امروز روز دی بهدین از ماه تیر 3762 زرتشتی، چهارشنبه 20 تیرماه 1403 خورشیدی، دهم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
آنکه با گوهر سپنتامینو و اِشغ ورجاوند و آرمانی،
بهترین شیوه را در زندگی برگزیند.
و با زبانش به یاری اندیشه نیک سخن بگوید.
با پارسایی دست در کارها داشته باشد.
با این نگرش، دانش و مزدا را
همانند پدری، سرچشمه هنجار راستی در هستی میداند.
یسنا؛ هات ۴۷ بند ۲
برگرفته از نسک: گاتها، نغمههای ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
پیام و سپارش زرتشت در این سرود:
۱– با گزینش گوهر سپنتَه مینو، نیکوترین شیوه را در زندگی داشته باشیم.
۲– بهترین شیوه زندگی، یاری کردن به اندیشه نیک، با گفتار درست وانجام کار نیک است که در پرتو پارسایی انجام گیرد.
۳– نیکوکاران، مزدا را همچون پدر و رهبری می دانند که سرچشمه راستی ها باشد.
بیستوسومین روز در گاهشماری دینی زرتشتی دیبدین نامیده شده است. دی به چم آفریننده و آفریدگار است. در هر ماه سه روز «دی» داریم كه برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته میشود. “دیبآذر، دی بمهر، دی بدین”. دی در ادبیات اوستا به چم اهورامزدا است. است که به شوند سپندینگی این نام بارها در ماه بازگویی شده است. در اوستا نام همکاران را اورمزد اواگاه, سه دی ویسپه شام نامیدهاند.
این روز كه همچون، دیبآذر و دیبمهر به معنای دادار یا آفریدگار است یكی دیگر از تعطیلیهای هر ماه بهشمار میآمده است. روزهای دی روزهای آسایش و دست از كار كشیدن زرتشتیان است. زرتشتیان در روزهای اورمزد و دی بآذر و دی بمهر و دی بدین نیایش همگانی برگزار میکنند. روز نیایش همگانی است و در ایران باستان این چهار روز استراحت کاری بوده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « شنبلید» است.
دیبدین است و دینمرد، خود / آن شناسمکه لعل باده خورد
باز دارد خرد تو را ز نبید / مشنو اندر نبید پند خرد
فرار تاریخی آقاخان محلاتی
آقاخان محلاتی (فرقه اسماعیلیه) که در زمان محمدشاه قاجار دست به چند اقدام مسلحانه ناموفق زده بود جولای 1841، در آن سال برابر با بیستم تیرماه 1220 خورشیدی پس از گذر از کویر لوت، از طریق خراسان بزرگتر (قائن و سرزمینی که دولت لندن نامش را افغانستان گذارده است) عازم هندوستان (هندوستانِ انگلیس) شد.
آقاخان، نخست در کرمان بپاخاسته بود که شکست خورد و فیروزمیرزا حاکم وقت کرمان وی را دستگیر و به تهران فرستاد، ولی محمدشاه اورا بخشید. آقاخان پس از تَرک تهران، با کسان خود در منطقه «شهربابک استان کرمان» به ایستادگی مسلحانه دست زد، اما این بار هم از نیروهای دولتی شکست خورد و به فارس رفت و از آنجا دوباره به منطقه کرمان بازگشت و به ایستادگی دست زد که بازهم شکست خورد و چون خانعلی خان فرمانده نیروهای نظامی دولتی از او دست بردار نبود، در راور ِ کرمان تصمیم به خارج شدن از ایران گرفت.
پارهای از تاریخنویسان نوشتهاند که آقاخان در حملهی سال 1840 به کرمان (حمله دوم)، از حمایت انگلیسیها برخوردار بود. انگلیسیها در آن زمان میکوشیدند تا با فراهم ساختن مشکلات، درگیریهای داخلی و …، دولت ایران را که هنوز قدرتی داشت از تلاش مسلحانه برای حفظ «هرات» و مناطق اطراف آن که از بدو تاسیس دولت مرکزی ایران به دست کوروش بزرگ در 25 قرن پیش، قطعه ای از خاک این کشور بودند و «آریا» و «آریانا» خوانده می شدند، منصرف کند و احتمالا حمایت از آقاخان در همین راستا انجام گرفته بود. بسیاری از سرداران بزرگ ایران ازجمله اسپهبد سورنا (در اَرمنستان؛ سور ِن) از ساتراپی آریا برخاسته بودند. هرات چند بار هم پایتخت ایران شده بود و مرکز مقاومت استقلال طلبان ایران بر ضد سلطه تازیان و نیز کانون احیای زبان و ادبیات فارسی.
