کتاب مصور «تاریخچه و تکامل گردشگری» در ۳۱۶ صفحه، از سوی نشر نوسده متتشر شد.
این کتاب برگردانی از کتابThe History of Evolution of Tourism (2022) است که توسط «حمیدرضا پوربرات ابوزیدآبادی» ترجمه شده است و «پرتو حسنیزاده» آن را ویراستاری کرده است.
دوستداران این حوزه در هفت فصل مندرج در این کتاب، افزونبر آشنایی با اهمیت واکاوی تاریخچه و چگونگی تکامل این صنعت در مقدمه، از تاریخ کهن گردشگری (از ۹۰۰۰ پ.م. تا ۶۵۰ م.)، گردشگری در دوران پستکلاسیک (از ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ م.)، گردشگری در دوران مدرن اولیه (از ۱۵۰۰ تا ۱۷۵۰ م.)، گردشگری در دوران مدرن متاخر (از ۱۷۵۰ تا ۱۹۴۵ م.) و گردشگری در دوران معاصر (از ۱۹۴۵ تا اوایل دههی ۲۰۲۰ م.) میآموزند و هچنین پیشبینی آیندهی گردشگری و میهماننوازی از نگاه نویسنده را پیشرو خواهند داشت.
یادآوری رویدادهای مهم هر دورهی یادشده، از ویژگیهای این کتاب به شمار میآید. همچنینبهرهگیری از تصاویر و نمودارها به تفهیم موارد نظری مطرح شده در محتوای کتاب کمک شایان کرده است.
اندیشهی تکاملی در علوم گوناگون مانند گردشگری در فصل آغازین، نگاه ویژه به تغییر، توسعه و تحول دارد. همچنین نویسنده در این بخش گردشگری را جدا از صنعت به عنوان یک پدیدهی پویای اجتماعی مورد توجه قرار میدهد.
در تاریخ کهن گردشگری برابر آنچه در فصل دوم آمدهاست، به اهداف نظامی، تجاری و پیشرانهای دیگری چون مراسم مذهبی و آیینهای نمایشی پرداخته شده است. بازدید از اماکن مقدس و معابد خدایان و پیشگویان، حضور در جشنوارهها و بازدید از باغها و باغ وحشها و شرکت یا تماشای بازیهایی چون المپیک، مهمترین موارد برشمرده در این بخش هستند.
فصل سوم بردارندهی فعالیتهای گردشگری در سدههای میانی (:قرون وسطا) است. گرچه از این دوره بیشتر به عنوان «دوران خشونت» یاد شده اما گردشگری انبوه مذهبی و رواج رهآورد (:سوغات) به عنوان راهکار ملموسسازیِ تجربه و ترویج فرهنگ خوراک جوامع بومی در حاشیهی این نوع از گردشگری، در این بخش توضیح داده شده است.
گردشگری در نخستین سدههای پس از سفر کریستفکلمب به عنوان دوران مدرن اولیه و در چهارمین فصل مورد بررسی قرار گرفتهاست. اگر آغاز کار بازارهای بومی و میهماننوازی راهبان و دیگر متولیان مذهبی را در عصر پیشین، آغازگر گردشگری خوراک بدانیم، میتوان باور داشت که در دوران مدرن اولیه، برخی رستورانها توسعه یافتند. ایجاد «گرند تور»، بنیادگذاری موزهها بهویژه طرح موزههای باز برای شهرهایی چون فلورانس و برگزاری رویدادهای ملی، مذهبی و موضوعی از مواردی هستند که در این فصل واکاوی قرار شدهاند.
دوران مدرن متاخر برابر با آنچه در فصل پنجم آمده، دورانی است که به دلیل افزایش شبکهی ریلی در برخی کشورها چون بریتانیا، سوئیس و هند، امکان بنیادگذاری شرکتهای تورگردانی و سازمانهای ملی گردشگری میسر شد. این ویژگی همچنین سفرهای «لوکس» را برای طبقهی ثروتمندان محقق کرد. این مفهوم به نوبهی خود موجب تبیین ارزش در حوزههای مالی، کارکردی، شخصی و اجتماعی شد تا جایی که «هرم لوکس» به عنوان سازوکاری در حوزهی میهماننوازی شکل گرفت.
از سویی هر دو جنگ جهانی و رکود شدید اقتصادی ناشی از آنها در این دوران رقم خورد و از سوی دیگر کارهای نوآورانهای مانند فرستادن کارت پستال و احساس نیاز به اوقات فراغت شکل گرفت. همچنین سفرهای هوایی و دریایی در این فصل مورد توجه قرار گرفتهاند. اثر بیماریهای همهگیر بر صنعت گردشگری از دیگر مواردی است که در ادامه بررسی شدهاند.
گردشگری در دورهی معاصر در فصل ششم با اشاره به توسعهی صنعت هوایی، اثر «فوردیسم» و اهمیت تضمین «کیفیت» و در نتیجه، استاندارد تشریح شده است.
در ادامه «پایداری» و «سبزگرایی»، دلبستگی خاص گردشگران به موضوعاتی چون فیلم، خوراک و سفرهای مجازی با استفاده از فناوریهایی مانند واقعیت مجازی در دورهی همهگیری کووید ۱۹ و چگونگی ارائهی خدمات میزبان در چنین شرایطی واکاوی شدهاند. چالشهای این عصر نیز در ابعاد گوناگونی مانند ورود کنترلنشدهی گردشگران به برخی مقاصد، اثر حادثهی ۱۱ سپتامبر، خسارات زیستمحیطی، اقدامات ضد فرهنگ و… مورد بررسی قرار گرفتهاند.
نویسنده با تامل بر کلیدواژهها و در پایان هر فصل، با طرح نمونههایی از پژوهشهای موردی، خواننده را به چالش میکشد تا با مطالعهی تجربیات مندرج و بررسی وضع موجود، قادر به تفکر سیستمی برای حل چالشهای پیش رو باشد و به کمک او به سوی پیشبینی آیندهی این صنعت در فصل هفتم گام برمیدارد. به بیان دیگر با بازبینی تاریخی تکامل گردشگری علیرغم چالشهای گذشته، سعی دارد روند مورد انتظار را پیشاپیش روایت کند.
او با پافشاری (:تاکید) بر «اقتصاد خیالپردازی» به توسعهی پایدار این صنعت با هشدار حضور فناوری در قالبهای هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، واقعیت مجازی و … توجه میدهد و بر اهمیت تامین لذت گردشگر با حفظ کیفیت به شرح برشمرده در کتاب، تاکید میکند.
دوستداران از سراسر ایران برای تهیهی این کتاب به قیمت ۵۰۰ هزارتومان میتوانند به وبسایت www.gilgameshmag.com و شبکههای مجازی فصلنامهی میراث و گردشگری گیلگمش و انتشارات نوسده مراجعه کنند.
