗﺎزﻳــﺎن ﺑــﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧــﺪهی سهیلﺑــﻦﻋــﺪی ﺑــﻪ ﻛﺮﻣــﺎن ﺣﻤﻠــﻪ ﻛﺮدﻧــﺪ، ﻣــﺮدم ﻛﺮﻣــﺎن از ﺳــﺎکنان قفس ﻣﺪد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻛُﺮدﺑﻮدن اﻳـﻦ دو ﻗـﻮم ﻫـﻢ ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ ﻣﺤـﻞ ﺗﺄﻣـﻞ و ﺗﺮدﻳـﺪ اﺳـﺖ، اﻣـﺎ ﻣﻨﺘﻔـی نیست؛ زﻳــﺮا ﻫــﻢ ﺷــﺒﺎﻫﺖ ﻫــﺎیی میان آداب‌ورﺳــﻮم اﻳــﺸﺎن ﺑــﺎ ﻛــﺮدان اﺳــﺖ ﻛــﻪ تحقیق در آن ازحوصله‌ی اﻳـﻦ ﺑﺤـﺚ بیرون اﺳـﺖ، ﻫـﻢ ﻣﻨــﺎﺑﻊ ﺗـﺎریخی اﻳـﻦ عقیده را ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﻛـﺮده‌اﻧــﺪ. همچنین آﺛــﺎر وﺟــﻮد و ﺣــﻀﻮر ﻛــﺮدان در ﺑﺨــﺶ ﺷــﻤﺎلی دﺷــﺖﻟــﻮت ﺗــﺎ سیستان نیز دلیلی دﻳﮕﺮ ﺑﺮ اﺛﺒـﺎت اﻳـﻦ دﻋـﻮی ﻣـیﺑﺎﺷـﺪ و ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳـﻦ ﻣـیﺗـﻮان ﮔﻔﺖ ﻛـﻪ ﻛﻮﭼـﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺎن در حقیقت ﺑﺎزﻣﺎﻧـﺪﮔﺎن ﮔـﺮوهﻫـﺎی ﻛـﺮدی ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻃـی ﺳـﺪهﻫـﺎی پیشین ﺑـﺎﺣﺮﻛــﺖ ﺧــﻮد از ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﺷــﻤﺎل و ﺷــﻤﺎل ﻏﺮﺑــی ﻓــﻼت اﻳــﺮان و ﺑــﺎ ﮔﺬﺷــﺘﻦ از ﻛــﻮهﻫــﺎ و دﺷــﺖﻫــﺎ ﺑــﻪ ﺟﻨــﻮب ﺷــﺮقی ﻓــﻼت رسیده و ﻣــﺴﺘﻘﺮ ﺷــﺪهاﻧــد.
ﻋــﻼوه ﺑــﺮ اﻳــﻦ وﺟــﻮد اﺷــﺘﺮاﻛﺎت ﻟﻬﺠــﻪای و زﺑــﺎنی مردمان ﻗــﻮم ﺑﻠــﻮچ و زﺑــﺎنﻛﺮدی اﻳﻦ ﻧﻈـﺮ را ﺗـﺎ ﺣـﺪودی ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﻣـی ﻛﻨـﺪ. ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ اﻳـﻦ ﺷــﺒﺎﻫﺖ را ﻣــیﺗــﻮان از ﻣﻘﻮله‌ی اﺷــﺘﺮاک ﻧــﮋادی میان همه‌ی اﻗــﻮام اﻳﺮاﻧــی داﻧــﺴﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜــﻪ اﻳــﻦ وﺟــﻮه اﺷــﺘﺮاک میان زﺑــﺎن بلوچی و گیلکی و ﭘﺎرﺳــی میانه و ﺳــﺎﻳﺮ ﮔــﺮوهﻫــﺎی زﺑﺎنی اﻳﺮان ﻫﻢ وﺟﻮد دارد. در ﺷــﺎﻫﻨﺎﻣﻪ حکیم ﺗــﻮس، ﻛــﻮچ و ﺑﻠــﻮچ در نخستین ﻇﻬــﻮر ﻣﺒــﺎرزانی ﻫــﺴﺘﻨﺪ ﻛــﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاهی ﺳـﭙﺎه سیاوش ﺑـﺮای ﻧﺒـﺮد ﺑـﺎ افراسیاب ﺑـﻪ ﺗـﻮران ﺣﻤﻠـﻪ ﻣـیﻛﻨﻨـﺪ و ﻧـﺎم اﻳـﺸﺎن اونخستین ﺑـﺎر اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤـﺮاه دﻳﮕـﺮ اﻗـﻮام اﻳﺮاﻧـی ﻫﻤﭽـﻮن، ﭘـﺎرس، ﭘﻬﻠـﻮ، گیلان و ﻣﺒـﺎرزان دﺷــﺖ ﺳــﺮوچ دﻳــﺪهﻣــی ﺷــﻮد ، و ﭘــﺮﭼﻢ اﻳــﺸﺎن ﻫــﻢ ﻧﻘــﺶ ﭘﻠﻨﮓ دارد . به همین دلیل ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﻧـﺎم «گیلان» ﺑﺮﺧـی ﭘﮋوﻫـﺸﮕﺮان از ﺟﻤﻠـﻪ ﻟﻮﻧـﮓ- ﻛــﻮ چو ﺑﻠــﻮچ را ﺟــﺰو گیلان ﻣــی ﺷــﻤﺎرﻧﺪ ﻛــﻪ از ﻧــﻮاحی ﺳﺎحلی ﺧـﺰر ﺑـﻪ ﻛﺮﻣـﺎن و سیـﺴﺘﺎن و ﺑﺨـﺶﻫـﺎیی از ﺑﻠﻮﭼـﺴﺘﺎن آﻣـﺪهاﻧـﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧـﺪ ﻛـﻪ اﻳــﻦ ﻣﻬــﺎﺟﺮت در زﻣــﺎن اﻧﻮشیروان آﻏــﺎز ﮔــﺸﺘﻪ اﺳــﺖ؛ اﻣــﺎ هیچﻛــﺪام از ﻧﻈﺮﻳــﺎت ﻣﺰﺑــﻮر اﺳــﺘﻨﺎد تاریخی ﻣﺤﻜﻤــی ﻧــﺪارد و ﺗﻨﻬــﺎ ﺑــﺮ ﭘﺎﻳــﻪی وﺟــﻮه ﺷﺒﺎﻫﺖ میان اﻳﻦ ﻗﻮم ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻮام ایرانی اﺑﺮاز ﺷﺪه اﺳﺖ. درﻣﺠﻤﻮع ﻣـیﺗــﻮان اﻳــﻦﮔﻮﻧــﻪ نتیجه ﮔﺮﻓــﺖ ﻛــﻪ ﻗــﻮم ﺑﻠــﻮچ ﺑــﻪﻫﻤــﺮاه ﻛــﻮچ ازﺟﻤﻠــﻪ اﻗــﻮام اﻳﺮاﻧــی اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﭘــﺎره‌ای اﺷــﺘﺮاﻛﺎت ﺑــﺎ دﻳﮕــﺮ ﮔــﺮوهﻫــﺎی ﻗــﻮمی دارد؛ اﻣــﺎوﻳﮋﮔــیﻫﺎیی ﻛــﻪ بیانگر ﻫﻮﻳــﺖ و اﺳــﺘﻘﻼل ﻗــﻮمی و زﺑــﺎنی اﻳــﺸﺎن اﺳــﺖ بسیار بیشتر از وﺟﻮه اﺷﺘﺮاک ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻗﻮام اﺳﺖ. اوژن اوﺑــﻦ ﻓﺮاﻧــﺴﻮی ﻣــی ﮔﻮﻳــﺪ:«ﺳــﺎﻛﻨﺎن ﺳﻠــﺴﻠﻪ ﺟﺒــﺎل ﻏﺮﺑــی و ﺟﻨــﻮبی، ﻛﺮدﻫـﺎ، ﻟﺮﻫﺎ و ﺑﻠﻮچﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎیی از ﻧــﮋاد ﺧـﺎﻟﺺ اﻳﺮانی ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻛﺎﻣﻼً دﺳــﺖﻧﺨـﻮرده ﻣﺎﻧــﺪهاﻧــﺪ» ﻛﻠﻨــﻞ دﻳﻤــﺰ ﻛﻨـﺪ ﻣــﺴﺄﻟﻪ را از ﻃﺮﻳــﻖ علمی ﺑﺮرﺳـی می‌کند و میﮔﻮﻳــﺪ: «ﺟﻤﺠـه ﺑﻠــﻮچ از ﻧـﻮع ﭘﻬــﻦ ﺳـﺮان اﻳﺮاﻧــی اﺳـﺖ؛ ﺣــﺎل آن ﻛـﻪ ﺟﻤﺠﻤــﻪی ﻋــﺮب و ﻫﻨــﺪی از ﻧــﻮع درازﺳــﺮان اﺳــﺖ و اﮔــﺮ ﺧــﺼﻮصیات ﻣﻐــﺰی و جسمی ﺑﻠــﻮچ را در ﻧﻈــﺮ بگیریم، ﺑﺎﻳــﺪ او را آرﻳــﺎیی اﻳﺮاﻧــیﻧــﮋاد و ﻣﺎﻧﻨــﺪ تاجیکان و دﻳﮕــﺮ ﻣــﺮدم ﻓﻼت اﻳﺮان ﺑﺪانیم».
ﻟــﺮد ﻛــﺮزن ﺑــﺮ ﭘﺎﻳــه‌ی ﺑﺮآﻳﻨــﺪ ﭘــﮋوﻫﺶ زﺑــﺎنﺷﻨﺎﺳــﺎن، زﺑــﺎن ﺑﻠــﻮچﻫﺎ را از ﺷﺎﺧﻪی اﻳﺮاﻧــی زﺑــﺎنﻫــﺎی ﻫﻨــﺪ و اروﭘــﺎﻳﻲ داﻧـﺴﺘﻪ اﺳـﺖﻛـﻪ ﺑــﺎ زﺑــﺎن اﻳﺮاﻧـی میانه و ﭘــﺎرتی ﺧﻮﻳـﺸﺎوﻧﺪ اﺳـﺖ. ﺧﻮﻳـﺸﺎوﻧﺪی ﺑﻠـﻮچی ﺑــﺎ زﺑــﺎنﻫــﺎی ﺷــﻤﺎل ﺑــﺎﺧﺘﺮی اﻳــﺮان ﻣــیﺗﻮاﻧــﺪ راهی ﺑﺮای ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ. از دﻳﮕــﺮ راهﻫــﺎی روﺷــﻨﮕﺮی در ﺳــﺎبقه‌ی ﻧــﮋادی اﻗــﻮام، ﺑﺮرﺳــی دادهای زﺑــﺎنی ﻣﻌﺎﺻــﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮخی ﭘﮋوﻫـﺸﮕﺮان در اﻳــﻦ ﺣﻮزه، ﺑــﺮﻣﺒﻨــﺎی زﺑــﺎنﺷﻨﺎسی تاریخی و تطبیقی درﺑـﺎره‌ی زﺑـﺎن ﺑﻠـﻮچی اﻣـﺮوز ﺑـﻪ تحقیق ﭘﺮداﺧﺘـﻪاﻧـﺪ. دادهﻫـﺎی زﺑـﺎنی ﺑﻠـﻮچی ﻧـﻮ ﻛــﻪ ﺑــﺎ دادهﻫﺎی زﺑﺎنی دﻳﮕـﺮ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑــﻪ ادوار ﺑﺎﺳﺘﺎن،میانه و ﻧــﻮ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺷــﺪهاﻧــﺪ، ﮔــﻮاه اﻳــﻦ ﻧﻜﺘــﻪاﻧــﺪ ﻛــﻪ ﻣـیﺗـﻮان ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﮔﻮﻳـﺸﻮران اﻳــﻦ زﺑــﺎن را ﺣــﺪود ﺳــﻪ ﻫــﺰار ﺳــﺎل ﺑــﻪ ﻋﻘــﺐ ﺑﺮﮔﺮداﻧــﺪ و ﺑــﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷــﺖ دﻳﮕــﺮ اﻗــﻮام اﻳﺮاﻧــی عجین داﻧــﺴﺖ.