آقاخان پس از ورود به هندوستان ِ انگلیس، از طریق مکاتبه و تماس تلاش کرد که با جلب نظر دربار تهران به ایران بازگردد و هدایایی هم برای ناصرالدین شاه که تازه شاه شده بود فرستاد که امیر کبیر برای آقاخان پیام فرستاد که اگر پای به مرز ایران بگذارد دستگیر و مجازات خواهد شد. دولت انگلستان که حامی آقاخان بود و از او سود سیاسی می بُرد اجازه داد که در هندوستان باقی بماند و آقاخان در آغاز کار، بمبئی (مومبای) را برای سکونت برگزید و سپس به منطقه سِند (پاکستان امروز) رفت. پس از آقاخان، پسر و نوه هایش جانشینش شدند. پیروان فرقه اسماعیلیه (یک فرقه شیعه) را 20 میلیون تن برآوُرد کردهاند.
آقاخان محلاتی، رهبر فرقه اسماعیلیه نزاری، در دوران حکومت محمدشاه قاجار (1834-1848) زندگی میکرد. این دوره از تاریخ ایران با چالشهای داخلی و خارجی متعددی همراه بود. از جمله این چالشها میتوان به تلاشهای انگلیس برای نفوذ در منطقه و کنترل بر هرات اشاره کرد. انگلیسیها در آن زمان به دنبال تضعیف قدرت ایران و جلوگیری از تلاشهای نظامی ایران برای حفظ هرات و مناطق اطراف آن بودند.
آقاخان محلاتی در چندین قیام مسلحانه علیه حکومت قاجار شرکت کرد. نخستین قیام او در کرمان بود که با شکست مواجه شد و توسط فیروز میرزا، حاکم وقت کرمان، دستگیر و به تهران فرستاده شد. اما محمدشاه او را بخشید. پس از ترک تهران، آقاخان به شهر بابک رفت و دوباره به ایستادگی مسلحانه دست زد، اما این بار نیز شکست خورد و به فارس رفت. او از آنجا دوباره به کرمان بازگشت و به ایستادگی ادامه داد، اما باز هم شکست خورد.
پیامدهای خروج آقاخان محلاتی از ایران
. تضعیف فرقه اسماعیلیه در ایران: با خروج آقاخان، فرقه اسماعیلیه نزاری در ایران تضعیف شد و بسیاری از پیروان او به هندوستان مهاجرت کردند.
. تقویت نفوذ انگلیس در منطقه: انگلیسیها از آقاخان حمایت کردند و او را در هندوستان مستقر کردند. این اقدام به تقویت نفوذ انگلیس در منطقه و تضعیف قدرت ایران کمک کرد.
. تلاشهای ناموفق برای بازگشت: آقاخان پس از ورود به هندوستان تلاش کرد تا با جلب نظر دربار تهران به ایران بازگردد، اما امیرکبیر به او هشدار داد که در صورت بازگشت دستگیر و مجازات خواهد شد. این نشاندهنده عدم تمایل حکومت قاجار به پذیرش دوباره او بود.
. تداوم فعالیتهای اسماعیلیه در هندوستان: آقاخان در هندوستان به فعالیتهای خود ادامه داد و به امور اسماعیلیان و پیروان خود پرداخت. او در بمبئی و سپس در منطقه سند سکونت گزید و تا پایان عمر به سفر به شهرهای هند و رسیدگی به امور پیروان خود مشغول بود.
یادروز 20 تیرماه:
یورش تاريخی آزادیخواهان و مشروطه طلبان برای تصرف تهران. (۱۲۸۸ خورشیدی)
“علی احسان پاشا”، فرمانده قوای ترک از راه جلفا وارد تبریز شد و دستور داد “شیخ محمد خیابانی” و سران دیگر دموکراتها را دستگیر نمایند و سپس آنها را به قارص تبعید نمود. (۱۲۹۷ خورشیدی)
درگذشت “حبيب سماعی” موسيقيدان معاصر ايرانی. (۱۳۲۵ خورشیدی)
ایران یک کشتی یازده هزار تنی از لهستان خریداری کرد. (۱۳۴۷ خورشیدی)
درگذشت “استاد عبدالرحمن فرامرزی” نویسنده و مدیر روزنامه کیهان. (۱۳۵۱ خورشیدی)
آغاز نخستين جشنواره فيلمهای کوتاه در تهران. (۱۳۶۹ خورشیدی)
زادروز بیژن بیژنی، خوشنویس، خواننده، (زاده ۲۰ تیر ۱۳۳۲ بابل)
او خوشنویسی را نزد برادران میرخانی که از بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران بودند آموخت و از استاد امیرخانی نیز بهره جست و در سال ۱۳۸۸ گواهینامه استادی دریافت کرد.
