امروز روز سروش از ماه شهریور 3762 زرتشتی، دوشنبه دوازدهم شهریورماه 1403 خورشیدی، دوم سپتامبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
“پروردگارا؛ دو بخشش «رسايی و جاودانی» مردم را به فروغ معنوی و آگاهی درونی خواهد رسانيد. در پرتو نيروی اراده، منش پاک، راستی و پاكی، عشق و ايمان به خدا، زندگانی پايدار و نيروی معنوی افزايش خواهديافت. ای خداوند خرد، در پرتو اين فروزگان بر دشمنان پيروزی توان يافت.” يسنا هات 34 بند 11
———— —————– ——————
سروش:
روز هفدهم از هر ماه سیروزه در گاهشمار زرتشتی به نام سروش ایزد پیوند یافته است. در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید آغاز میشود.
سروش به چم (:معنی) گوش دادن و فرمان بردن است به خواست خدایی و ما آن را نیوشایی معنا کردهایم تا نزدیکتر به اصل باشیم.
اینک من سروش ترا که
از همه بزرگتر است، میطلبم
تا به آرمان خود رسم
و زندگانی درازی به دست آورم
و به شهریاری منش نیک در آمده
و به راه راستی گام زده،
به جایگاهی رسم که مزدا اهورا میباشد. (۳۳_۵)
اشو زرتشت میگوید:
کسی را که مزدا دوست دارد ، نیوشایی و منش نیک به او روی میآورد (۴۴_۱۶)
زرتشت میخواهد به دستیاری نیوشایی به خواست و آرمان خود برسد (۳۳_۵)
نیوشایی راهی است که به اهورامزدای توانا میرود (۲۸_۵)
نیوشایی راه رستگاری را ، هم برای رستگار و هم برای دروغکار ، همواره روشن میسازد (۴۳_۱۲)
از این گفتهها به ویژه آنجایی که نیوشایی با منش نیک است، بر میآید، که فرمانبرداری زرتشت کورکورانه نیست بلکه از روی اندیشه و با دلی پر از مهر است.
————- —————– —————
رییسعلی دلواری؛ رهبر بپاخیزی تنگستان
روز ملی “مبارزه با استعمار انگلیس”.
12 شهریورماه روزی که یادآور از جانگذشتگی و دلیریهای مردم ایران در پاسبانی کیان و آب و خاک مرز و بومشان است. مبارزات رییسعلی دلواری برگ زرین دیگری در تاریخ مقاومت دلیر مردان ایران در مبارزه با استعمار است. بپاخیزی مردم تنگستان به مدت هفت سال ادامه یافت و دلیران تنگستان دو هدف عمده را دنبال میکردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان و جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به درون سرزمین ایران.
رییسعلی دلواری از مشروطه خواهان جنوب ایران بود. او در سال ۱۲۶۱ خورشیدی در دلوار که یکی از روستاهای تنگستان و مرکز بخش ساحلی آن بود زاده شد. رییسعلی فرزند فردی به نام زائرمحمد است که کدخدای بندر دلوار بود و بعدها به معینالاسلام آوازه یافت. مادرش زنی از اهالی تنگستان بود. رییسعلی دلواری از سن ۲۵ سالگی به صف مبارزان مشروطه پیوست، خانواده او از طایفه لر بودند و رییسعلی با وجود سن کمی که داشت، جزو پیشگامان مشروطهخواهی در ایران شد. در هنگام بپاخیزی علیه محمدعلی شاه، رییسعلی دلواری نیز همگام با دیگر مشروطه خواهان، علیه محمدعلی شاه قیام کرد. رییسعلی دلواری از رهبران قیام تنگستان بود که هفت سال به درازا انجامید. پس از جنگ جهانی اول، با وجود اعلام بیطرفی ایران، انگلیسیها وارد کشور شدند و جنوب ایران را به تصرف خود درآوردند. جوانی رییسعلی با حضور انگلیسیها در خلیج فارس همزمان بود. او نقش موثری در قیام مردمان جنوب داشت، این بپاخیزی هفت سال به درازا انجامید. در این مدت، رییسعلی با کمک یارانش دو هدف را دنبال میکرد؛ یکی پاسداری از بوشهر، تنگستان و دشتستان بود و دیگری پیشگیری از حرکت بیگانگان به داخل مرزهای ایران و دفاع از استقلال کشور.