ﻣﺤﻤـــﻮد زﻫـــی ﺑـــﺎ اراﺋﻪی ﺷـﻮاﻫﺪی از ﺳـﻪ ﺟﻨﺒـه‌ی زﺑﺎنی، دﺳﺘﻮری و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪی بنیادی زﺑــﺎن ﺑﻠــوچی را ﺑﺎ دﻳﮕــﺮ زﺑــﺎن‌های اﻳﺮانی ﺑﺮرسی و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮده و ﻣﻌﺘﻘـﺪ اﺳـﺖ ارﺗﺒﺎط بنیادی اﻳـﻦ زﺑـﺎن ﺑـﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋـه زﺑـﺎنﻫـﺎی اﻳﺮاﻧـی، اﻳـﻦاﻣﻜﺎن را ﺑـﻪ ﺑﻠـوچی داده ﻛـﻪ ﺗــﺎﺑـﻪاﻣــﺮوز ﺗﻮاﻧـﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺣﺎﻣﻞ بسیاری از وﻳﮋگیﻫﺎی زﺑﺎنﻫﺎی ایرانی ﻛﻬﻦ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ:
الف:از ﻣﻨﻈﺮ واجﺷﻨﺎسی
میﺗـﻮان از اﺑﻘﺎی بعضی از ﺻﺎﻣﺖﻫﺎی اﻳﺮانی ﺑﺎستان در ﺑﻠـﻮچی اﻣــﺮوز ﻳﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ حتی در اﻳﺮانی میانه‌یﻏﺮﺑــی، اﻳـﻦ واجﻫـﺎ از ﺻـﻮرت ﺑﺎﺳﺘﺎنی ﺧﻮد تغییر ﻳﺎﻓﺘــﻪ و ﺑـﻪ واجﻫـﺎی دﻳﮕﺮ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﺪهاﻧﺪ؛ ﺑـﺮای ﻣﺜـﺎل: اﺑﻘـﺎء /p/ اﻳﺮانی ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﺑﻠــﻮچی و ﺗﺒــﺪﻳﻞ آن به /b/ در اﻳﺮاﻧــی میانه‌ی ﻏﺮﺑــی و ﻓﺎرسی اﻣﺮوز و درو اﺑﻘــﺎء /c/ اﻳﺮانی ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﺑﻠوچی و ﺗﺒــﺪﻳﻞ آن ﺑــﻪ /j/ یا /z/ در اﻳﺮاﻧــی میانه‌ی ﻏﺮﺑـی و ﻓﺎرﺳـی اﻣــﺮوز و اﺑﻘــﺎء /t/ اﻳﺮاﻧـــی ﺑﺎﺳـــﺘﺎن در بلوچی و ﺗﺒـــﺪﻳﻞ آن ﺑـــﻪ /d/ در ایرانی میانه‌ی ﻏﺮﺑـــی و ﻓﺎرسی اﻣﺮوز
ب: از ﻣﻨﻈﺮ واژﮔﺎنی
در اﻳــﻦ زمینه هم ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫﺎی ﻓﺮاوانی در زﺑﺎن ﺑﻠﻮچی ﺑــﻪ ﻛــﺎر ﮔﺮﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ ﻛــﻪ عیناً واژﮔــﺎن اﻳــﺮان ﺑﺎﺳــﺘﺎن ﻫــﺴﺘﻨﺪ و در بعضی زﺑــﺎنﻫﺎی اﻳﺮانی ﻳــﺎ از میان رﻓﺘﻪاﻧـﺪ ﻳــﺎ بهﺻﻮرت دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪهاﻧﺪ.
ج: همچنین از ﻧﻈــﺮ دﺳــﺘﻮری:ﺗـﺸﺎﺑﻬﺎت ﻓﺮاوانی در ﺳـﺎﺧﺘﺎر اﺟــﺰاء ﻛﻼم ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻢ، ﻓﻌــﻞ، ﺻﻔﺖ، قید …و ﺳﺎﺧت ﺟﻤﻠــﻪ در زﺑﺎن بلوچی ﺑــﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ زﺑﺎنﻫﺎی ایرانی وﺟﻮد دارد. اﻳـﻦ زﺑـﺎن از ﻣﻌـﺪود زﺑـﺎن‌هایی اﺳﺖ ﻛـﻪ وﻳﮋگیﻫﺎی اﻳﺮانی ﻛﻬـﻦ را بیشتر ﺣﻔﻆ ﻛﺮده و ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﻟﺒﺘﻪ در اﻳـﻦ ﺑـﺎره اﺧﺘﻼﻓـﺎت ﻟﻬﺠـﻪای ﻫﻢ ﻣـﺸﺎﻫﺪه میﺷـﻮد. ﻣـﻮرد ﺑـﺎﻻ درﺑـﺎره‌ی ﻟﻬﺠـﻪی ﻣﺮدم ﻣﻜﺮان بیشتر ﺻــﺎدق اﺳــﺖ؛ ﻣــﺜﻼً واژﮔــﺎن ﭘـﺪر، ﻣـﺎدر و ﺑـﺮادر در ﻟﻬﺠـه‌ی ﺑﻠـﻮچﻫﺎی ﺳـﺮحـﺪ ﺑــﻪﺻـﻮرت pis، mas و bras (ﻳﻌﻨــی «س» ﺑــﻪ ﺟــﺎی«ت») ﺑــﻪ ﻛـﺎر می‌رود ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﺣﺪودی ﻣﺆﻳـﺪ اﺻﺎﻟﺖ ﻣﺮدم ﻣﻜﺮان و ﺳــﻜﻮﻧﺖ اﻳــﺸﺎن در ﻫــﺰارهﻫﺎی پیش از میلاد در ﻣﻨﻄﻘـﻪ اﺳــﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ زﺑﺎن آنها ﺑﻪ ﻓﺎرسی ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻛﺮدی ﻧﺰدﻳک‌تـﺮ اﺳﺖ؛ در ﺣﺎلی ﻛﻪ ﺑﻠﻮچﻫﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻً در روزﮔﺎر اﺷﻜﺎنی ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ وارد شده‌اﻧــﺪ و ﻗﺮاﺑﺖ ﻟﻬﺠﻪای آنها ﺑــﻪ گیلکی از همینﺟــﺎ ﻧﺎشی اﺳــﺖ.
ﺑﻠﻮچ در ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ
در ﻣﺘﻮن و آﺛﺎر تاریخی و جغرافیایی روزﮔﺎر اﺳﻼمی، اﻏب از ﻗـﻮم ﺑﻠﻮچ ﻫﻤﺮاه ﻗﻮم ﻛﻮچ ازﺟﻤﻠـﻪ اﻗﻮامی ﻧﺎم ﺑـﺮده ﺷــﺪه اسـﺖ ﻛــﻪ دارای زﺑﺎن و آیینﻫﺎیﻣــﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. از اﻳﺸﺎن ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﮔﺮوهﻫﺎی ﻗﻮﻣﻲ اصیل و رﻳﺸﻪدار اﻳﺮانی ﻳﺎدﻛﺮده‌اﻧــﺪ و ﺟﺎﻳﮕﺎه و ﻣـﺴﻜﻦ اصلی اﻳﻦ ﻗـﻮم را ﺳـﺮزمین ﻣﻜﺮان ﻛﻪ ﻗـﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪهی آنﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ اﻳﺎﻻت ﺑﻠﻮچ اﺳﺖ، داﻧﺴﺘﻪاﻧــﺪ. ﻣﻜﺮان ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب ﺷﺮقی اﻳﺮان، ازﺟﺎﻧﺐ ﻏﺮب رود ﺳﻨﺪ و ﺗﻤﺪن ﻣﻮﻫﻨﺠﻮ داراو (Mohanjodaro) تاﺷﻬﺮ ﺳــﻮﺧﺘﻪ و از آﻧﺠﺎ ﺗﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪی ﻛﻮﻳﺮ و ﻛﺎرﻣﺎنیا (Kārmānya) اﻣﺘـــﺪاد داﺷـــﺘﻪ اﺳـــﺖ و بخش وسیع و اﺳﺘﺮاﺗژیک از ﺳﺮزمین ﺑﺎﺳﺘﺎنی اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌آﻣﺪه اﺳﺖ. در کتیبه‌ی بیستون از دارﻳـﻮش کبیر اﻳﺎﻟﺖ ﻣﺎﻛﺎ MAKA))،در زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎنیMOKIA MOHIA و در کتیبه‌ی زرﺗـﺸﺖ ﺷﺎﻫﭙﻮر ﺳﺎﺳﺎنی Mokuran ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻆ اﻣﺮوزی ﺳﺎﻛﻨﺎن اﻳﻦ سرزمین) بیست و سومین اﻳﺎﻟﺖ اﻣﭙﺮاﻃﻮری ﻫﺨﺎمنشی ﺑﻮده‌اﺳﺖ و ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﻨﺎد تاریخی ﺟﺰو اﻳﺎﻟﺖﻫﺎیی ﺑﻮده ﻛﻪ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﻃﻮری ﻛﻮرش پیوسته و وی را در دست‌یابی ﺑﻪ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن (Inados) ﻳﺎری داده است. در اواﺧﺮ دوره‌ی هخامنشی ﺑﺮخی از ﻣﻮرﺧﺎن ﻳﻮﻧﺎنی از آن ﺑــﻪﻧﺎم «ﮔﺪروزﻳﺎ» نیز ﻧﺎمﺑﺮده‌اﻧﺪ.
ﺑﻪ ﮔﻔﺘـه‌ی ﻫﺮدوت ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺎﻛﺎ در حمله‌ی ﺧﺸﺎﻳﺎرﺷﺎ ﺑﻪ ﻳﻮﻧﺎن ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهی آرﺷﺎم، ﭘﺴﺮ دارﻳﻮش، ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ. موقعیت جغرافیایی ﻣﻜﺮان را ﻫـﻢ میﺗـﻮان در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ، درﺟﻨﻮب ﺷﺮقی و ﺳﻮاﺣﻞ درﻳﺎی زره (درﻳﺎی ﻋﻤﺎن ﻳﺎ ﻣﻜﺮان اﻣﺮوزی) ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد. ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ فردوسی میﮔﻮﻳﺪ:
از اﻳـﺮان ﺑﺸﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺗﻮران و چین/ ﮔﺬر ﻛﺮد از آن ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﻜﺮان زمین
ز ﻣﻜﺮان ﺷﺪ آراﺳﺘﻪ ﺗـﺎ زره/میانﻫﺎ ﻧﺪﻳﺪ اﻳـﭻ رﻧﺞ از ﮔﺮه
در حالی ﻛﻪ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎحیه‌ی ﺟﻨﻮبی اﻃﻼق نمیگردﻳﺪ. اﻣﺮوزه ﻫﻢ میان ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﻜﺮان «ﺑﻠــﻮچ» ﺑﻪ ﻃﻮایفی ﮔﻔﺘﻪ میﺷﻮد ﻛﻪ در ناحیه‌ی ﺳﺮﺣﺪ و «ﺷﻤﺎل ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ داﻣﺪاری ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪﺻﻮرت عشیره‌ای زﻧﺪگی میﻛﻨﻨﺪ.
در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﻬﻦ ﮔﺎهی از ﺑﻠﻮچ، ﻗﻮمی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮدان اراده ﻛﺮده‌اﻧﺪ. ﻳﺎﻗﻮت میﻧﻮﻳــﺴﺪ: «ﺑﻠﻮص ﻧﺎم تیره‌ای ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮدان ﻫﺴﺘﻨﺪ، در سرزمینی ﮔﺴﺘﺮده میان ﻓﺎرس وﻛﺮﻣﺎن ﻛﻪ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﺑﺪﻳﺸﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ میﺷﻮد و ﻣﺮدمی سخت‌کوش و در داﻣﻨﻪی ﻛﻮهﻫﺎی ﻗﻔﺺ زﻧﺪگی میﻛﻨﻨـﺪ. ﻗﻔﺺﻫﺎ ﻛﻪ نیز ﻣﺮدمی ﺳﺨﺖ نیروﻣﻨﺪﻧﺪ از کسی جز ﺑﻠﻮچﻫﺎ نمیﻫﺮاﺳﻨﺪ.» اﻳﻦ وﺟﻪ ﺗﺸﺎﺑﻪ از آن روی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻠﻮچﻫﺎ ﻫﻤﭽﻮن ﻛﺮدﻫﺎ ﺑﻪ داﻣﺪاری و ﺷﺒﺎنی ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮده‌اﻧـﺪ و در ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ ﻫـﻢ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻛُﺮد ﺑﻪﻋﻨﻮان پشته و ﺣﺮﻓﻪ اراده میﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻪ ﻗﻮم و زﺑﺎن و ﺑـﺮ ﺷـﺒﺎن و رﻣـه‌دار و ﭼﻮﭘـﺎن اﻃـﻼق میﮔﺸﺘﻪ است.
دﻳﮕﺮ از سرزمینﻫﺎی ﻛﺮﻣﺎن ﻛﻮهﻫﺎی ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪی ﻗﻔﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻧﺼﺎری دمشقی میﻧﻮﻳﺴﺪ: «در ﻛﻮهﻫﺎی ﺑﺎرز ﻛﻪیکی از َآن ﻫﻔــﺖ ﻛــﻮه اﺳــﺖ ﮔﺮوهﻫﺎی بیﺷﻤﺎری از ﻛﺮدان در آﻧﺠﺎ ﺟﺎی ﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ.
ﻣﺘﻮن تاریخی ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻛﺮﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺰاﻟﺪوﻟﻪ اﺣﻤﺪ(ﺑﺮادر ﺳﻮم آل ﺑﻮﻳــﻪ) ﺑﺎ ﻳﺎری ﺑﺮادران و ﺷﻮرش ﻛﺮدان (ﺷﺒﺎﻧﺎن ﻛﻮچ، ﻛﻮﻓﺠﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺎن) آن ناحیه اﺷﺎره ﻛﺮده‌اﻧﺪﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺒﺮد در ناحیه‌ی جیرفت دﺳﺖ ﭼﭗ ﻣﻌﺰاﻟﺪوﻟﻪ در ﺳﺎل 324 ﻫﺠﺮی ﻗﻄﻊ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ از ﺗﺎزش ﻋﻀﺪ اﻟﺪوﻟﻪ دﻳﻠﻤـی ﺑﻪ ﺻﺤﺮانشینان و ﺷﺒﺎﻧﺎن ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ و ﻛﺸﺘﺎر آﻧﺎن در ﺳﺎل 363 ﻫﺠﺮی ﻳﺎد میﻛﻨﻨﺪ.