زادروز جعفر پناهی، کارگردان و فیلمنامهنویس، (زاده ۲۰ تیر ۱۳۳۹ میانه)
زادروز مجید ناظمپور، آهنگساز، پژوهشگر موسیقی و نوازنده عود، (زاده ۲۰ تیر ۱۳۵۲ شهرضا)
زادروز حسن ذوالفقاری، نویسنده و پژوهشگر ادبی، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، (زاده ۲۰ تیر ۱۳۴۵ دامغان – درگذشته ۱۷ تیر ۱۴۰۱ تهران)
درگذشت علیاکبر سرخوشعلى “اكبر سرخوش”، (زاده سال ۱۳۰۲ تهران — درگذشته ۲۰ تیر ۱۳۸۶ تهران)
او یكى از هنرمندان با سابقه در هنر موسیقى و فن سازسازى بود که از لحظه چشم باز كردن، چشم و گوشش به نوای موسیقى و سازهاى مختلف بهویژه سنتور و تار كه پدرش میساخت و مینواخت آشنا شد.
درگذشت عبدالرحمن فرامرزی، نویسنده و روزنامهنگار، (زاده ۲۱ امرداد ۱۲۷۶ هرمزگان — درگذشته ۲۰ تیر ۱۳۵۱ تهران)
او موسس و سردبیر روزنامه کیهان بود و بههمراه برادرش احمد فرامرزی چند دوره نمایندگی مجلس شورای ملی را داشت.
سالروز درگذشت جهانگیر قائممقامی، متخصص اسناد تاریخی و مدیر نشریه بررسیهای تاریخی، (زاده ۱۸ مهر ۱۲۹۷ تهران — درگذشته ۲۰ تیر ۱۳۶۰ تهران)
درگذشت حبیب سماعی، نوازنده سنتور، (زاده سال ۱۲۸۰ تهران — درگذشته ۲۰ تیر ۱۳۲۵ تهران)
روز جهانی “جمعیت”.
فتح شهر “بيت المقدس” توسط مسلمانان در جريان جنگ های صليبی. (1244 م)
مرگ “سباستين کابوت” کاشف و دريانورد معروف ايتاليايی. (1557 م)
تولد “ژوزف لالاند” منجم و رياضيدان فرانسوی. (1732 م)
ماندنی ترين “دوئل” در طول تاريخ، ميان “آرن بر” معاون رئيس جمهور وقت آمريکا و “الکساندر هاميلتون” وزير خزانه داری وقت اين کشور روی داد که به کشته شدن “هاميلتون” انجاميد. (1804 م)
روز ملی و استقلال “مغولستان” از چين. (1921 م)
مغولستان بيش از ۱/۵ ميليون کيلومتر مربع مساحت دارد و در همسايگی دو کشور چين و روسيه واقع است. جمعيت مغولستان نزديک به ۲/۸ ميليون نفر بوده که اکثريت آنها بودايى و درصد کمی نيز مسلمانند. پايتخت مغولستان “اولان باتور” و واحد پول آن “توگريک” میباشد. اکثريت مردم مغولستان مليت مغولی داشته و از تيرههای نژادی مختلف مغول و قزاق و غيره هستند. زبان رسمی سکنه مغولستان “مغولی خلْخی” و خط آنها “سيريلی” است. اين کشور پس از استقلال با برگزيدن حکومت جمهوری خلق، به عنوان دومين کشور دارای نظام کمونيستی پس از شوروی شناخته شد. نظام سياسی مغولستان جمهوری چند حزبی با يک مجلس قانونگذاری است. سال روز استقلال مغولستان از چين، به عنوان روز ملی اين کشور نیز به حساب میآيد.
دولت آمريکا روابط خود را با جمهوری ويتنام به حالت عادی درآورد. (1995 م)
درگذشت عارف نامدار “خواجه عبدالله انصاری” معروف به “پير هرات”. (۴۸۱ مهی)
آغاز دومين دورهی جنگ های ايران و روسيه. (۱۲۴۱ مهی)
از آنجايى که در عهدنامهی “گلستان” که پس از جنگ اول ايران و روس، به امضا رسيد، مرز بين ايران و روسيه، به درستی معين نشده بود، موجبات شروع دوره ی دوم جنگها را پديد آورد که سرانجام به شکست ايران و انعقاد پيمان “ترکمانچای” انجاميد.