او با شجاعتی که داشت با تجاوزگران مبارزه کرد و شکستهایی سنگین بر آنها تحمیل کرد. انگلیسیها که توان مبارزه با دلیران تنگستان را نداشتند، به رییسعلی پیشنهاد رشوه ۴۰,۰۰۰ هزار پوندی دادند؛ اما رییسعلی آن را رد کرد. انگلیسیها با چهار کشتی به بندر دلوار یورش بردند؛ اما پس از نبرد سه روزه از تنگستانیها شکست خوردند. این شکست تا جایی بود که در آن برخی از افسران انگلیسی کشته شدند.
رییسعلی بوشهر را از دست انگلیسیها خارج کرد و حدود ۹ ماه شهر را در اختیار خود گرفت. رییسعلی دلواری هنگامی که در محلی به نام «تنگک صفر» به ارتش بریتانیا شبیخون زده بود، از سوی فردی نفوذی با نام غلامحسین تنگکی از پشت سر، هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی شهید شد. پیکر رییسعلی دلواری را در کنار امامزادهای در یکی از روستاهای تنگستان به خاک سپردند؛ اما بعدها خانوادهاش پیکر او را به نجف بردند و در گورستان وادیالاسلام و در کنار پدرش به خاک سپردند.
سالروز کشتهشدن رییسعلی دلواری به شوند دلاوریهای این مبارز نامدار، با مصوبه شورای عالی انقلاب از سال ۱۳۸۹ خورشیدی در سالنمای ملی ایران به نام «روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس» نامگذاری شده است. بندر دلوار که جمعیت آن حدود ۷۰۰ نفر بوده است، بزرگترین نقش را در دفاع از خاک ایران در سال ۱۹۱۴ میلادی (۱۳۳۳ مهی) در برابر یورش دوم نیروی انگلیس داشت.
روستای دلوار، بندر کوچکی است در پنجاه کیلومتری بوشهر که مرکز یکی از بخشهای ساحلی شهرستان تنگستان است. واژه دلوار به معنای “دلاور” است که گاه “دلبار” هم گفته میشود. شغل مردم دلوار اغلب ماهیگیری و سفر به شیخنشینهاست. موقعیت دلوار به گونهای است که کشتیهای بزرگ میتوانند در ساحل آن پهلو بگیرند و به همین لحاظ در مقاطعی از تاریخ ایران نامی از آن گفته شده است.
———– ———– ———— ————
یادروز 12 شهریورماه:
روز “بهورز”
روز ملی “مبارزه با استعمار انگلیس”.
زادروز “ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی”، معروف به “ناصرخسرو” از شاعران بزرگ فارسیزبان، فیلسوف، حکیم و جهانگرد ایرانی. (۳۸۳ خورشیدی – درگذشته 467 بدخشان)
او در دوران کودکی با حوادث گوناگون روبرو بود، از جمله جنگهای طولانی سلطان محمود و خشکسالی بیسابقه در خراسان که به محصولات کشاورزان صدمات فراوان زد و نیز شیوع بیماری وبا در این خطه، که جان عده زیادی از مردم را گرفت.
وی از ابتدای جوانی به تحصیل علوم متداول زمان پرداخت و در دربار پادشاهان و امیران از جمله سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی به عنوان مردی ادیب و فاضل به کار دبیری اشتغال ورزید. پس از شکست غزنویان از سلجوقیان در نبرد دندانقان، به مرو و به دربار سلیمان چغری بیک، برادر طغرل سلجوقی رفت و در آنجا نیز با عزت و اکرام بهحرفه دبیری ادامه داد و به دلیل اقامت طولانی در این شهر به ناصرخسرو مروزی شهرت یافت.
او بعدها، شغل دیوانی را رها کرد و راه سفر در پیش گرفت و مدت هفت سال سرزمینهای گوناگون از قبیل آسیای صغیر، حلب، طرابلس، شام، سوریه، فلسطین، جزیرةالعرب، آذربایجان، ارمنستان، قیروان، تونس و سودان را سیاحت کرد و سه یا شش سال در پایتخت فاطمیان یعنی مصر اقامت کرد و در آنجا در دوران المستنصرباله بهمذهب اسماعیلی گروید.
