امروز ماه ایزد از ماه بهمن به سالمه‌ی 3757 زرتشتی، نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، یک‌شنبه ششم بهمن‌ماه 1398 خورشیدی، 26 ژانویه 2020 میلادی
در 670ميلادی (19 سال پس از يزدگرد سوم) «خجند» شهر آرين‌ها و شعر پارسي دست از مقاومت كشيد و به‌دست تازيان افتاد.
شهر باستانی خجند در کنار سیردریا (رود سیحون = Jaxartes ـ آسیای میانه امروز) و حاکم‌نشین ایالت سغدیانا (سغد) ایران دوران ساسانیان، در ژانویه ۶۷۰میلادی (۱۹ سال پس از یزدگرد سوم و فروپاشی امپراتوری ایران درجریان حمله عرب) به دست اعراب افتاد و یک واحد نظامی عرب در دژ ساسانیان معروف به مقرّ مرزبان سیردریا که مشرف بر ابتدای دره فرغانه است مستقر شد. مرزبان سیردریا به امید بازگشت «پیروز ساسانی» با کمک ارتش چین به قدرت، تا این زمان پابرجا مانده بود. شهر خجند (دومین شهر جمهوری پارسی زبان تاجیکستان که از سال ۱۹۳۹تا فروپاشی شوروی به لنین آباد تغییر نام داده شده بود) همچنان حاکم نشین ایالت سغد (پایگاه اصلی مهاجرت آرین ها به ایران و شمال و غرب هند، و اروپای شمالی و مرکزی ـ آلمان و اتریش) است. این شهر مهمترین ایستگاه کاروان‌ها در طول «راه تاریخی ابریشم» بود. به باور بسیاری از اوستاشناسان و پژوهشگران دوران باستان، والدین زرتشت در کنار «رود درگاه» و در ناحیه‌ای که سغد در آنجا جای دارد، می‌زیستند که سرزمین آرین‌ها (آریانا) بوده است. دولت ساسانیان ایران از سال۲۲۶ تا ۶۵۱ میلادی، بمانند هخامنشیان از هجوم و مهاجرت اقوام آلتائیک به قلمرو میهن جلوگیری می‌کرد. بهرام گور (بهرام پنجم شاه ساسانی ایران از سال ۴۲۱ تا ۴۳۸میلادی) و خسروانوشیروان (شاه دیگر این دودمان از سال ۵۳۱ تا ۵۷۹ میلادی) هون‌های سفید (هپتالیت ها) را که از سیردریا (رود سیحون) گذشته بودند شکست سخت دادند و پراکنده ساختند. «کوروش بزرگ» جان خود را در همین منطقه و برسر جلوگیری از مهاجرت اقوام با تمدنی عقب مانده به قلمرو ایران گذارده بود. اسکندر مقدونی که درجریان تصرف ایران، تا سغدیان پیش رفته بود در سال ۳۲۹ پیش از میلاد و هنگام توقف در سمرقند، به پیروی از اندیشه کوروش بزرگ، یک واحد نظامی یونانی را در پادگان هخامنشیان در خجند (کناره سیردریا) مستقر ساخته بود تا مانع مهاجرت اقوام شمالی و شرقی شود. درپی ورود عرب به خجند، راه به روی اقوام آلتائیک (مغول و … و شبه زردها) باز شد که در قرون دهم و یازدهم میلادی از دو سوی، تا آناتولی پیش آمدند و دو امپراتوری گسترده در خاورمیانه از جمله در ایران (سلجوقیان) و در آناتولی (عثمانی ها) بنیاد کردند که در پی آنان چنگیزیان هم وارد شدند و رواج زبان‌های آلتائیک در این منطقه از جهان ریشه در همان زمان دارد.
تزار روسیه تا سال ۱۸۶۶تصرف آسیای میانه و ازجمله شهر خجند را تکمیل کرد و دولت تهران را به ضمیمه شدن خان نشین‌های آسیای میانه (خراسان بزرگتر) به روسیه راضی ساخت و امضاء گرفت. این منطقه در پی فروپاشی شوروی دارای پنج جمهوری مستقل مشترک المنافع شده است.
