دکتر داریوش اکبرزاده، پژوهشگر برجسته تاریخ و فرهنگ ایران، زبان‌شناس و سکه‌شناس ساسانی، به‌تازگی مقاله‌ای نوآورانه را منتشر کرده که در آن با بررسی ژرف‌نگر شمار دانه‌های مروارید در گردنبندهای شاهان ایران باستان و پیوند آن‌ها با اعداد مینوی زرتشتی را آشکار ساخته است.
این پژوهش که در شماره دوم سال ۲۰۲۳ مجله بین‌المللی علوم انسانی منتشر شده، نگاهی تازه به ساختار منظم و معنادار گردنبندهای دوران ساسانی از دوره شاهان نخست تا خسرو دوم ارایه می‌دهد. در این مقاله با تمرکز بر ساختار منظم شمار دانه‌های مروارید گردنبندها از پنج، شش تا نه تایی در شاهان نخست تا به دوره خسرو دوم و شمارگان ۱۲ هر رشته و ۲۴ تایی به موضوع گردنبندهای دوخته و رشته شده، کاربرد احتمالی هر یک پرداخته می‌شود. با تمرکز بر تحلیل‌های جدید و مقایسه با یافته‌های پیشین، این مقاله نوری تازه بر تاریخ و هنر ایران باستان می‌تاباند و به بررسی تاثیرات فرهنگی و آیینی بر هنر می‌پردازد. این پژوهش شامل چندین یافته جدید است که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- اشعه‌های پنجگانه بر تاج بهرام اول: برخلاف کارهای پیشین، این اشعه‌ها در مقاله جدید به عنوان نمادهایی مهری ارزیابی نشده است.
- افزایش دانه‌های مروارید گردنبند شاپور اول: پرسشی مطرح شده است که آیا این افزایش می‌تواند با پیروزی شاپور بر و دریافت زر و سیم فراوان مرتبط باشد.
- رشته‌های مروارید شانه‌آرا: بود و یا نبود این رشته‌ها بر لباس خردسالان روبه‌روی بهرام دوم و شهبانو ممکن است به تفاوت‌های جنسیتی (دختر و پسر) اشاره داشته باشد.
- گردنبندهای شاپور دوم: با ارجاع به شمار ثابت گردنبندهای این شاه، که یکی بادانه‌های مشخص بر اساس اعداد مقدس زرتشتی و دیگری هشت دانه‌ای است، پرسشی در مورد تاثیر بوداییسم بر این هنر را پیش آورده است.
- لباس بوران: تفاوت‌های آشکار در لباس بوران و نبود شانه‌آرا توسط نگارنده به عنوان مرزی میان هنرپردازی زنان و مردان ارزیابی شده است.
- دوره خسرو دوم: این دوره به عنوان آغاز دگرگونی و نوآوری در گردنبندها، سربند، سینه‌آرا و شانه‌آرا توصیف شده است که تا پایان دوره ساسانی ادامه یافته است.
این یافته‌ها نشان‌دهنده ژرف‌نگری پژوهش دکتر اکبرزاده و ارزشمندی در درک بهتر تاریخ و هنر ایران باستان است.
چاپ مقاله دکتر داریوش اکبرزاده با عنوان شمار دانه‌های مروارید گردنبند شاهان و پیوند با اعداد مینوی زرتشتی، در لینک زیر:
https://ijas.usb.ac.ir/
Volume 13 (2023), issue 2
