امروز اردیبهشت روز از ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، شنبه 30 تیرماه 1403 خورشیدی، بیستم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
آنگاه که به من یادآوری کردی
تا از هنجار راستین هستی باید بیاموزم.
دریافتم که نافرمانی از راهنمایی و دستور
هنجار اشا هرگز نشاید.
بیگمان شتاب در فراگیری ندای درونی، سروش،
توان و نیروی بسیاری را به همراه دارد.
چنانکه هردو گروه، نیکان و بدان
به پاداشی که سزاوارند، دست مییابند.
یسنا؛ هات ۴۳ بند ۱۲
برگرفته از نسک؛ گاتها، نغمههای ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
پیام و سپارش زرتشت در این سرود:
۱- شایسته نیست تا کسی از هنجار راستی پیروی نکند.
۲- فراگیری سروش و ندای درونی، نیروبخش است.
۳- نیکان و بدان هریک پاداشی گوناگون خواهند داشت.
—- —– —– —–
اردیبهشت یا «اشاوهیشتا»، نام سومین روز ماه و دومین ماه سال در سالنمای زرتشتی است. اردیبهشت به چم «بهترین پاکی و راستی» و یکی از امشاسپندان دین زرتشتی است که در جهان مینوی نماد پاکی، اشویی و نشان اشا (قانون دگرگونناپذیر جهان) است.
اردیبهشت یا ارته وهیشته یا اشه وهیشته در اسطورههای زرتشتی و ایرانی دومین امشاسپند است. او زیباترین نماد از نظام جهانی قانون ایزدی و نظم اخلاقی در هردو جهان است. این امشاسپند نه تنها را نظم در جهان برقرار میسازد، بلکه نگاهبان نظم دنیای مینوی و دوزخ نیز هست. نماینده جهانی او آتش است.
امشاسپند اردیبهشت، از نظر اهمیت و احترام٬ دومین امشاسپند پس از امشاسپند بهمن است. این موجود در اصل همان آرتا یا ریتای هندی است، که در زمانهای بعد آشاواهیشست نام گرفت که به معنای آشای برتر یا بهترین اشه یا برترین ارته (راستی) است.
این امشاسپند پاسدار و نگهبان آتش و یا عناصری که در عین حال بازگو کنندهی طبیعت آتش هستند، میباشد. او ضامنِ پایداری نظم جهان است، چه نظم اخلاقی و چه نظم فیزیکی (نظم مادی).
گل نماد اردیبهشت امشاسپند گل مرزنگوش است.
اردیبهشت روز است ، ای ماه دلستان / امروز چون بهشت برین است بوستان
زان باده که خرم ازو گشت عیش و عمر / زان باده که گردد ازو تازه طبع و جان
—- —- —- —-
تاجگذاری احمدشاه در تهران؛ پایان دوره قاجار
در روز 30 تیر 1293، احمدشاه قاجار در 18 سالگی که به سن بلوغ قانونی رسیده بود، در تهران تاجگذاری کرد. این مراسم در شرایطی برگزار شد که کشور در دوره فترت بین مجلس دوم و سوم قرار داشت و ناصرالملک به عنوان نایبالسلطنه حکومت میکرد. برای تامین هزینههای این مراسم، ناصرالملک مبلغ یکصدهزار لیره از بانک شاهی استقراض کرد. این تاجگذاری پنج سال پس از برکناری محمدعلی شاه، پدر احمدشاه، و در شرایطی که هیچ ارگان و نهادی بر کشور حاکم نبود، انجام شد. تاجگذاری احمدشاه به عنوان هفتمین و آخرین شاه قاجار، نقطه عطفی در تاریخ ایران به شمار میرود، زیرا او در دوران پادشاهی خود با چالشهای بسیاری از جمله جنگ جهانی اول و فشارهای خارجی مواجه شد.
این رویداد نشاندهنده آغاز دوره جدیدی از فرمانروایی قاجار بود که با چالشهای بسیاری از جمله فشارهای خارجی و مشکلات داخلی همراه بود. احمدشاه، به عنوان آخرین شاه قاجار، تلاش کرد تا کشور را در مسیر اصلاحات و پیشرفت هدایت کند، اما با مشکلات زیادی روبهرو شد که سرانجام به پایان فرمانروایی قاجار و آغاز دوره پادشاهی پهلوی انجامید.