منطقه خجند که طبق بررسی کارشناسان محیط زیست دارای هوایی بسیار «کم آلوده» است به سبب قرار گرفتن در کنار کوه، دره، یک دریاچه و رودخانه «سیردریا» و آثار باستانی متعدد و فرهنگ ایرانی گسترده و تیاتر و موسیقی از نقاط توریستی جهان است. در دو دهه‌ی اخیر ایرانیان و ایرانی تبارها و به ویژه پارسیان هند قسمت عمده این گردشگران را تشکیل داده‌اند. خجند همانند سمرقند دارای یک انجمن بزرگ زرتشتیان است که به تازگی آیین «تجدید حیات آرین‌ها» در این منطقه را برگزار کردند. به دلیل خوبی هوا و فراوانی میوه و سبزی ها و پرستار مهربان، بسیاری از کمپانی به تاسیس خانه سالمندان در این منطقه دست زده اند و همچنین دفتر شعبه. خجند از زمان شوروی دارای یک دانشگاه صنعتی بزرگ و کالج‌های دیگر است. پس از شیراز، خجند به دومین شهر شعر فارسی نامور است. این شهر بر سر راه سمرقند به بخارا، مرو و اشک‌آباد و سرخس و مشهد جا گرفته است و ایرانیان با اتومبیل شخصی و اتوبوس به آنجا سفر و از آثار نیاکان دیدار می‌کنند و از شنیدن مکالمه پارسی با گویش تاجیک لذت می‌برند و واژه‌های گمشده پارسی را به دست می‌آورند و با خود به وطن می‌آورند. این دیدارها می‌رود که خجند را که دارای یک فرودگاه بزرگ بین‌المللی است به بزرگی و شکوه پیشین و مرکز «ارواسیا» بازگرداند.
دوازدهمین روز از ماه سیروزهی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود. ماه نام سیاره‌ای هست که در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونکهه نوشته و خوانده مى‌شود. ماونگهه در اوستا آمده یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه یشت گفته شده است.
در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی هست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی هست. نَبُر به چمار (:معنای) کشتار نکردن جانوران در این روزها و پرهیز از خوردن گوشت است. پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه می‌دارند. در درازای روز (روزه) کار ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه ، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیست‌ویکم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست .
در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از کشتار آنها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب … و هرگاه پیر شدند، از آنها بدرستی نگهداری کنند.
در مزدیسنا از کشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ماه روز ای به روی خوب چو ماه
باده لعل مشک‌بوی بخواه
گشت روشن چو ماه بزم که گشت
نام این روز ماه و روی تو ماه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
می خور و با دوستان گفت و گو کن
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
بخور باده با دوستان، روز (ماه) / ز ماه خدای، آمد کارخواه
یاد روز ششم بهمن‌ماه:
ششم بهمن‌ماه: سال 560 ميلادی خسروانوشيروان، شاه ساسانی ايران در ديدار با موبدان و بزرگان ايران در تالار تيسفون (ايوان مداين) به آنان گفت كه تصميم گرفته است كه براي هر روستای ايران يک «دهگان (دهقان)» انتخاب شود و تنظيم امور روستا، جمع آوری ماليات، معرفی سرباز هنگام ضرورت، پرورش اسب برای فروش به ارتش و داوری برای حل اختلاف برزگر و ارباب زمين به او واگذار شود و چنين فردی بايد هم برزگر باشد و هم صاحب زميني كه در آن كشت می‌كند (خرده مالک) تا با مشكلات هر دو سو آشنا باشد. افزون بر آن، او بايد لايق، منصف، امين و راستگو و مورد اعتماد بيشتر ساكنان روستا باشد و اگر روستا كوچک است؛ چند روستای مجاور هم يک دهگان [کدخدا] داشته باشند. اين دهگان يك تكليف عمومی هم دارد و آن گزارش وضعيت محصولات روستا، و نارضايی‌هاي محلي و ستمگری و اجحاف مقام‌های دولتی و اربابان به نمايندگان شخص اوست كه در هر گوشه و كنار كشور در دسترس خواهند بود. اين دهگانان بركنار نخواهند شد مگر اين كه درستی و كفايت خود را از دست بدهند. وظيفه ميهنی اين دهگانان اين است كه بدون چشمداشت بكوشند كه توليدات روستا سال‌به‌سال افزايش يابد و همچنين بتوانند هنگام بروز خطر با بسيج مردان روستا، در کار دفاع مشارکت كنند. اين تصميم كه شرح آن در دانشنامه‌ی دمكراسی آمده است به اجرا درآمد و به تدريج جزيی از فرهنگ روستاهای ايران و يک آيين ماندگار شد.
ششم بهمن‌ماه : در سال 1343 پس از مردن حسنعلی منصور، امیرعباس هویدا به نخست وزیری منصوب شد و 13 سال در این سمت بود.