وی از شاعران و نویسندگان برجسته ادبیات فارسی است و در فلسفه و حکمت دست داشته است که آثارش از گنجینههای ادب و فرهنگ ما محسوب میشود. او از بلندی همت، عزت نفس، صراحت گفتار، و خلوص در گفتارش سرشار بود.
علی دشتی در اینباره میگوید: وی مردی بود با مناعت طبع، اندیشهورز، خرسند، فروتن، بردبار در برابر رویدادها و سختیها، که در راه رسیدن به هدف پای میفشرد.
آثار:
دیوان اشعار فارسی.
دیوان اشعار عربی.
روشنایینامه
سعادتنامه
دلیلالمتحرین
دیوان اشعار
جامعالحکمتین: رسالهایاست به نثر دری “فارسی” در بیان عقاید اسماعیلیان.
خوانالاخوان: کتابیاست به نثر در اخلاق و حکمت و موعظه.
زادالمسافرین: کتابی است در بیان حکمت الهی به نثر روان.
گشایش و رهایش: رسالهای است به نثر روان فارسی، شامل سی پرسش و پاسخ آنها.
وجه دین: رسالهایاست به نثر در مسایل کلامی و باطن و عبادات و احکام شریعت.
بستانالعقول و دلیلالمتحرین که از آنها اثری در دست نیست.
سفرنامه: این کتاب مشتمل بر بخشی از مشاهدات سفر هفت سالهاش بوده و یکی از منابع مهم جغرافیای تاریخی به حساب میآید.
سعادتنامه: رسالهایاست منظوم شامل سیصد بیت.
روشنایینامه: این رساله نیز به نظم فارسی است.
ساخت آرامگاه فردوسی به دستور رضا شاه و با حضور والی خراسان آغاز شد. (۱۳۰۷ خورشیدی)
كار نوسازی آرامگاه فردوسی در توس خراسان آغاز شد. اين ساختمان باشكوه پس از تكميل و آنگاه تزيين مجدد، بيستم مهرماه سال ۱۳۱۳ خورشیدی طی مراسمی كم نظير با حضور مستشرقين و ايرانشناسان سراسر جهان، اديبان كشور و مقامات فرهنگی و دولتی گشايش يافت.
بنیاد شركت بيمه ايران با سرمايه ۲۰ ميليون ريال در دوران پهلوی اول. (۱۳۱۴ خورشیدی)
سيلوی بزرگ شصت و چهار هزار تنی تهران و كارخانه بلورسازی افتتاح شد. (۱۳۱۸ خورشیدی)
“پروفسور آرتور ایهام پوپ” پژوهشگر و ایرانشناس نامدار امریکایی در سن ۸۷ سالگی در شیراز درگذشت. برپایهی خواسته خودش (وصیت) پیکرش را در کنار پل خواجو خاکسپاری کردند و در خاک اصفهان آرمید. (۱۳۴۸ خورشیدی)
درگذشت فيزيكدان شهير “پروفسور محمود حسابی”، دانشمند، بنیادگذار فیزیک نوین در ایران، پدر علم فیزیک ایران. (زاده ۳ اسفند ۱۲۸۱ تهران – درگذشت ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ سویس)
او در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت و در سال ۱۹۲۷ دانشنامه دکترای فیزیک، با ارائه رسالهای با عنوان “حساسیت سلولهای فتوالکتریک” با درجه عالی دریافت کرد.
در دانشگاه پرينستون آمريکا با نظر اینشتين، فرضياتی درباره “بینهايت بودن ذرات” و “عبور نور از مجاورت ماده” ارایه کرد. با اندوختهای از دانش روز و كسب مدارج عالی تحصيلی و علمی در چندين رشته مهندسی و مطالعات جامع در علوم پايه بهعنوان نخستين فردی كه در ايران دارای دكترای فيزيک بود، به كشور بازگشت. بیشک میتوان وی را نخستین پايهگذار انرژی اتمی ايران دانست.
وی افزون بر زبان فارسی، به چهار زبان زنده دنيا مانند عربی، فرانسوی، انگليسی و آلمانی نیز تسلط داشت و همچنين در تحقيقات علمیاش از زبانهای سانسکريت، لاتين، يونانی، پهلوی (زبان ايرانيان باستان) اوستايی، ترکی، ايتاليايی و روسی استفاده میکرد.