—- —- —- —- —- —-
یادروز 30 تیرماه:
بنا به پیشنهاد “نایب السلطنه” و تصویب مجلس شورای ملی “میرزا حسن خان مستوفی الممالک” به ریاست وزرایی منصوب شد. (۱۲۸۹ خورشیدی)
قرارداد بين ايران و مصر در وزارت امور خارجه امضاء و مبادله شد. (۱۳۰۸ خورشیدی)
سيل شديدی در تبريز جاری و بيش از پانصد خانه را خراب كرد. (۱۳۰۸ خورشیدی)
قيام خونين مردم و بازگرداندن “دكتر مصدق” به قدرت و شکست سیاسی مشترک شاه و دولت لندن. (۱۳۳۱ خورشیدی)
سالروز قیام ۳۰ تیر
اصطلاح ۳۰ تیر در فرهنگ سیاسی اخیر ایران بهوقایعی اشاره دارد که در تیرماه ۱۳۳۱ در زمان نخستوزیری مصدق در سراسر ایران رخ داد. یک سال پس از این رویداد بهدستور مصدق روز ۳۰ تیر تعطیل رسمی اعلام شد. انتخابات دوره هفدهم مجلس شورایملی، بهدلیل دخالتهای ارتشیان به تشنج کشید و کار بجایی رسید که پس از انتخاب ۸۰ نماینده، دکتر مصدق دستور توقف انتخابات حوزههای باقیمانده را صادر کرد. مصدق برای جلوگیری از کارشکنیهای ارتش، درخواست انتقال وزارت جنگ بهدولت را عنوان کرد. این درخواست از طرف شاه رد شد، بههمین دلیل مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از نخستوزیری استعفا داد. مجلس، قوامالسلطنه را به نخستوزیری انتخاب کرد و او با صدور بیانیه شدیداللحنی نخستوزیری خود را اعلام کرد. مردم ایران که از برکناری دکتر مصدق خشمگین بودند، در پی چهار روز تظاهرات در حمایت از مصدق که بهکشته شدن افرادی در سراسر ایران و ساقط کردن دولت قوامالسلطنه انجامید.
“شیخ احمد کافی” از وعاظ معروف در یک سانحه رانندگی در راه قوچان به مشهد درگذشت. (۱۳۵۷ خورشیدی)
سرلشکر خلبان “عباس دوران” با رشادت و از خود گذشتگی جنگنده خود را به سالن کنفرانس سران غیرمتعهدها در بغداد رساند و شکست بزرگ سیاسی را برای صدام رقم زد و خود به شهادت رسید. (۱۳۶۱ خورشیدی)
صدام حسین پیش از جنگ و در اجلاس سران عدم تعهد در هاوانا، میزبانی بغداد را برای اجلاس بعدی گرفته بود تا ژست یک صلح طلب را به نمایش بگذارد. او با ترسو خواندن خلبانان ایرانی گفته بود: “هیچ خلبان ایرانی جرئت نزدیک شدن به آسمان بغداد برای برهم زدن اجلاس را ندارد.” عباس دوران برای جلوگیری از تشکیل کنفرانس سران غیرمتعهدها در تاریخ بیستم تیر سال ۱۳۶۱ مأموریت یافت تا پایتخت عراق را ناامن نماید. وی پس از عبور از دیوارهای آتش دشمن که با اصابت چند گلوله، موتور سمت راست هواپیمای خود را از دست میدهد، بازهم تصمیم به ادامه عملیات میگیرد و بهسمت پالایشگاه “الدوره” ادامه مسیر میدهند و با اینکه پدافند دشمن بسیار قوی بود تمام بمبها را روی این پالایشگاه تخلیه میکنند. و با اینکه هواپیمای او به شدت صدمه دیدهٔ بود و در آتش میسوخت، با صرف نظر کردن از خروج اضطراری، به سمت هتل محل برگزاری هفتمین دوره اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها رفته و در میدان نزدیک هتل سقوط کرد.
۳۰ تیر سالروز ورود انسان زمینی به کره ماه
یکی از مناسبتهای تاریخی که این روزها رسانههای مشهور جهان به آن میپردازند، سالگرد پا گذاشتن نخستین انسان بهسطح «ماه» است و چون ۸ روز بعد هرسه فضانورد بهزمین بازگشتند، چند روز پس از آن را نیز شامل میشود.
به عبارت دیگر هم سالگرد «پاگذاشتن» است، هم سالگرد بازگشت موفقیتآمیز فضانوردان. چون ممکن بود پا بگذارند اما سالم برنگردند.
روایت رسمی و رسانهای این است: «ساعت ۳:۵۶ روز ۲۱ژوییه ۱۹۶۹ یا ۳۰ تیر ۱۳۴۸ و در جریان ماموریت فضایی «آپولو – ۱۱» برای اولین بار در تاریخ بشر، دو انسان پا بهکره ماه گذاشتند و آنچه قرنها و هزارهها افسانه پنداشته میشد و دور از دسترس، جامه واقعیت پوشید و به امری ملموس بدل شد» و ماه را از افسانه بهواقعیت بدل ساخت.