در همه‌ی آﺛﺎر تاریخی و ﺟﻐﺮافیایی از سده‌ی ﺳﻮم ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ از ﺑﻠﻮچ ﺑﺎﻋﻨﻮان ﻛُﺮد ﻧﺎم ﺑﺮده‌اﻧﺪ، ﻓﺎرغ از ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی زﺑﺎنی و ﻓﺮهنگی ﻫﻤﺎن اراده‌ی زﻧﺪگی ﺷﺒﺎنی و داﻣﺪاری و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﻮچ و ﭼﺮاﮔﺎه و ایلخیﺑﺎنی اﺳﺖ ﻧﻪ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻗﻮمی. ﻛﺮدانی ﻫﻢ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺳﺎﻛﻦ ناحیه‌ی ﺳﺮﺣﺪ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎزﻣﺎﻧـﺪﮔﺎنﮔﺮوهـﺎیی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮی ﺑﺮای ﺟﻤﻊآوری مالیات و اﺳﺘﻘﺮار ﻗﺪرت ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰی در آﻧﺠﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ. ازﺟﻤﻠﻪ وﻳﮋگیﻫﺎی ﺑﺎرز ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ در ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ:ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺸﻘﺖﻫﺎ و ﻣﺤﺮومیتﻫﺎ، ﺳﺮسختی در ﺑﺮاﺑﺮ طبیعت ﺧﺸﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ و نیز اﻳــﺴﺘﺎدگی درﻣﻘﺎﺑﻞسیاستﻫﺎی ﺳﺨﺖ و غیردوﺳﺘﺎﻧﻪی ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎ و ﺳﺮسختی و درنتیجه عصیان و طغیان اﻳـﺸﺎن علیه ﻣﺘﺠﺎوزان ﺑﻮده اﺳﺖ.
از دﻳﮕﺮ ﺧﺼﻮصیات وﺳﺠﺎﻳﺎی اﺧﻼقی، روحیه‌ی ﻣﺮزداری و غیرت و نیز ﺣﻤﺎﻳــﺖ از ﺳﺎﻛﻨﺎن محلی غیر ﺑﻠﻮچ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺮﻣﺎن در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤﻠﻪی اﻋﺮاب ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﺗﺎرﻳﺨﻨﺎﻣـه‌ی ﻫﺮات از ﻧﺒﺮد ﺑﻠﻮﭼﺎن ﺑﺎ ﻗﻮم ﻣﻐﻮل و ﻣﻘﺎومت درﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻗﻮم ﺳﺨﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﺳﺪهﻫﺎی ﻣﺘﺄﺧﺮ واﻛﻨﺶ ﺷﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﻗﻮم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎکمیت و ﺗﺠﺎوز بیگانگان در آﺛﺎر تاریخی ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. ازﺟﻤﻠﻪ ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺖ ﺻﻔﻮﻳﻪ و روی‌کارآﻣﺪن ﻧﺎدرﺷﺎه اﻓﺸﺎر، ﺑﻠﻮچﻫﺎ در بیرون‌راﻧﺪن اﻓﺎﻏﻨﻪ ﺑﺎ وی ﻫﻤﻜﺎری ﺟﺪی داﺷﺘﻨد. اﺷﺮف اﻓﻐﺎن ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺖ از ﻧﺎدر ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﺣﺎل ﻓــﺮار ﺑﻮد، ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهی از ﺑﻠﻮچﻫﺎی ﺧﺎران ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ.
اﻳــﻦ ﻗﻮم ﮔﺎهی درﻣﻘﺎﺑﻞ اﺟﺤﺎف و بیﻋﺪالتی دوﻟﺖﻫﺎی ﻣﺮﻛﺰی، ﻋﻠﻢ طغیان ﺑﺮمیاﻓﺮاﺷﺘﻨﺪ و اﻗﺪام ﺑﻪ ﺷﻮرش علیه ﻣﺄﻣﻮران ﺣﻜﻮمتی میﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی آن در ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ وﻳـﮋه در آﺛﺎر دوران ﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ ﺑﻪ وﻓﻮر دﻳﺪه میﺷــﻮد از دﻳﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎریﻫﺎی ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ درسدهﻫﺎی ﻣﺘﺄﺧﺮ، رﻗﺎﺑﺖ دوﻟﺖﻫﺎی اﺳﺘﻌﻤﺎری اروﭘﺎی ﻏﺮبی به وﻳﮋه اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮات ﺧﻮد در ﺷﺒﻪ ﻗﺎره‌ی هند بود. «ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن نیز از اﻳﺎﻟﺖﻫﺎیی ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از سلطه‌ی اﻧﮕﺴﺘﺎن ﺑﺮ ﻫﻨﺪ، ﺑﻪﺧﺼﻮص از نیمه‌ی دوم ﻗﺮن سیزدﻫﻢ ﻛﻪ ﻛﻤﭙﺎنی ﻫﻨﺪ ﺷﺮقی ﻣﻨﺤﻞ اﻋﻼم ﮔﺮدﻳﺪ و ﺳــﺮزمین ﻫﻨـﺪ ﺑﻪﻃﻮر مستقیم ﺗﺤﺖ سلطه‌ی اﻣﭙﺮاطوری اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن درآﻣﺪ، ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺮزمین ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪ …و ﻣﺮدم ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ﺿﻌﻒ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰی ﺑﻪﻃﻮر طبیعی ﺑﻪ ﺷﻮرش و عصیان ﻣﺒﺎدرت ورزﻳﺪند.
از دﻳﮕﺮ واﻛﻨﺶﻫﺎی ﻣﺮدم ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن در روزﮔﺎر ﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺮﺳﺨﺘﺎنه‌ی اﻳﺸﺎن درﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮاردادﻫﺎی اﺳﺘﻌﻤﺎری دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﺪﻳـﺪ ﺣﺪود ﻣﺮزﻫﺎ و ﺟﺪایی اﻳﻦ ﻣﺮدم از ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﺧﻮد در ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺐ طغیانﻫﺎ و ﺳﺮکشیﻫﺎیی ﺷﺪ ﻛﻪ از ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ بیرون است. در همه‌ی اﻳﻦ واﻛﻨﺶﻫﺎ یک وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک وﺟﻮد دارد و آن غیرت ﻣﻠـی و روحیه‌ی وﻃﻦﭘﺮﺳﺘﺎنه‌ی اﻳﻦ ﻗﻮم آرﻳﺎیی اﺳﺖ. ﺑﻠﻮچ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﺮانی و غیر اﻳﺮانی روزﮔﺎر ﺑﺎﺳﺘﺎن، ﻧﺎمی از ﻗﻮم ﻳﺎ زﺑﺎنﺑﻠﻮچ ﺑﺮده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و در ﻣﻨﺎﺑﻊ روزﮔﺎر هخامنشی و ﭘـﺲ از آن ﻫﻢ ﮔﺎه از ﺳﺎﺗﺮاپﻫﺎی اﻳﺮانی ﺟﻨﻮب ﺷﺮق ﺳﺮزمینﻫﺎی اﻳﺮانی ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻪ ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ. ﺗﻨﻬﺎ در ﭘﺎرسی میاﻧﻪ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﺑﻠﻮﭼﺎن Balōčan)) اﻛﺘﻔﺎ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪی ﻓﺮدوﺳـی زﻳﺮ تأثیر ﻣﻨﺎﺑﻊ دوره‌ی ﭘﺎرسی میاﻧﻪ و رواﻳﺖﻫﺎی اسطوره‌ای و تاریخی ﺑـه‌وﻳﮋه ﻣﻨﺒﻊ اصلی آن، ﺷﺎﻫﻨﺎمه‌ی اﺑﻮﻣﻨﺼﻮری و ﺳﭙﺲ ﺧﺪاﻳﻨﺎﻣﻪﻫﺎ، ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﺎ از ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ در ﻛﻨﺎر دﻳﮕﺮ اﻗﻮام اﻳﺮانی ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. در نخستین ﻇﻬﻮر، در داﺳﺘﺎن سیاوش ﺑﺎ ﻧﺎم اﻳﻦ دو ﻗﻮم ﻣﻮاﺟﻪ میﮔﺮدﻳﻢ. ﻫﻨﮕﺎمی ﻛﻪ سیاوش ﺑﻪ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ اﻓﺮاسیاب اﻗﺪام میﻛﻨﺪ:
ﮔﺰﻳﻦ ﻛﺮد از آن ﻧﺎﻣﺪاران ﺳﻮار/ دلیران جنگی ده و دو ﻫــــــﺰار
ﻫﻢ از ﭘﻬﻠﻮ ﭘﺎرس و ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ/ ز گیلان ﺟﻨﮕـی و دﺷـﺖ ﺳﺮوچ
دومین ﺑﺎر در داﺳﺘﺎن کیخسرو در توصیف ﺳﭙﺎه «اﺷــﻜﺶ» ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺮض ﺳﭙﺎه درﻣﻘﺎﺑﻞ کیخسرو و آﻣﺎدگی ﺑﺮای ﻧﺒﺮد ﺑﺎ اﻓﺮاسیاب ﺟﻬﺖ ﺳﺘﺎﻧﺪن کین سیاوش. فردوسی در توصیف ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ میﮔﻮﻳﺪ:
ﭘـﺲ ﮔﺴﺘﻬﻢ اﺷﻜﺶ تیز ﮔﻮش/ ﻛــﻪ ﺑﺎ زور و دل ﺑﻮد و ﺑﺎ ﻣﻐﺰ و ﻫﻮش
ﺳﭙﺎﻫﺶ زﮔﺮدان ﻛﻮچ و ﺑﻠوچ/ ﺳـــﮕﺎلیده ﺟﻨﮓ و ﺑﺮآورده ﺧﻮچ
کسی در ﺟﻬﺎن ﭘﺸﺖ اﻳﺸﺎن ﻧﺪﻳﺪ/ ﺑﺮﻫﻨـﻪ ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ اﻳﺸﺎن ﻧﺪﻳﺪ
درفشی ﺑﺮآورده پیکر ﭘﻠﻨﮓ/ ﻫﻤـی از درﻓﺸﺶ ﺑﺒﺎرﻳـﺪ ﺟﻨﮓ
در اﻳﻦ بیت‌ها درﻓﺶ«اﺷــﻜﺶ» ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ ﻧﻘﺶ ﭘﻠﻨﮓ دارد ﻛــﻪ ﻫﻢ مبین دﻻوری و ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺟﻨﮓ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه و ﺳــﭙﺎهیان ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ اﺳﺖ، ﻫﻢ ﻣﻌﺮف ﻧﺎحیه‌ی ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ اﻳﺸﺎن ﻛﻪ ﭘﻠﻨﮓ از حیوانات ﺑـﻮمی آن ﺳﺮزمین (ﺑﻪ ﻓﺮض ﺳﺎﻛﻦبودن آﻧﺎن در ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن و ﻣﻜﺮان ﺗﺎریخی اﺳﺖ) ﻧﺎم اﺷﻜﺶ ﻫﻢ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل بسیار ﻗـﻮی «اشک» اﺳﺖ ﻛﻪ تغییر ﻳﺎﻓﺘﻪ «ارشک» از ﻧﺎمﻫﺎی ﭘﺎرتی و اﺷﻜﺎنی اﺳﺖ.
از ﻗﺮاﻳﻦ و اﺷﺎرات ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺨﺺ میﺷﻮد ﻛﻪ اﺷﻜﺶ ﺧﻮد از ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن ﺳﺮزمینﻫﺎی ﺟﻨﻮب ﺷﺮق اﻳﺮان ـﻣﻜﺮان و تیس‌ـ ﺑﻮده اﺳﺖ؛ زﻳﺮا در ﻧﺒﺮد ﻣﻜﺮان نیز اﺷﻜﺶ ﺑﺎ کیخسرو ﺑﻮد و دﻻوریﻫﺎ ﻛﺮد و ﭼﻮن کیخسرو آﻫﻨﮓ درﻳﺎی «زره» ﻛﺮد، اﺷﻜﺶ را ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوای ﻣﻜﺮان ﺳﺎﺧﺖ و ﺧﻮد ﺑﺮﻓﺖ و ﭼﻮن از ﮔﻨﮓ ﺑﺎز آﻣﺪ، اﺷﻜﺶ او را ﭘﺬﻳﺮا ﺷﺪ و همه‌ی تیز (تیس) و ﻣﻜﺮان را آذﻳﻦ ﺑﺴﺖ و ﺷﺎه را ﻫﺪﻳﻪﻫﺎی ﻓﺮاوان ﺑﺮد.
در دوران تاریخی ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺗﺎ روزﮔﺎر انوشیروان، ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از وﺟﻮد اﻳﻦ ﻗﻮم بیﺧﺒﺮﻳﻢ. ﺗﺎ اینکه در اﻳـﻦ دوره‌ی، ﻛﺴﺮی اﻧﻮشیروان ﭘﺲ از آرامﻛﺮدن و تسخیر «ﻫﻨــﺪ» و تنبیه «اﻻﻧــﺎن»، در راه میﺷﻨﻮد ﻛﻪ گیل و دﻳﻠﻢ و ﺑﻠﻮچ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺷﻮرش ﺑﺮداﺷﺘﻪ و سرکشی و طغیان آﻏﺎز ﻛﺮده‌اﻧﺪ. اﻧوشیروان ﺑﻪ ﺳﺮان ﺳﭙﺎه میﮔﻮﻳﺪ اﻻﻧﺎن و ﻫﻨﺪ را ﻛﻪ بیگاﻧﻪاﻧﺪ آرام ﺳﺎختیم ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤـی ﺗﻮانیم ﺳﺮزمین ﺑﻠﻮچ و گیلان را ﻛﻪ از اﻳﺮاﻧﺸﻬﺮﻧﺪ، ﺳﺮﻛﻮب و آرام ﺳﺎزﻳﻢ. ﻳﻜـی از ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﺮای تسکین ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﺜﺎل « ﭘﺎلیزﮔﻞ و زﺧﻢ ﺧﺎر» را می‌آورد و غیر مستقیم انوشیروان را از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻠﻮچﻫﺎ و ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎلی آن ﺑﺮﺣﺬر می‌دارد و میﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺎزگی ﻧﺪارد؛ ﺣﺘـی در روزﮔﺎران ﮔﺬﺷﺘﻪ، اردشیر ﻫﻢ ﺗـﻼش زﻳﺎدی در ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ آراﻣﺶ آن ﻧﺎحیه و اﻓـﺴﻮن و نیرﻧﮓ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد،ولی ﺳﻮدﻣﻨﺪی ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪ. اﻣﺎ ﻛﺴﺮی اﻧﻮشیروان ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﺮزمین و ﻗﻮم ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ میﺷﻮد.
در اﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ گیل و دﻳﻠﻢ تسلیم ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎدادن دوﻳﺴﺖ ﺗﻦ ﮔﺮوﮔﺎن و ﺑﺎج وﺧﺮاج، ﺷﺎه از ﺳﺮ تقصیرﺷﺎن ﮔﺬﺷﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﻠﻮچ ﺑﻪ واسطه‌ی ﭘﺎﻳﺪاری درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی اﻧﻮشیروان ﺗﺎروﻣﺎر و بیﺳﺎﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ.
نکته‌ی ﺣﺎﺋﺰ اهمیت آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺳﺮکشیﻫﺎی ﺑﻠﻮچ ﺑﺎ گیل و دﻳﻠﻢ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد بیاﻧﮕﺮ ﻧﺎ ﻣﺸﺨﺺﺑﻮدن ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ و ﻣﻮﺿﻊ ﺟﻐﺮافیایی اﻳﻦ اﻗﻮام اﺳﺖ و ﺑﺮخی ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻪ همین ﺳــﺒﺐ اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺴﻜﻦ و ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه اولیه‌ی ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮبی و ﻏﺮبی درﻳﺎی ﺧﺰر ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ در روزﮔﺎر تاریخی ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﺮقی اﻳﺮان ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮده ﻳﺎ ﻛﻮچ داده ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ واژهﻫﺎ، اﺻﻄﻼﺣﺎت، آداب، آیینﻫــﺎ و حتی ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک، از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺮدم ﺷﻨﺎسی ﻫﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ صحه ﮔﺬارده‌اﻧـﺪ.
در همین روزﮔﺎر اﻧﻮشیروان، ﭘﺲ از آن ﺳﺮﻛﻮبی و ﺧﺸﻮﻧﺖ، دوﺑﺎره ﻗﻮم ﺑﻠﻮچ را ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ گیل و دﻳﻠـﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه میکنیم ﻛﻪ ﺷﺎه از اﻳﺸﺎن دﻟﺠـﻮیی میﻛﻨﺪ و آنها پیمان ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎری میﺑﻨﺪﻧﺪ.
در وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻌﺪی ﻫﻢ در آﻣﺎدگی رزمی و اﻃﺎﻋﺖ از ﻛﺴﺮی اﻧﻮشیروان در ﺳﺮﺣﺪات روم دﻳﺪه میﺷﻮﻧﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع از ﺗﺄﻣﻞ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط می ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺮکیب ﻋﻄﻔـی ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ، ﭼﻪ در روزﮔﺎر اﺳﺎطیری، ﭼﻪ در دوران تاریخی ﺑﺮ ﻗﻮمی واﺣﺪ ﺑﺎ وﻳﮋگیﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک اﻃﻼق میﺷﻮد؛ ﮔﺮﭼـﻪ ﻫﻨﮕﺎمیﻛﻪ از ﻟﻔﻆ ﺑﻠﻮچ ﻳﺎ بلوچی (ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ﺑﻠﻮچ) ﺑﻬﺮه می‌گیرد ﺗﻮﺳﻌﺎً اﻋﻢ از ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﻗﺮاﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺟﺪایی اﻳـﻦ دو ﻗﻮم و در عین ﺣﺎل ﻫﻤﻜﺎری آنها ﺑﺎﻫﻢ اﺳﺖ؛ زﻳﺮا آﻧﺠﺎ ﻛﻪ از «ﻛــﻮچ» ﺑـﻪ ﺗﻨﻬﺎیی ﻧﺎم میﺑﺮد، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﻮنﺟﻐﺮافیایی و تاریخی، ﻣﻘﺼﻮد ﻗﻮم ﺳﺎﻛﻦ در ﻛﻮه اﺳﺖ. «ﻛــﻮه» در ﭘﺎرسی ﺑﺎﺳﺘﺎن kauf وAkōfājāy اﺳﺖ و در ﭘﺎرسی میاﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت kofā بیان میﺷﻮد. ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر از ﻛﻮچ و ﻛﻮﻓﺞ و ﻛﻮفجی، اﻗﻮام ﻛﻮه‌نشین اﺳﺖ ﻛﻪ در روزﮔﺎر تاریخی پیش از ﺳﺪهﻫﺎی ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم در ﺟﻨﻮب ﻏﺮبی ﻛﺮﻣﺎن در ﻣﺤﻞ ﻛﻮه‌های«ﻗُﻔﺺ» زﻧـﺪگی می ﻛﺮده‌اﻧــﺪ. ﻣﻘـﺼﻮد از «ﺑﻠﻮچ» ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎیی ﻫﻢ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﻫﻢ در ﻣﺘﻮنﻛﻬﻦ، اﻗﻮام ﺻﺤﺮانشین ﺳﺎﻛﻦ داﻣﻨﻪﻫﺎ و دﺷﺖﻫﺎی ﺟﻨﻮبی ﻛﺮﻣﺎن و ﺳﺮحداتﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﻛﻨﻮنی اﺳﺖ.
از ﺟﻤﻠﻪ وﻳﮋگیﻫﺎی ﻗﻮم ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، روحیه‌ی آﻣﺎدگی ﺑﺮای دﻓﺎع ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ از ﻣﺮزﻫﺎی ﺟﻐﺮافیایی و ﻓﺮهنگی و ﺗﻤﺎمیت ارضی اﻳـﺮان اﺳﺖ؛همچنین ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺳﺮسختی درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ و بیﻋـﺪالتی ﻗﺪرت ﻣﺮﻛﺰی. درﺣﺎلیﻛﻪ همین ﻣﺮدم زﻣﺎنیﻛﻪ از ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎ روی ﺧﻮش می‌دﻳﺪﻧﺪ در وﻓﺎداری و ﺳﺎﻣﺎن‌دادن ﺑﻪ ﺳﺮزمین و ﻓﺪاﻛﺎری در راه وﻃﻦ سخت‌کوش ﺑﻮدﻧﺪ.
نتیجه
از ﺗﺄﻣﻞ در آﺛﺎر و ﻣﻨﺎﺑﻊ تاریخی و جغرافیایی روزﮔﺎر اﺳﻼمی، اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺘﻔﺎد میﺷﻮد ﻛﻪ علیرﻏﻢ ﻫﻤﺮاهی و وﺟﻮه ﻣﺸﺘﺮک میان دو ﻗﻮم ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ، ﻫﺮ ﻛﺪام دارای ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ و اﺧﻼق و و ﻳﮋگیﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ دو واژه ﮔﺎه ﺑﺮ ﻗﻮم و زﺑﺎن و ﮔﺎهی ﻫﻢ ﺑﻪ معنی ﺣﺮﻓﻪ و پیشه ﺑﻪﻛﺎر می‌رود. ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﺎهی ﺑﻪ ﺟﺎی آن از ﻟﻔﻆ ﻛﺮد اﺳﺘﻔﺎده میﺷﻮد ﻛﻪ بیانگر ﺷﺒﺎﻧﻲ و داﻣﺪاری و زﻧﺪﮔﻲ عشیره‌ای آنهاﺳﺖ.
در ﺷﺎﻫﻨﺎمه‌ی ﻓﺮدوسی، ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻠﻮچ در نخستین ﻇﻬﻮر ﻫﻤﺮاه ﻛﻮچ اﺳﺖﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻞ در کیفیت ﻛﺎرﺑﺮد آن روﺷﻦ میﮔﺮددﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮلاً ﺑﻠﻮچ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺎز ﺗﻮسعی ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﻗﻮم اﻃﻼق میﺷﻮد و آﻧﺠﺎ ﻛﻪ میان ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮ چ ﻗﺎﺋﻞ به تفکیک ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﻨﻈﻮر از ﻛﻮچ را ﻫﻤﭽﻮن دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻮن ﻛﻬﻦ، اﻗﻮام ﻛﻮه‌نشین وﺑﻠﻮچ را ﺻﺤﺮانشین می‌داﻧﺪ. ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ اﻳﻦ اﻗﻮام در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ زﻳﺮ ﺗﺄثیر ﻣﻨﺎﺑﻊ اصلی آن ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ؛اﻣﺎ از ﻗﺮاﻳﻦ ﺑﺮمی‌آﻳﺪ ﻛﻪ در همین ﺳــﺮزمین ﻣﻜﺮان و ﺑﻠﻮ ﭼﺴﺘﺎن ﻛﻨﻮنی زﻧﺪگیمی‌کردﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ وﻳﮋگیﻫﺎی ﺑﺮجسته‌ی ﻗﻮم ﻛﻮچ و ﺑﻠﻮچ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﻫﻤﻮاره ﻣﺴﻠّﺢ و ﺗﻤﺎم ﭘﻮشیدهﺑﻮدن (ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﭘﺎرﺳﺎیی اﻳﺸﺎن)، غیرﺗﻤﻨﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮزمین و آب‌وﺧﺎک و ﺣﻔﻆ ﺳﺮﺣﺪات در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺠﺎوز بیگاﻧﮕﺎن اﺳﺖ. همچنین سخت‌کوشی و ﮔﺎه ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺳﺮکشی و ﺷﻮرش درﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺪرت و ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎی ﻣﺮﻛﺰی ﺧﻮد ﻣﺤﻮری ﭼﻮن ﺳﺎﺳﺎنیان ﺑﻮده اﺳﺖ. در عین ﺣﺎل آﻧﺠﺎ که ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎ اﻋﺘﻤﺎد اﻳﺸﺎن را ﺟﻠﺐ میﻛﺮدﻧﺪ، بسیار وﻓﺎدار و در ﻟﺤﻈﺎت ﺣﺴﺎس مهیای ﺟﺎﻧﻔﺸﺎنی در راه اﻫﺪاف ملی ﺑﻮده‌اﻧﺪ.
توضیحات: این نوشتار کوتاه‌شده‌ی نوشتار اصلی است.
42 پاسخ
كاش از قوم سيستاني (زابلي) هم اشاره ميكرديد، استان سيستان و بلوچستان يا سيستان و مكران از دو قسمت و از دو قوم سيستاني و بلوچستاني تشكيل شده كه از نظر زبان مذهب فرهنگ و قدمت تاريخي باهم متفاوت هستند .
وقتی فرهنگش فرق میکنه یعنی بلوچ نیستن و هیچ ربطی به رستم و سیستان و بلوچستان ندارن دوستان زابلی اصالت خودشون جای دیکه کنکاش کنن تا هویت واقعی خودشون پیدا کنن.
اصالت سیستانی ها در شاهنامه ذکر شده برادر شما فقط دارید نظریه های کورکورانه ی امسال خودتونو میخونید از تاریخ صحبت کنید به شما باشه رستم دستان و کل پهلوانان سیستان و ایران رو میگید بلوچ بودن
این مطالب درچندنوع مختلف بیان شده وکلمه کوچ بین بلوچ زیادبه میون میادونشون میده بلوچ ازنوع کوچ درست باشه یه جاعرب وجای دیگری کردبیان شده.به نظرمیرسه واقعیت اینه که رستم اهل زابل کنونی بوده وتاریخچه بلوچ همون پدیداومده ازپاکستان متصورتره. وپاکستان ایالتی بنام بلوچستان پاکستان داره وقطعا بلوچها ازتبار پاکستان وعده ای ازهندوستان باشن ووو
زنده باد سیستانی و زابلی فرندان برحق رستم و سورنا و یعقوب لیث ایران دوستان خداپرست ..بله زابلی ها با بلوچها تفاوت دارند
زابل کلا بلوچ نشین بوده خودتونم میدونین اونایی ک نمیدونن برن سرچ بکنن، شاه ایران تمام دزدان و ادم های کثافط کار رو ب زابل تبعید کرد الان شما خودتون رو رستمی میدونین؟ ?
زنده باد بلوچ زنده باد اریایی بله فرق می کند بلوچ ها در ان زمان ارزش خیلی زیادی داشتند در مورد اشکش میر بولان امیر دوست محمد خان بارکزهی حمل وجیند خلیفه خیر محمدتحقیق کن میفهمی چی میگم
بنده با این مقاله شما و نظرات دوستان کاملا مخافم
بلوچ یک قوم مستقلی بوده که محل سکونت اونها هم در بلوچستان بوده
بلوچستان تا قبل از استعمار انگلیس یک کشور مستقلی بوده
در ضمن بلوچ ها کرد نیستن عرب هم نیستن بلوچ ها یک قوم مستقل و جدای هستن که از طوایف و قبایل مختلف تشکیل شده اند
و در آخر سیستان از بلوچستان خارج نیست و بخشی از بلوچستان است مثل سرهد مکران گیاوان رودبار کراچی کته و …
بلوچستان و سیستان نام قدیمی استان هست نقشه های قدیمی که وجود دارد و همچنین نقشه مرحوم استاد شجریان..
بلوچستان دارای پتانسیل گردشگری زیادی هست که شناخته شده نیست…
مردم بلوچ خیلی مهمانواز و با رسم و رسوم های زیبا لباس های رنگ رنگی سوزن دوزی که یکی از گرونترین لباس های ایرانی هست.
