رویداد ناگوار فرونشست زمین که چندی است گریبان سرزمین ما را گرفته آسیب‌های جبران‌ناپذیری به‌ویژه در حوزه‌ی میراث فرهنگی در پی داشته و دارد. سازه‌ها و یادمان‌های کهن تاریخی ایران از گزند فرونشست زمین در امان نیستند و نمونه‌ی آن خبرها و گزارش‌هایی‌ست که این روزها درباره‌ی ترک در آرامگاه خشایارشا در نقش‌رستم بر اثر فرونشست زمین، به گوش می‌رسد. برخی از باستان‌شناسان خطر را جدی و نگران‌کننده می‌دانند و برخی دیگر به‌سادگی از کنار آن می‌گذرند و می‌گویند خطری آرامگاه را تهدید نمی‌کند.
یکی از پُربارترین نشانه‌های هنر صخره‌ای ایران را باید در جلگه‌ی مرودشت، در پارس باستانی و استان فارس کنونی دید. آثاری از دوره‌های ایلامی، هخامنشی و ساسانی در این دشت، به‌ویژه در نقش‌رستم، پراکنده است و هر کدام بخشی از شناسه (:هویت) تاریخی ما را می‌سازند. در نقش‌رستم است که دخمه‌گاه چند تَن از شاهنشاهان هخامنشی نمایان است. داریوش بزرگ، داریوش دوم، اردشیر یکم و خشایارشا از شاهان هخامنشی‌ای هستند که پیکرشان پس از مرگ در آنجا نهاده شده است. در این میان، دخمه‌ای که باستان‌شناسان نام آرامگاه خشایارشا را بدان می‌دهند، دیرزمانی است که دچار فرسودگی شده و کارهایی نیز برای باززنده‌سازی آن انجام شده است. با این همه، فرونشست زمین در آنجا، آسیب‌ها را بیش‌تر کرده و نیاز به باززنده‌سازی را بایستگی افزون‌تری داده است.
گزارشی شتاب‌زده از وضعیت آرامگاه خشایارشا
در مهرماه امسال نشستی باستان‌شناسانه با عنوان «تبادل تجربیات حفاظت و مرمت در ایران و روسیه» با باشندگی کارشناسان مرمت در تهران برگزار شد و چند تَن از کارشناسان روسی هم در بخشی از نشست درباره‌ی تجربه‌های خود در باززنده‌سازی‌های سازه‌های تاریخی روسیه سخن گفتند. در همین نشست حمید فدایی، هموند گروه علمی پژوهشکده‌ی حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی و مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، تایید کرد که شدت فرسایش و ویرانی (:تخریب) در نقش رستم و آرامگاه خشایارشا بسیار است، اما این را هم به سخن خود افزود که «اقدامات درمانی روی این میراث صخره‌ای تا کنون راهگشا بوده است» (ایسنا؛ 18 مهر 1402). با این همه، پرسش بنیادینی که در آن نشست به آن پرداخته نشد آن است که فرونشست زمین تا چه اندازه در این فرسایش و ویرانی نقش داشته است.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی‌ست با عنوان «تَرک بر تارک نقش رستم» به قلم نگار جمشیدنژاد، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی دوم (رویداد) امرداد شماره‌ی 476 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 476 از دوشنبه، یکم آبن‌ماه، 1402 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 476 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 476 امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