در پی شکست عثمانی از روسیه در جنگهای شش ساله، قرارداد “كوچوک كای نارجه” ميان آنها امضاء شد و روسيه مستقيما به دريای سياه راه يافت. (1774 م)
آغاز جنگ تاريخی “اهرام” بين نيروهای فرانسوی و مصری. (1798 م)
زادروز “پال جوليوس بارون فن رويتر” موسس خبرگزاری رويتر، مرد زرنگ قرن نوزده که می خواست با بازی در كلمات قرارداد، ايران را مالک شود. (1816 م)
زادروز “ارنست همينگوی” نويسنده معروف آمريكايی، برنده ی جايزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۵ میلادی. (1898 م)
پیوستن سه كشور ليتوانی، لِتونی و استونی به اتحاد جماهير شوروی. (1940 م)
درگذشت “برنارد سپونر” مخترع جليقه ضد گلوله. (1957 م)
به آب انداختن نخستین كشتی هسته ای به نام “ساوانا” در آمريكا. (1958 م)
روز ملی “بلژيک” و رسميت يافتن پادشاهی “لئوپولد اول”. (1831 م)
كشور پادشاه “بلژيک” با ۳۰/۵۲۸ كيلومترمربع در شمال غربی اروپا جای دارد. جمعيت آن بيش از ۱۰ ميليون نفر است. پايتخت اين كشور شهر “بروكسل” و دارای واحد پول “يورو” است که جايگزين “فرانك بلژيک” شده است. نظام سياسی اين كشور، مشروطه سلطنتی فدرال، با دو مجلس قانونگذاری است.
دعوت جهانی اسلام توسط “پيامبر اكرم (ص)” با ارسال نامه به پادشاهان و امپراتوران زمان. (۷ مهی)
تعطيلی مجلس شورايی ملی در پی اولتيماتوم روسيه به مجلس در زمان احمدشاه. (۱۳۳۰ مهی)
پایان کار مجلس در زمان احمدشاه؛ مجلس شورای ملی بسته شد
در دوران پادشاهی احمدشاه قاجار، ایران با چالشهای بسیاری از جمله فشارهای خارجی روبهرو بود. یکی از مهمترین این چالشها، اولتیماتوم روسیه به مجلس شورای ملی بود. در این اولتیماتوم، روسیه خواستار اخراج مورگان شوستر، مستشار مالی آمریکایی، از ایران شد. شوستر که به دعوت دولت ایران برای اصلاحات مالی به کشور آمده بود، با مقاومت روسیه و بریتانیا مواجه شد.
مجلس شورای ملی با این اولتیماتوم مخالفت کرد، اما دولت ایران به دلیل ترس از اشغال کشور از سوی نیروهای روسیه، مجبور به انحلال مجلس شد. این تصمیم با مخالفت شدید مردم و نمایندگان مجلس مواجه شد، اما سرانجام دولت مجبور به پذیرش خواسته روسیه و اخراج شوستر از ایران شد.
اخراج مورگان شوستر از ایران تاثیرات مهمی بر روابط ایران و آمریکا داشت. این رویداد نشاندهنده نفوذ قدرتهای خارجی، بهویژه روسیه و بریتانیا، در امور داخلی ایران بود و به نوعی استقلال ایران را زیر سوال برد. این موضوع باعث شد که آمریکا نسبت به نفوذ خود در ایران و منطقه خاورمیانه بازنگری کند. از سوی دیگر، اخراج شوستر باعث شد که ایرانیان به آمریکا به عنوان یک کشور حامی اصلاحات و استقلال نگاه کنند. این نگاه مثبت به آمریکا تا حدی ادامه داشت تا اینکه در دهههای بعد، با وقوع رویدادهایی مانند کودتای ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ این دیدگاه دگرگون شد.
ایران به دلایل گوناگون اولتیماتوم روسیه را نمیپذیرفت. پذیرش اولتیماتوم به معنای دخالت مستقیم روسیه و بریتانیا در امور داخلی ایران بود. این موضوع با اصول استقلال و حاکمیت ملی ایران در تضاد بود و نمایندگان مجلس و مردم نمیخواستند به این دخالت تن دهند. مورگان شوستر به عنوان مستشار مالی، اصلاحات مهمی را در سیستم مالی ایران آغاز کرده بود. این اصلاحات برای بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فساد ضروری بود. اخراج شوستر به معنای توقف این اصلاحات بود که نمایندگان مجلس و مردم از آن پشتیبانی میکردند. نهضت مشروطه در ایران به دنبال ایجاد یک نظام حکومتی مبتنی بر قانون و عدالت بود. پذیرش اولتیماتوم به معنای نقض اصول مشروطه و بازگشت به دوران استبداد بود. نمایندگان مجلس و مردم نمیخواستند این دستاوردهای مشروطه را از دست بدهند. تعطیلی مجلس شورای ملی و اخراج شوستر از ایران، تاثیرات عمیقی بر روند اصلاحات و استقلال کشور داشت و یکی از نقاط تاریک تاریخ معاصر ایران به شمار میرود. این رویداد نشاندهنده ضعف دولت مرکزی و نفوذ قدرتهای خارجی در امور داخلی ایران در آن زمان بود.
—- —- —- —- —-