بلوچ ها ساکن بلوچستان بوده و تمدن ده هزار ساله دارند مانند تمدن مهرگره بلوچستان
اشکانیان هم بلوچ بودند و همچنان که اشاره کردید اشکش موسس سلسله اشکانیان رهبر بلوچها و خودش هم بلوچ بوده و اسم پادشاهان اشکانی بلوچ بوده که به عربی بلوش و بلاش ذکر شده چون منابع ایرانی اشکانیان نابود و اعراب حرف چ رو نداشتند و کلمه بلوچ رو بصورت بلوش و بلاش ذکر کردند
و اما سیستان!
سیستان واقعی در خاک افغانستان هست و مردمانش کلا بلوچ هستند وبلوچستان شامل چند بخش بوده و هست به نام های سیستان ،مکران،کلات،خضدار(توران) و سیستان به مرکزیت زرنج خاستگاه بلوچ ها و بعد از ورود سکاها و مخلوط شدن با قوم بلوچ به سیستان تغییر نام پیدا کرد
زابلستان و سیستان دو منطقه جدا از هم هستند که سیستان به مرکزیت زرنج خاستگاه بلوچ ها و سکاها و زابلستان هم محل بلوچ و پشتون ها بوده و هست و سیستان فعلی ایران به مرکزیت زابل کاملا جعلی و ساختگی و سیستانی های ساکن کولی های مهاجر هستند که برای تضعیف قوم بلوچ به ان جا کوچانده شدند .
کوچ وبلوچ اگردوقوم بودند پس کوچهااکنون کجاهستند؟ پیداست که فردوسی هویت این قوم که پس تارومارشدن به دست خسرو انوشیروان به این منطقه آمده اند رانشان می دهد با واژگان کوچ وبلوچ نشان می دهد که این مردم دراینجاجایگاهی ندارند .برخلاف گفته شما گویش خاشی به فارسی خیلی نزدیکتر است ومکرانی پیچیده تر وسخت تراست .نکته سوم مردمی که فردوسی آنها را همراه گیل و دیلم وبلوچ یاد می کندچگونه از مکران تا شهرسوخته زندگی می کردند این را ازکجایتان آوردید به گونه ای که منطقه دزدآب وزاهدان کنونی روستای کوچک بی آبی بوده است .نتیجه اینکه این قوم هیچ پیشینه وهویتی روشنی ندارد وسرزمین آن درکنار دریای خزر است ودمبال هویت تراشی ودزدین خاک هویت دیگران است
شما ابتدا هویت خودتونو مشخص کنید،اینطور که پیداست شما میخواهید هویت وتاریخ بلوچ روبدزدید وازاین ترس دارید که خودتان بی هویت بمانید
همه ایناهای که نام بردی بلوچ بودند شما زابلی ها قدمتی ندارید که این سه بزرگمرد تاریخ را به خود نسبت میدین
داش اگه اینطور پس رضا شاه چرا هر کثیف کاری کرد که هویت مارو از بین ببره و یه موش زابلی اشغال رو بفرستاد تا شخصیت های رو بدزدن هویت ما رو پاک کنند دومش حتی فرض بر بگریم خسرو انشیروان واقعا مارو منقرض کرده اقرار فردوسی نبوده ما بلوچ ها هم ولگرد خیابانی نبودیم بر اساس تاریخ قوم جنگجو بودیم الکی که نبود منقرض کردن شاید یه طایفه رو نابود بلوچ پراکنده بودن رک احتمال اینکه خشرو انشیروان همه بلوچ ها بکشه صفره
دوست عزیز چی میگی تا وقتی منم متن های شما ها رو خوندم سرگردان بودم ببین فردوسی میگه بلوچها قیام کردن و حمله کردن. ار اون بدتر گیلان وضعیت بدتره سواد که داری برو بخون. بعد میگه کیخسرو به بلوچ های جبال بارز حمله میکنه در تحقیقات مشخص شد کوه جبال بارز در بین جیرفت بوده و دقیق مشخصه جیرفت مال بلوچ ها بوده الیته بافت جمعیتی جیرفت الان تغییر کرده ولی بازم جمعیت کثیر بلوچ مشاهده میشه بزن سرچ کوه جبال بارز ببین کجاست یعنی خوندن هن بلد نیستی
من از قوم کوچ هستم دوست عزیز،امروزه مارا بلوچ کاره مینامند،کوچ ها در جنوب کرمان،شرق هرمزگان و غرب سیستان و بلوچستان زندگی میکنن
قوچ ها جنوب کرمان بشاگرد فعلی
بلوچ ها بازماندگان اشکانیان هستند که امروز از بس در حقشون بدی شده که واژه حقارت رو رد کردن و چیزی نیست در حقشون دلایل…تا به امروز فقط بلوچ ها مثل اجدادشون اشکانیان به زبان پهلوی باستان تکلم و صحبت میکنند – و تا به امروز لباس زن و مرد بلوچ مث اجدادشون اشکانیان – لقب پنج تن از پادشاهان اشکانی بالاچ بوده که معربش میشه بلوچ یا بلاش-و تا به امروز تمام ساخت تمام طلاهای سنتی بلوچ ها مثل دوره اجدادشون اشکانیانه-اشکانیان از سیستان بلوچستان کنونی شروع کردن و به ترتیب که فلات ایرانو گرفتن و اقوام ایرانی رو با هم متحد کردن و اینکه چرا بعد از انقراض دولت اشکانی به دست ساسانیان این ملت بلوچ خوانده شده به دستور انوشیروان ساسانی تمام ملت بلوچ از جمله بزرگ و کوچیک پیر و جوون کودک و بچه دستور قتل عامشون داد در حدی که از خونشون خاک کشور رنگین شد دوستانی که شاهنامه خوندن میدونن و و تمام کتب و اثار باقی مونده از این دوره تخریب و به اتیش کشیده شدن بقدری که از صفحه روزگار محو بشن و شهر بلاچگان واقع در کشور اذربایجان کنونی ویران شد و تمام بلوچ های باقیمونده در کشور باید به محل اصلیشون بلوچستان کنونی برمیگشتن و حق ورود به خاک دیگری از کشور رو نداشتن خاکی که زمانی فاتحش بودن بگذریم بعد از این امر به مردم و ملت اشکانی باقی مونده بلوچ گفته شد یعنی فرزندان و یا ملت بالاچ پادشاهان اشکانی…..و لعنت بر انگلیس روبه پیر که کل تاریخ کشور عزیزمون ایران و جهان رو تحریف کرده و بخاطر اینکه هنوز مخفیانه داره دنیارو توسط همدستاش و دولت ها اداره میکنه و میترسه از بهم خوردن نظم و منفعت خودش و بخاطر همین سعی داره ملت ها از اسطورها و بزرگانشون چیزی ندونن
و یک دلیل دیگه که اشکانیان بلوچ بودند از فرماندهی فردی بنام اشکش در در شاهنامه فردوسی این چنین توصیفش میکنه و با ی سرچ ساده میتونید بفهمید
اَشکَش در شاهنامه نام یک دلاور ایرانی است که از نژاد قباد و به گفته‌ای از دودمان همای بود. وی فرمانده سپاه کوچ و بلوچ بود که در لشکرکشی کیخسرو که به کین سیاوش انجام میشد، به توران شتافت.
اشکش یکی از هفت مرد دلاور ایرانی بود که به همراه رستم و برای آزادی بیژن به توران رفت. در بسیاری نبردها حضور داشت. وی در خوارزم، شیده را به گُریز واداشت و به فرمان کیخسرو، به فرمانروایی مکران برگزیده شد.
به اشکش بفرمود تا با سپاه به مکران بباشد به آئین شاه
و همین طور
به اشکش بفرمود تا سی هزار دمنده هژبران نیزه گذار
برد سوی خوارزم کوس بزرگ سپاهی به کردار درنده گرگ
حکیم فردوسی در بیتی شکوهمند از شاهنامه، از اشکش چنین یاد کرده‌است:
چو رهام و چون بیژن تیزچنگ چو اشکش همه نامبُردار جنگ
خیلی دلایل دیگه هست که نشان از اینکه بلوچ ها اشکانی هستند میده لقب پنج تن از شاهان اشکانی بلاچ بوده که معربش میشه بلاش که بعد از خیانت اردشیر بابکان و نابود شدن سلسله اشکانیان به فرزندان یا ملت شاهان اشکانی که لقب بالاچ داشتن بلوچ گفته شد
و در ظمن سیستانی های اصیل هم همون بلوچ ها هستند حالا ی عده از دوستان اومدن زابلی زابلی میکنن باید به اینها گفت همشهریان فعلی و جعلی که تا کنون جمعیتتون به پونصد هزار نفر نمیرسه زابل کنونی که الان در سیستان نامیده شده جعلیه و قدمت تاریخی نداره و در سال هزار و سیصد و چهارده۱۳۱۴ طی مصوبه هیت وزیران از حسین آباد قسمتی از خاک ملت بلوچ به زابل تغییر اسم داده شد وگرنه زابلستان واقعی که مقصود و مراد فردوسی و اساطیرش در اونطرف افغانستان هم مرز هنده و هیچ ربطی به این زابل کنونی نداره و این هکشریان کنونی همه کولی های مهاجر از کده افغانستان و شهرهای اطراف هستند رضا شاه مخ سیاسی فعالی داشت زمانی که دوست محمدخان بارکزهی اعلام پادشاهی کرد و پس از سرکوبیش رضا شاه از استقلال دوباره بلوچ ها میترسید و به این ترتیب این کولیان دزد فرهنگ رو با ی اسم گذاری جعلی بهشون هویت داد و بجون بلوچ ها انداخت
و واضح تر بخوایم بگیم معنی اسم بلوچ از اسم و لقب پادشاهان اشکانی گرفته شده و هیچ جای دیگه دنبال هیچ چیز دیگه نگردید لقب پنج تن از پادشاهان اشکانی بالاچ بوده که معربش میشه بلاش و بلوچ و پس از اینکه ساسانیان روی کار اومدن و منقرض شدن دودمان اشکانی به ملت و فرزندان شاهان اشکانی بالاچ بلوچ گفتند
بلوچ ها تا قبل از حمله عربها در منطقه البرز زندگی میکرد یکی از شواهد و مدارک بر اثبات این جمله ام بکار بردن کلمه برز(بلند به بلوچ ی برز)است انها بعد حملات مجبور ب کوچ منطقه خودشدن و تا به امروز اینجا مانده ان.
بلوچ تمدنش قبل اسلام قبل مسیح هست تیمور کی لنگ کرد وهزاران پادشاه ژنرال دیگر که بدست بلوچ ها کشته زخمی شده دشمن اصلی نادرشاه رو اشرف رو بلوچ ها درخاران کشتن و عزیران سیستانی دوگروه هستن گروه اول که دربلوچستان افغانستان هستن نیمیشان در ایران اصیل ترین بلوچ ها هستن مثل سرحدی ها مکرانی ها لاشاری ها بعداز قاجار تنش بین شاه پهلوی تعدادی از چماغ ها که سرمرز گیلک اذربایجان سرکشی میکردن شاه به منطقه سیستان تعبید میکنه وهویت سیستانی میگرین و از ان به بعد میگن ما بلوچ نیستیم سیستانی هستیم که سیستانی اصیل بلوچ هستن
به خشنودی اهورمزدا ….من از طایفه ای از سیستان هستم که با عنوان طایفه کیخا(عودی-سدکی) در سیستان شناخته می شویم که ریشه های ما طبق باورهای نیاکان سینه به سینه به پادشاهان کیانی سیستان می رسد و نه کولی بوده ایم نه خرابکار و نه چماغ دار و… تا 1400سال قبل به لهجه پارسی سیستانی محاوره داشته ایم و ضمنا این موضوع را به اطلاع شما گرامیان بلوچ می رسانم این طایفه از قدیمی ترین مردم ایران و سیستان و همچنین طایفه موبدان(روحانیون) دین زرتشتی در سیستانی بوده ایم و از دوران گشتاسب شاه تا همین 650 سال قبل در دوران صفوی، آتش ورهرام آتشکده کرکویه در سیستان را روشن نگاه داشته ایم و ضمنا سروده آتشکده کرکویه در سیستان دال بر پارس زبان بودن ما بوده است که زرتشتیان سیستان هنگام پرستش خداوند(اهورامزدا) از این سرود مذهبی بهره می برده اند که این سرود سپند به 3 نسخه متفاوت در تاریخ ثبت شده است و بعضی از واژه ها در این سرود هنوز در لهجه پارسی سیستانی وجود دارد که سرود را در انتهای همین تکست برای اطلاع تمام گرامیان قرار می دهم….برادران گرامی همه ما از نژاد آریان هستیم و متاسفانه بعد از تازش اعراب بدوی در ایرانشهر و تفرقه بین مردم ایران متاسفانه هم دین پاک بهی را از دست دادیم و هم انسانیت را.. و هرکدام از ما نسبت به قومیت فیک که توسط اعراب حیله گر تازی بنیان شد تقسیم شده ایم و هر قوم خود را برتر از دیگران می داند و همچنین خداپرست تر و نیکوکارتر و سرزمین بیشتری را برای قوم خود لحاظ می کند تا بیشتر بر تفرقه و افتراق غوطه ور شویم و هم هویت خود و هم هویت ملی ایران را ویران کنیم.
گرامیان هم تبار و هوریشه و هم وطن بلوچ ،ریشه همه ما مردم نژاده آریایی، به جمشید جم نیای هند و اروپایی میرسد و هیچ کدام از اقوام برتری نسبت به همدیگر نداریم جزء به عمل نیک،گفتار نیک و پندار نیک، پس اندیشه ها و گفتمان خود مورد قبول خود را به گونه ای بیان کنیم که دیگر هم میهن را مورد اذیت و آزار زبانی ، نوشتاری و نژادی قرار ندهیم مثلا بعضی از برادران بلوچ الفاظی بسیار نامناسب به گرامیان سیستان حواله نمودند مانند کولی،کثافتکار،چماغ دار،هکشریان،بی هویت،موش زابلی اشغال و…که جای تاسف دارد به یک هموطن و هم ریشه و هم تبار و اعضای یک خانواده خود مورد خطاب قرار دادید اگر شما خود را فرزند رستم،اشکانی،بلاش و… میدانید بهتر هست اعمال نیک و همازور آنان را سرلوحه زندگانی قرار دهید نه با فحش و افترا و تهمت و نکوهش تاریخ مردم سیستانی و انکار سرزمین سیستان ، مردم سیستان همیشه اهداف ملی و میهنی را در راستای تقویت حاکمیت ایرانی در سرلوحه امور سیاسی خود داشته اند ،در دوران حمله اسکندر گجستک به ایرانشهر و از بین بردن اوستای پاک،همین موبدان سیستانیبودند که اوستا را دوبار براساس نوسخ موجود باز نویسی نمودند و این نوسخ را دوباره به سراسر ایرانشهر فرستادن و یا یادآوری کنم در دوران ستم تازیان و اعراب بدوی همین یستانی ها بودند که عربی سخن نگفتن و زمینه پارس گویی را برای تمام ایرانیان حتی شما برادران بلوچ مهیا نمودند.پس از شما عزیزان بلوچ خواهش دارم نسبت به اقوام ایرانی و یا و نگرش مذهبی این گرامیان هیچ گونه واکنش منفی و نژاد پرستانه نداشته باشید و اگر درصورت تکرار این الفاظ نا مناسب هویت چندهزارساله قوم بلوچ(طبق ادعای خودتان) را زیر سوال برده اید.
سرود سپند آتشکد کرکویه(کرکوشا) در سیستان:
————————-نسخه اول—————————–
فرخت بادا روش/ خُنیده گرشاسب هوش
همی برست از جوش/ نوش کن می نوش
دوست بداکوش/ بافرین نهاده گوش
همیشه نیکی کوش/ دی گدشت و دوش
شاها خدا یگانا، بافرین شاهی
————————-نسخه دوم——————–
فُرُختهٌ باذا، روش
فُرخُتَه باذا، روش
خُنیذه گرشسپ، هوش
همی پُراست، از جوش
انوش کُن می، انوش
دوست بذ آگوش
به آفرین نه، گوش
همیشه نیکی، کوش
که دی گذشت و ، دوش
——————————-نسخه سوم——————–
افروخته بادا روشنائی
تابنده بادا هوش گرشاسب
از جوش رسته است
نوش کن می را، نوش
یار در آغوش گیر
به نیکی و آفرین گوش بدار
تا میتوانی نیکی کن
که پلشتی ها نابود شدنی اند .
——————————————————-
اکثر این واژه این سرود سپند در میان مردم سیستان و سرحدات ،کرمان و جنوب خراسان مورد استفاده در محاوره روز مره قرار می گیرد.
رستم و یعقوب لیث صفاری هردو بلوچ بودند.این یک حقیقت روشن است که فارسی‌ها همیشه تلاش کردند تا این موضوع در خفا بماند.جای که بلوچها زندگی میکنند بعد یک نفر از فرزندان شاهان ایران مثلا به گفته خودشان برادر پرویز خسرو و نمیدونم پسر کدام پادشای دیگه بیاد در بلوچستان بزرگ شود و در آنجا قهرمان قصه شود.امکان ندارد.حتی اسناد زیادی در شهرسوخته پیدا شده که بلوچ بودن آنها را ثابت می کند اما فارسی‌ها یا این سندها را ازبین بردن یا هم از دست رس مردم قائم کردن.
منبع دارید بفرمایید
به خشنودی اهورمزدا…این چند تکست بعضی از افراد منسوب قوم بلوچ درباره قوم پاک نژاد سیستانی را خواندم مایه تاسف هست کاملا تنفر و نژادپرستی و حماقت در آن پدیدار هست مردم سیستانی اولین مردمان ایرانی تبار هستند که اهورمزدا(خدای) را می پرستدید ..اولین پیامبر ایرانی بنام اشوزرتشت در کوه سپند اوشیدا(کوه نور،کوهخدا،کوه هورمزد،کوه رستم و…) با اهورمزدا همپرسه شد و بخشی از گاتاها (فرمایش اشورزتشت با اهورمزدا) در سیستان بر وجود این منجی ایرانی نازل شد..اولی پادشاه سیستانی شاه دین یعنی گشتاسب شاه دین اشوزرتشت را قبول نمود و اولین جامعه بهدینی در سیستان تشکیل شد که اوستای پاک از این نخستین جامعه زرتشتی بنام ایرانویچ یاد می کند…من از یک موبد سیستانی بنام یزدان داد سیستانی(کیخا) یاد می کنم که در راستای پیدایش شاهنامه به همراه سه موبد هراتی،توسی،نیشابوری و مروی با حکیم توس ابوالقاسم فردوسی همکاری نمودند…ضمنا سه منجی بهدینی با تاکید اشوزرتشت پاک از سیستان می باشند که جامعه بهدینی ایران را از نابخردی و ناپاکی نجات خواهند داد…دریاچه کیانسه مقدس ترین دریاچه عالم مینویی در سیستان هست که اشوزردتشت از آن با نیکی یاد کرده و شهریاری از آن کسی هست که در آنجا زندگانی پاک دارد و شهر سوخته با قدمت شش هزار سال در سیستان هست که نخستین انیمیشن دنیا و جراحی های مختلف از چشم تا جراحی سر انسان در این سرزمین سپند واقع شده است….
برادران بلوچ گرامی به جای تنفر نسبت به قوم سپند و اهورایی سیستانی مطالعات خود را بیشتر کنید و حدود منطقه بلوچستان و سیستان را در کتوب و منابع مختلف بررسی کنید حدود سیستان در تاریخ مشخص هست و حدود بلوچستان نیز در منابع مختلف مشخص هست و با جعل و نابخردی همه خاک سیستان را به نام بلوچستان تحریف نکنید . …حدود 700 سال قبل در بلوچستان خشکسالی پیش امد و سیستانی اجازه ورود بلوچها را به منطقه سرحدات و سیستان دادند و از آن تاریخ بلوچها در سیستان حضور پیدا کردند و در تاریخ سیاسی سیستان نقش های مخربی را با شیطنت برنامه ریزی نمودند مثلا همراهی با شاه درانی و تفرقه بین مردم سیستان و نقش مخرب در تقسیم سیستان بین افغانستان و سرزمین مادری ایران و نقش مخرب دیگر کارشکنی در بحث حقابه سیستانی در هر دونیمه و همراهی با حاکمیت افغانستان ..در کجای تاریخ و منابع تاریخی قید شده که یعقوب لیث صفار،اشکانی و… بلوچ هستند کجا گفته رستم دستان یک بلوچ بوده ..منبع تاریخی در این باره دارید قید بفرمایید….یعقوب لیث صفار نخستین شهریار ایرانی بود که زبان پارسی(زبان دری) را که زبان درباری شاهان بود در ایران شرقی و بعد در ایران غربی به عنوان زبان مکاتبه رسمی نمود که تاریخ ملت ایران ببه این موضوع اعتراف نموده که مایه افتخار سیستان و پارس زبانان ایرانی شرقی هست… یکی از هموطنان بلوچ با حماقتسیستانی ها را افغانی نمود که ایشان باید مطالعه بیشتر داشته باشند عوض اینکه دروس مذهبی افراطی را مطالعه کند تاریخ ایران را بیشتر بخواند و همه مردم پارس زبان خراسانی و سیستانی را افغان معرفی نکند..مردم سیستان و مردم ایرانی تبار پارس زبان خراسان افتخار فرهنگ و ادب ایران هستند و مایه ماندگاری هویت ایران در برهه ای از تاریخ هستند شما بلوچها اگر چنین دانشمندان دارید بدون تعارف معرفی نماید چون تاریخ و هیچ قدمتی در تاریخ ایران ندارید تهمت بیجا به مردم اهورایی سیستان و خراسان نزنید…شما برادران بلوچ را بسوی ادب و تربیت دعوت می کنم و احترام به همه اقوام ایرانی و حتی به بهدینان ایران و دین پاک مزدیسنی (دین ایرانی)..شما دین ایرانی را به مانند سلف نابخرد خود مجوس و آتش پرست می دانید بهتر نیست بیشتر الهیات مزدیسنی را مطالعه کنید و تهمت کافر بودن(بقول خودتان کاپر بودن) را به کسی نزنید..تحمل مخالف خود و دین خود را داشته باشید و مانند عبدالمالک ریگی تروریست جنوب شرق دست به قتل و کشتار نزنید شما بلوچهای و مولوهای افراطی مسبب قتل حدود هزار سیستانی در دهه های گذشته هستید و این تنفر از آن روحانیون افراطی هست که تربیت نامشروع شما بدست آنان هست…ایدون باد ایدون ترج باد
بلوچستان سرزمین همیشگی بلوچها بوده و اگر هم بر فرض محال گروهی از شمال به نام بلوچ به اینجا اومده باشن و ما نام اونارو بر خودمان گذاشته باشیم دلیل نمیشود که همه ما از نسل آنها باشیم وتا قبل از حمله انگلیس و پهلوی ما حکومت مستقل داشتیم که شامل چند خان نشین و پادشاهی کمبرانی بوده یعقوب هم بلوچ بوده و هنوز هم در زرنج اکثریت مردم بومی بلوچ هستند
با درود خدمت شما برادر بلوچ… بعد از جدایی سیستان شرقی از ایران تمام مردم سیستانی به سیستان غربی که در ایران بود مهاجرت نمودند تا شناسنامه ایرانی بگیرند وتا سال1345 آخرین بازماندگان سیستانی در نیمروز حضور داشتند و با هماهنگ وزارت امور خارجه و شخص شاهنشاه آریامهر به سیستان و تعدادی به ایمر در شهرستان گنبد انتقال داده شده اند ..چون نیمروز در حال حاضر بلوچ هست پس یعقوب لیث نیز بلوچ هست عجب استدلال غیر معقول را شما برادر گرامی ارائه می دهید اگر شما منبع تاریخی در این خصوص دارید ارائه نماید و نه فرافکنی کنید در دوران یعقوب لیث اصلا در منطقه سیستان بزرگ بلوچ حضور نداشته اند و حضور بلوچها در سیستان به حدود 700 سال قبل و طبق کتاب احیاءالملوک برمی گردد که دقیقا موضوع مهاجرت برادران بلوچ را مستند بیان نموده ..بازماندگان یعقوب لیث صفار(رادمان پور ماهک) در سیستان با نام طایفه کیانی شناخته می شوند تعدادی شیعه و تعدادی سنی بوده اند و آندست از شیعیان طایفه کیانی که در 16 کیلومتری زابل در روستای شندل منطقه میانکنگی به رهبری محمدعلی کیانی معروف به خانملک تا دهه 1320 زندگی می کرده است و هنوز نیز فرزندان ایشان وجود دارند و شما می توانید با حضور در شهر زابل شخصا” در مورد بلوچ بودن آنان سوال بفرمایید و یا کانال تلگرامی و اینستاگرامی این طایفه فرضیه بلوچ بودن این طایفه را سوال بفرمایید ..اما آندسته از سنی های طایفه کیانی که به پاکستان و یا نیمروز و یا شهرستان سرباز حضور دارند به علت حضور مراوده خویشاوندی و ازدواجو امورات مذهبی (سنی حنفی) با بلوچها داشته اند زبان پارسی را را به مرور از دست داده اند.
خاندان کیانی، در منطقه سیستان (امروزه بخشی از ایران، افغانستاندر ولایت نیمروز و پاکستان کنونی و هند) حضور دارند و در کشور ما نیز نوادگان این طایفه در استان‌های همدان ، گلستان ، چهارمحال و بختیاری ، خوزستان و آذربایجان نیز از این طایفه سکنی گزیده‌اند.
از عصر صفوی شاخه‌‌ای از خاندان کیانی در گیلان و مازندران گسترش یافت. نیای این شاخه، ملک عبدالعزیز، از ملوک کیانی بود که به دستور شاه صفوی به حکومت مازندران منصوب شد. او پس از مدتی به گیلان رفت و در نزدیک لاهیجان باغ‌هایی احداث کرد و نام آن را به یاد زادگاه خود «سیستان» گذاشت. در اعصار بعدی چندین نفر از نوادگان او به حکومت لاهیجان رسیدند.معروفترین نواده او، محمدعلی‌خان امین دیوان لاهیجی (صفاری) است که در عصر خود از بزرگترین مالکین گیلان به شمار می‌آمد و از طرف ناصرالدین شاه به لقب «خانی» و دریافت شمشیر و کمربند مرصع نائل شده بود. امین دیوان جد اعلای خاندان صفاری لاهیجان است. محمدعلی صفاری (۱۲۷۷–۱۳۶۶) شهردار تهران و رئیس شهربانی کل کشور، نوه او بود.
خاندان کیانی در طول تاریخ تا آخرین روزهای حیاتشان جز با خودشان یا سلاطین وصلت نمی‌کردند و بازماندگان آنها در پاکستان هنوز هم به این شیوه عمل میکنند.در سیستان با طبقه امرای سیستان موسوم به میران سیستان وصلت های زیادی داشتند از جمله ملک شاه حسین سیستانی (کیانی) نویسنده احیاالملوک خود از سوی مادر از طایفه میرهای سیستان بود.
امروزه برخی از بازماندگان این خاندان به همراه دیگر طوایف سیستانی به استان گلستان امروزی هجرت کرده اند. امروزه نوادگان این خاندان در استان‌های سیستان و بلوچستان و گلستان ، ولایت نیمروز افغانستان نیز ساکن هستند
سلام خدمت دوستان
ایالت بلوچستان و خلیج مکران
پرچم بلوچستان نقشه کشور بلوچستان در دسترس هست با یک سرچ متوجه میشد
عزیزان زابلی نژاد شما افغان هست ساکن سجستان پشت شما افغان هست اگر غیر این هست قبر سه پشت قبل خودتون را در سیستان کنونی بیاورید
کلا اشتباه بودن این نوشته چون بلوچستان قدمش ۹۰۰۰ساله ولی ایران۷هزار ساله وبعد کتاب زبان شناسی ایران را بخوانید که یک دانشمند آلمانی نوشته و یک فورفسور ایرانی ترجمه کرده و اصل حرف و میگه
در تاریخ اسلام نامی از ایران بود فقط سرزمین های فارس بودن اما بلوچستان بود
سیستان در طول تاریخ به همین نام و در همین منطقه وجود داشته و اگر دوستان سیستانی ما را ما بلوچ ها به تخم کینه و دشمنی واداشته همین حکومت ها بوده و بس، منه بلوچ افتخار میکنم که امروز با سیستانی و ایرانم پیوندی دوباره پیدا کرده ام. تا دیروز عده ای ما را حتا ایرانی و آریایی هم نمیدانستند ولی امروز خدارا شکر که همه قبول کردیم که ایرانی و آریایی هستیم. اگرچه این بازی سیاست انگلیس رویه پیر استعمار همه جا بازی بر سر مردم بلوچ و کرد آورد و امروز هم دارد تخم تفرقه می اندازد و همیشه کارش همین بوده و هست ولی یادمان نمیرود که خون پدران ما در مبارزه با انگلیس بر زمین گرم بلوچستان ریخته و امروز نیاید فریب تغرقه را بخوریم. تاریخ فردا و فرداها همین امروز هست که ما را قضاوت خواهند کرد.
زابلی ها از اشعار شاهنامه سو استفاده میکنند تا بگن سیستانی و زابلی که فردوسی ازش نامبرده ماییم درحالیکه مردمان اصیل سیستان مکران توران و.. کلا بلوچ بوده و هستند و ایران هم اریانا افغانستان فعلی بوده نه ایران جعلی که در ان زندگی میکنیم
مازندران هم جایی در اطراف افغانستان احتمالا کشمیر و یا اطراف ان بوده و مازندران ایران هم قبلا طبرستان و اسم قدیمی تر ان کاسپین و اسم دریای خزر هم دریای کاسپین خاستگاه قوم کاسی بوده
مهمترین خاندان های اشکانی و ساسانی خاندان های مهران و سورن سیستان بودند که همگی بلوچ بوده و اسم خاندان مهران (میران) بوده که به فارسی مهران تلفظ شده و کلمه میر از کلمه میترا خدای بابل گرفته شده که به بلوچی میر و به فارسی مهر تلفظ میشود و هنوزم کلمه میر در بین بلوچان از اهمیت بالایی برخوردار هست
حکومت های بلوچستان بصورت فدرال بوده و هر منطقه شاه خود را داشته جنگ ایران و توران جنگ افغان های ایرانی با بلوچ های تورانی بوده که گاهی بلوچ های سیستان با ایرانی ها متحد و علیه تورانیان به جنگ میرفتند
التماس تفکر فراوان برای کولیان تمدن دزد!!
جناب سعید نایب زهی گرامی با درود بی پایان…..در سیستان طوایفی وجود دارند که قدمت تاریخی چند هزار ساله دارند ، مانند طایفه کیخا که از دوران گشتاسب شاه تا دوران صفویه موبدان پاک دین مزدیسنا در سیستان بوده اندو در کنار کوه اوشیدا( کوه نور یا کوه هورمزد) زندگی می نمودند و مردم سیستان را بسوی تعالیم اشا و راستی و خدا پرستی دعوت می نمودند که بقایای قلعه تاریخی کاخا (کیخا)دو هزار ساله در کوهپایه کوه اوشیدا امروز هنوز وجود دارد که قدمت این بنای تاریخی به دوران اشکانی و ساسانی می رسد. در بحث زبانی مستندات غیر قابل انکار اینکه ساختار زبان ساکایی شبیه زبان پارسی سیستانی امروزی بوده نیز موجود می باشد و سرود مذهبی آتشکده کرکوشاه که از دوران ساسانی تا دوره تباهی اسلامی به ماندگار مانده کاملا این واقعیت را ثابت می کندو یا سرود شعر پارسی در دربارشاهنشاه رادمان پورماهک (یعقوبب لیث صفار) نیز براساس همین علقیات فرهنگی و زبانی بوده است.
هموطن گرامی دو نفر از از نیاکان اینجانب بنام موبد یزدان داد سیستانی (کیخا) و موبد آزاد سرو سیستانی(از نواده گان رستم دستان و خاندان سورن) به همراه موبدان خراسان و حاکم ایراندوست کنارنگ ابومنصور عبدالرزاق توسی و ابومنصور فرخزاد خراسانی وزیر هنر دوست حاکم کنارنگ توس در پیدایش شاهنامه ابو منصوری همکاری داشتند که بعدها حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی از روی همین شاهنامه ابومنصوری، شاهنامه خود را نگاشت ، که قهرمانان آن از سیستان هستند و مایه همدلی و همراهی تمام ایرانیان.
جناب سعید نایب زهی گرامی اگر شما سندی مستند و واقعی دارید که خاندان مهران و یا سورن بلوچ هستند ارائه دهید و یا قوم سیستانی اصیل همان هموندان عزیز بلوچ هستند سند ارائه دهید.
هموندگرامی این تحلیل شما براساس فرضیات و بغض یات یک تعداد پان بلوچ هایی فراری و ضد ایرانی کپی برداری شده است که تحت تاثیر سرویس های غربی و عربی ،سعی بر تفرقه بین اقوم گرامی ایرانی این چرندیات را ارائه می دهند
گوشه ای از این چرندیات :
مثلا ایران جعلی هست، سیستانی ها افغان هستند بلوچستان فدرال بوده،خاندان مهران و یا سورن بلوچ هستند،در جای از این متن می گوید که بلوچ ها تورانی بوده اند و یا گاهی بلوچ های سیستان با ایرانی ها متحد و علیه تورانیان به جنگ میرفتند ، در این نوشته های شما تناقض فراوان می باشد و البته بغض و کینه نسبت به ایران و سیستان نیز وجود دارد.
هموند گرامی این چند مطلب را در نقد چرندیات ذهنی شما مطالعه بفرمایید:
1-نام ایران در کتاب سه هزار ساله اوستای پاک آمده است(ایرانیوم خوارنو یزمید، ترجمه: فر ایران را می ستاییم)
2-ضمنا” گرامیان زردتشتی(دین یکتا پرستی چند هزار ساله) در هر نماز خود برای کشورایران وهفت کشور زمین دعا می کنند.
3-ضمناکتوب تاریخی یونانی و ارمنی و چینی حدود مرزهای ایران و یا ایالت زرنکه(زرنگ یا سیستان) رابه وفور نام برده اندو شما سواد علمی ندارید و فقط نظریات و چرندیات و ترواشات ذهنی خود را براساس بیماری قومگرایی و مذهب گرایی افراطی سنی ارائه می دهید تاچند نفر بیمار ذهنی با استفاده از این مفروضات جعلی تنفرگرایی و قومگرایی را در استان سیستان و بلوچستان گسترش دهند و این بیماران ذهنی هموطن بودن و میهمان استان بودن مفهومی نداردو دست بر هر جنایتی مبادرت می ورزد وکشتار هموطن را جهاد در راه الله القا می کنند و کشتن نیروهای مسلح بیگناه میهمان( اعم ازسربازان مظلوم برجک،مرزبان کادر میهن و ماموران راهنمایی راننده گی در سطح استان ) را مایه افتخار برای خود می دانند.
4-شاهنامه فردوسی اثر ملی هست که در دورانی که ما ایرانیان، بر اثر تازش و جنایت اسلام اهریمنی تازی همانند شما عرب پرست شده بودیم، تاریخ نیاکان ایرانیان رایادآور شد که نیاکان نیک اندیش ما در تاریخ چگونه زیستند و چه خدماتی را برای بشریت داشته اند، تاریخ پهلوانان و شاهان ایران را به ما یادآوری نمود و خصوصیات اخلاقی و انسانی آنان را نگاشت تا ما با الگوبرداری ، اخلاقیات ایرانی و انسانی را دربین خود گسترش دهیم.
5-جناب نایب زهی گرامی ما تاریخ سیستان در راستای حفظ کیان ایران و ملت ایران بوده، ما در دوران اسکندر گجستک اوستای پاک رادر دیگر نقاط ایران نابود شده بود دوباره بر پوست حیوانات نگاشتیم و به دیگر نقاط ایران فرستادیم، در دوران که ایران تحت تاثیر شونیزم عربی بود ما پارسی سرودیم، اعراب را از ایران اخراج نمودیم و موبدان زرتشتی سیستان همکاری در نگاشتن تاریخ شاهان و پهلوان(خداینامک یا شاهنامه) را شروع نمودند که این همکاری بزرگ باعث گردید تا ایرانیان با هویت ملی خود آشنا شوند و از عرب پرستی به ایران پرستی و مبارزه با متجاوزین به میهن گام بردارند.پس نظریه مزخرف شما درباره سیستان و شاهنامه کاملا نادرست و کذب محض می باشد.
6-جناب نایب زهی گرامی چرا شما بغض ما سیستانی ها را دارید؟ چرا از ما تنفر دارید؟ما سیستانی ها بودیم که در تمام دهات بلوچستان حضور یافتیم ،سواد خواندن و نوشتن را به شمایاد دادیم، در زمانیکه جلوی ماشینهای ژاندرمری علف می گذاشتید به شما مدنیت و اجتماعی شدن را یاد دادیم.هموند گرامی مشکل عقب مانده گی شغلی و اجتماعی شما بلوچهای گرامی ما سیستانی ها نیستیم مشکل از درون شماست ، مشکل از مولوهای اسلام افراطی می باشد که کشتن هفت نفر از هموطنان را مصداق در بهشت رفتن می دانند، مشکل ازآنجایی هست که همین مولوهای اسلام افراطی اقدام به تفرقه و نفاق می زنند تهمت کافر بودن به دیگر هوطنان را ارائه می دهند، همین مولویهای اسلام افراطی شما را از تحصیل کلاسیک باز می دارند و ملا و مولوی شدن و مفتی شدن را برایتان برنامه ریزی می کنند. در همه دنیا نداشتن مدرک کلاسیک دانشگاهی بیسوادی است و فقر.. خلاصه گرامی مشکل ما سیستانی ها نیستیم مشکل همین روحانیون مسلمان(سنی و شیعی) هستند که مایه بدبختی و فقر و تنگدستی و سوء استفاده از ایمانداران ساده دل و نازنین.
7- جناب نایب زهی گرامی اگر همین توهین هایی را که شما و دیگر هموندان بلوچ علیه ما سیستانی ها روا داشتید برعکس نگاشته میشد چقدر ناراحت می شدید!!!! همه برادران بلوچ چنین اندیشه مغرضانه علیه دیگر هم میهنان ندارند مگر عده ای قلیل و مریض و حساب این افراد به حاب قوم دلیر و میهمان نواز و ایراندست بلوچ نمی نویسیم و همه برادران و عزیزان و هموندان بلوچ را به همدلی و همراهی و دوستی فرا می خوانیم، که این حرکت سرمایه ای است بر آبادانی ایران اهورایی.
8- توضیحات بقیهابهامات شما در تکستهای بالاتر در همین صفحه موجود می باشد.
جناب نایب زهی موفق و موید باشید و من دست دوستی و برادری و ایراندوستی و ایران خواهی و به سمت شما دراز می کنم نه بغض و جدایی خواهی و فدرالیستی و تنفر خواهی و تمامیت خواهی..
فر ایران را می ستایم و پاینده ایران و درود بی پایان بر انوشه روان وخشور ایران زمین اشو زرتشت سپیتمان و درود فراوان بر دین پاک مزدیسنا و درود بر پدران معنوی یعنی موبدان خردمند و دانشفر ایران زمین
براسوک توران تورکان شن اوانم اصالت چینی سر شکلن مثل ترکمنستانی مردمان تما چم بادامی
بلوچستان کشوری با قدمت و تاریخ فراوانی دارد که فرو پاشی این سرزمین پهناور از حمله مغول ها آغاز شد وقتی که مغول شکست خورند و باز گشت به سرزمین خود بلوچستان کمی ضعیف شد ول انگلیس حمله کرد که بلوچ با خیانت دیگر بلوچان شکست خورد و بلوچستان به سه کشور پراکنده شد در ایران و افغانستان و پاکستان هستند که در ایران و پاکستان در زیر شمشیر ظلم و ستم هستند برای بار دیگر آزادی وطنم از زیر ظلم و ستم
آزاد بلوچستان 🇩🇯🇩🇯
همه به کنار هردوی شما از یک قبیله هستین چرا به سرو کله هم می‌پرید نمیدونم اینجا از ادوار و حکومت‌های قبل مورد ظلم وستم قرار گرفتین وهیچ یک از حکومت‌ها نخواستن که شما کنار هم باشید اینو درک کنید لطفا
زنده باد بلوچ عزیزان بلوچها نیازی به حرف زدن و بعس کردن نداره تاریخ نشون داده که بلوچها چه انسانهای شجاع و دلیر دارد و از شجاعت و مردانگی به شاهنامه نزدیک میباشد رستم یک بلوچ بوده است قدیم مردم بلوچ چون سواد خاندن و نوشتن نداشتن تاریخ و کتابهای که اسم و رسم بلوچ بود از تاریخ پاک شده زنده باد بلوچ
«خدای تعالی خویشتن را هیچ بنده چون رستم دیگر نیافرید »( تاریخ سیستان)
جناب محمد بلوچ و دیگر هموطنان بلوچ که نگاه ملی ندارند و همه رفتار و کنش خود را بر اساس زبان،قومیت و مذهب منفور تازی می بینند ،شاهنامه گنجینه ی گرانبها و فرهنگنامه ی جامع ای از تمدن، فرهنگ، باورها، و شیوه زندگی قوم آریایی در سرزمین باستانی ایران می باشد،و این اثر ملی در میان توده مردم ایران سینه به سینه ماندگار شده و به حیات ادبی و حماسی خود ادامه داده ،مثلادر مکتبخانه ها ،قهوه خانه ها در سفرها و…توسط مردم خوانده می شده،در میدان جنگ توسط سربازان خوانده شده،در جشن های ملی و میهمانی ها و جمع خانواده ها و یا مادران برای بچه های خود از قصه های آن روایت شده و تا به دست ما رسیده و ما می دانیم که رستم سیستانی بوده و جنگها و رشادت هایش برای حفظ کیان و تاریخ ایران بوده و آن دسته از اهریمنان که چشم بد بر این سرزمین داشته اند،توسط رستم سیستانی به شدیدترین حالت ممکن مجازات شده اند. دوستان گرامی و قومگرایان کرپن ،چندنکته از خصوصیت اخلاقی و میهنی رستم دستان و پهلوانان مانند او و نگاه ملی شاهنامه در چند بندجمع آوری نموده ام تا شما عزیزمان، این اسطورها و پهلوانان وقهرمانان را دربند گفتمان قومی و قبیله خود جعل و اسیر نکنید:
1- در شاهنامه اندیشه وطن پرستی رستم سگزی به خوبی اشاره شده است، رستم اهمیت ایران و سیستان را تا بدان جا می داند که نابودی آن برابر با نابودی رستم و تمام افتخارات است. در گفتگوهای رستم با اسفندیار یکی از دغدغه های رستم آن است که پس از مرگش دیگر ایران و سیستان حامی ندارد و نگران تاراج این سرزمین توسط دشمنان می باشد.
2-رستم پهلوان، مردی است یزدان شناس ،زیرک وهنرمند با تدبیر ودوراندیش ،عاشق ایمان وایران خویش ،دردوستی استوار ودر وفاداری پایدار است .عمری طولانی دارد که گویی به درازای آرزوی ملتی می ماند که خود را در او خلاصه می کند جان برکفی است که در راه هدف سراز پای نمی‌شناسد وخویش را وقف مصالح ملت خویش کرده است اندیشه او خلاف بسیاری از شاهان است که ملت را برای خود میخواهند واتکای اوتنها به خداوند است ونیرو ی تن واندیشه خویش. (رستگار فسایی ،1381: 167).
3-رستم با قدرت کار ندارد ولی قدرت با او کار دارد نه اینکه صوفی باشد ،ولی در هیچ جنگ تجاوزگرانه ای شرکت نکرده است. نیرویی که داردصرف دفاع ازایران وکشتن دیوان می گردد(رحیمی،1376: 155).
4-برخی از صفات رستم، پهلوان بی بدیل شاهنامه را در بندهای بالا برشمردم .همان صفات و خصوصیاتی که نمونه ی آن را امروزه در مردم نژاده و اصیل و بهدین سیستان می بینیم سیستانی با نام بلند و دغدغه های رستم گونه اش.
مردی دارای عظمت وشکوه است کشنده دیوها ودشمن نامردیها رهایی بخش ایران ونگهدارنده شاهان و وفادار به آنان است اومردی آزادبوده برده وفرمانبردار هیچکس نیست در دنیای شاهنامه مردی متعلق به تمام مردم است کسی را یارای بند گرفتن او نیست . اگر کاری رابخواهد انجام دهد کسی نمی تواند با او مخالفت کند مگر تقدیر که گریزی از آن نیست.
چو خواهنده رستم بود بی گمان نپیچد ز رایش مگرآسمان
5-ز دیگرخصوصیت بارز رستم پهلوان بی بدیل سیستان ،حتی آنجا که از نژاد و تبار خود سخن می گوید وگاه خود را می‌ستاید ،خرد ورزی و آزادگی است.
تا زنده است تن به بند نخواهد داد زیرا از بند نام ا وبد خواهد شد واین بدنامی مرگ فرهنگی وپهلوانی وی رابدنبال دارد.زیرا نام خود فشره شده ونماینده تمام پهلوانی هاوجوانمردی ها ی آن خواهد بود (کزازی،1391: 81).در چشم رستم نام برتر از همه چیز است نگران است که «نامش به ننگ باز گردد» و «درجهان از او بوی ورنگ نماند »
6-رستم مظهر نجابت و فرهیختگی مردم ایران است و عقل را مشکل گشای خود می‌داند نه خون وخونریزی و سبعت را. او در همان حال که نامجو است و از ننگ می‌پرهیزد،بهترین شیوه‌های مقابله با ننگ و زیباترین راه‌های بدست آوردن نام را می‌شناسد و به همین جهت است که رستم نمایش روح فرزانه و هوشیار ایرانی است که در هر لحظه از تاریخ خود ،حال و مقام و زمان برای حل مشکلات می‌یابد که موفق،گره گشا است. (رستگار فسایی ،1381: 386).
7-رستم به موازات هنرهای جنگی ،انسانی مهربان ودوست داشتنی است. دلی نازک وذوقی لطیف دارد بذله گوست عاشق میشود، اهل بزم است از شادی وشادخواری لذت می‌برد. اهل آواز وموسیقی‌ست وحسرت زندگانی آسوده دارد. اوانسانی است مثل انسانهای دیگر واز ضعف وخطا به کلی مبرا نیست .رستم ازکودکی تا مرگ یک پهلوان است او در گهواره می‌جنگد درکنار گور می‌جنگد ازنژاد وتباری والاست ستمگران وغولان را خردونابود می‌کند ودرنهایت ناراحتیها وگرفتاریها به عشق رومی‌آورد وآرامش رادر آن می یابد.(ریاحی،1380: 249).
8-رستم همواره به یاری خداوند پشتگرم است رستم همواره نیش ونوش را درهم می‌آمیزد وتا راه صلح باز است در جنگ نمی‌کوبد ودر بیشتر مواقع صلح رابه جنگ ترجیح میدهد .
9-رستم خردمند آینده خوشی در خواب می‌بیند وچنان مشکلات کار فرار را آسان می‌نگرد که خواننده را شگفت زده می‌کند و بارویای فردایی درخشان دلها را به شور می‌آورد، دشواریها را می پوشاند وآدمیان را به فداکاری وا می‌دارد(رحیمی،1376: 169).
10-در حماسه ها پهلوانانی داریم که نماد جوانمردی در ملت یا اقوام هستند، فردوسی حجمی از اسطوره و فراتر از تاریخ، افتخارها، توانمندی ها و جوانمردی ها و دیگر ویژگی های خوب را در یک شخص جمع کرده است و می توان گفت که رستم، نماد همه جوانمردی ها، خوبی ها و آیین های نیک روزگارش بوده است به گونه ای که فردوسی برترین پهلوان خود را از سیستان انتخاب کرده است که به طور قطع این مهم بدون آگاهی اتفاق نیفتاده است.
11-بسیاری از محققان، حکیم ابوالقاسم فردوسی ، رستم،فرهنگ و آیین سیستانی ها را می شناخت و بدون دلیل این پهلوان را انتخاب نکرد، با توجه به آیین جوانمردی که در امیر یعقوب لیث صفاری وجود داشت فردوسی می دانست چنین شخصیت هایی در سیستان است. با آیین و فرهنگ آن ها آشنا بود و بهترین پهلوانش را از سیستان انتخاب کرد، نه تنها فقط یک پهلوان، بلکه دوره پهلوانی که بهترین دوره شاهنامه است و زیباترین ابیات شاهنامه در این دوره سروده شده مربوط به سیستان و خاندان زال است.
12-شاهنامه به سه بخش اساطیری، پهلوانی و تاریخی تقسیم می شود که بهترین قسمت آن پهلوانی است، دوره پهلوانی مربوط به زمانی است که پهلوانان سیستان و خاندان زابل در سیستان حاکم و نگهبان تاج و تخت پادشاهی ایران زمین بودند، برای همین بهترین دوره شاهنامه به سیستان مربوط می شود.
13-حماسه حکیم طوس را در دو بخش بررسی کنیم یک بخش زبان و دیگری محتواست که در قسمت محتوا بهترین آن مربوط به زال و رستم است و همه مطالب به سیستان برمی گردد. زبان شاهنامه نیز زبان یعقوب لیث بود چرا که زبان فارسی را احیا کرد و باید گفت که فردوسی وامدار یعقوب لیث و احیاگر بزرگ زبان و ادبیات فارسی است و در هر دو حالت، شاهنامه بیانگر پهلوانی ها و جوانمردی های سیستانی هاست.
می دانید چرا حکیم دانشفر ابوالقاسم فردوسی ،سخن سرای اسطوره پرداز ایران در آن از پهلوانی های سیستانی ها فراوان به زبان حماسه سخن گفته است؟ چرا که سیستان سرزمینی بود که مردم آن هیچ گاه، زبان عربی را به عنوان زبان رسمی نپذیرفتند و هویت ملی ایران در این منطقه شکل گرفت، به همین دلیل است که سیستان را در شاهنامه می بینیم و فردوسی از این منطقه در شاهنامه سخن می گوید چرا که سیستان پایگاه احیای زبان و ادبیات فارسی بود.
آیا می دانید در دوران پیدایش شاهنامه ابومنصوری و حکیم ابوالقاسم فردوسی دو نفرسیستانی در پیدایش آن همازور بوده اند، بله درست شنیده اید!!!! نام این دو سیستانی که پیرو دین باستان ایران (دین پاک زردتشتی) بوده اند عبارتند از: موبد یزدان داد پور شاپور سیستانی، موبد آزاد سرو سیستانی از نواده گان رستم دستان و ساکن مرو
آیا می دانید رادمان پور ماهک یعقوب لیث صفار سیستانی در پیدایش این شاهنامه ها تاثیرمستقیم داشته است؟بله دوستان گرامی درست شنیده اید!! روزی یعقوب لیث صفار در میان بزرگان سیستان و ایران نشسته بود و از آنان درباره تاریخ ایران پرسش نمود و در اندیشه ایراندوست او این ایده پیدایش کتابی درباره تاریخ ایران و شاهان ایران تا دوران خودش در ذهنش پدیدار گشت و از حاضرین در این نشست درباره کتابهای تاریخ ایران سئوال فرمود، در میان جمعیت موبد شاپور سیستانی(کیخا) برخواست و درباره کتابهای مشابه توضیح داد،او گفت: کتاب تاریخ یزدگردی و تاریخ فرخان نایاب هستند و کتابخداینامگ(دانشور دهقان) نسخه هایی متفاوت وجود دارد ولی نسخه اصلی این کتاب در دستان موبدان زردتشتی پارسی در هند.شاهنشاه ایران یعقوب لیث صفار به موبد شاپور سیستانی دستور داد تا به هندوستان رود و نسخه ای از این کتاب اصلی را با خود به ایران بیاورند .
موبدشاپور سیستانی با تعدادی نیروهای حکومتی به هندوستان درآمد و نسخه ی اصلی و نایاب را بدست آورد و بسوی ایران روانه شدند. کتاب خداینامک(دانشور دهقان) را خدمت شاهنشاه یعقوب لیث صفار ارائه نمودند و چون به زبان پهلوی بود، شاهنشاه از دانستن آن عاجز بود و به موبد شاپور سیستانی فرمود: آیا شما زبان پهلوی می دانید؟ موبد شاپور سیستانی گفت: بلی و شاهنشاه یعقوب لیث صفار دستور ترجمه این کتاب را به موبد شاپور سیستانی داد.
موبد شاپور سیستانی و موبدان سیستان اقدام به ترجمه کتاب نمودند و پیش از اتمام این ترجمه شاهنشاه ایران زمین یعقوب لیث صفار در جنگ با تازیان درگذشت . خلاصه اینکه در روزهای آخر زندگی موبد شاپور سیستانی ،حفاظت ترجمه اصلی کتاب خداینامک(دانشور دهقان) به فرزندش موبد یزدان داد سیستانی سپرده شد. سالها بعد موبد یزدان داد سیستانی توسط پدر خانمش آزاد سرو سیستانی به حاکم کنارنگ آشنا گردید تا یکی ازهفت نفر خردمند باشد تا در زایش شاهنامه ابومنصوری همکاری داشته باشند که این موضوع داستانی بس جالب دارد که بماند بر وقت دیگر.. پاینده ایران اهورایی
ایدون باد ایدون ترج باد
سلام فرهاد تمام صحبتهای شما مورد قبول هستن ولی به نظر شما سیستان منطقه بزرگی هست به اندازه یک کشور ایا رستم دستان در منطقه نصیر اباد یا حسین اباد یا سکوهه متولد شده بود و جایگاهش دراین منطقه بود؟
کوچ یا کوچی در اصل مردم پشتون افغانستان فعلی هستند.