نشان “اوفيسيه دولالژيون دونور” و همچنين نشان “كوماندور دولالژيون دونور”، بزرگترين نشانهای فرانسه، به وی اهدا شده است. او از سوی جامعه علمی جهان به عنوان “مرد اول علمی جهان” در سال ۱۹۹۰ برگزيده و در كنگره ۶۰ سال فيزيك ايران در سال ۱۳۶۶ نیز ملقب به “پدر فيزيک ايران” شد.
او آثار علمی و اجتماعی فراوانی از خود بهجا نهاده است که از آن جمله:
پایهگذاری دانشگاه تهران به فرمان رضاشاه
پایهگذاری دانشکده فنی
پایهگذاری موسسه ژئوفیزیک
پایهگذاری مدارس عشایری
پایهگذاری سازمان انرژی اتمی
پایهگذاری سازمان هواشناسی
پایهگذاری رصدخانه جدید
پایهگذاری فرهنگستان زبان
پایهگذاری موسسه استاندارد
پایهگذاری انجمن موسیقی
پایهگذاری رادیولوژی
پایهگذاری نقشهبرداری
و بسیاری خدمات دیگر. همچنین تالیفات زیادی در زمینه های علمی، فرهنگی، فیزیک و زبان داشته است.
او نابغهای کممانند بود که زندگیاش در خدمت ایران و جهان بود و سرانجام در بيمارستان دانشگاه ژنو به هنگام درمان بیماری قلبی درگذشت. آرامگاه وی در شهر دانشگاهی تفرش است.
درگذشت عبدالحسین صنیع همایون، نقاش و تذهیبکار، (زاده سال ۱۲۳۸ اصفهان – درگذشت ۱۲ شهریور ۱۳۰۰ اصفهان)
درگذشت بانو دلکش، خواننده موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ، (زاده ۳ اسفند ۱۳۰۳ بابل – درگذشت ۱۲ شهریور ۱۳۸۳ تهران)
او از کودکی به مدرسه نرفت و هنگامی که ۱۲ ساله شد، پدرش درگذشت. مادرش که در کنار او دارای شش دختر و سه پسر دیگر بود، او را نزد دختر ازدواج کردهاش به تهران فرستاد و او ۱۲ ساله بود که به دبستان رفت، اما خیلی زود خود را بهکلاس پنجم رساند. دلکش در مدت زمان کوتاهی به جمع بزرگان رادیو پیوست و با خوانندگان بزرگ و نامی ترانههای دوصدایی اجرا کرد. صدای او افزون بر حجم بالا، قدرت و گستردگی فراوانی داشت.
وی پس از سالیان زیاد فعالیت هنری، با آغاز انقلاب مانند بسیاری دیگر از همکارانش از خوانندگی منع شد و سالیان درازی در افسردگی به سر برد. آرامگاه وی در امامزاده طاهر کرج است.
زادروز بهمن سرکاراتی، استاد زبانهای باستانی، (زاده ۱۲ شهریور ۱۳۱۶ تبریز – درگذشت ۲۹ خرداد ۱۳۹۲ تهران)
او که دارای مدرک دکتری در رشته زبانشناسی و فرهنگ و زبانهای باستانی بود، سال ۱۳۷۰ بهعضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و از آن زمان، افزون بر عضویت پیوسته، در مقطعی، مدیریت گروه زبانهای ایرانی و همچنین معاونت علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را نیز عهدهدار بود.
زادروز محمود کیانوش، پژوهشگر، شاعر و نویسنده، (زاده ۱۲ شهریور ۱۳۱۳ مشهد – ۲۳ دی ۱۳۹۹ لندن)
او گستره آثارش افزون بر شعر و داستان، زمینههای دیگری چون ترجمه، نقد ادبی و داستانهای کودکان را در بر میگرفت. بر همه اینها باید آثار روزنامهنگاری وی را نیز افزود.
روز استقلال “سان مارينو” از امپراتوری روم. (301 م)
جمهوری “سان مارينو” كشور كوچكی در جنوب اروپا است كه در خاك ايتاليا قرار دارد. مساحت اين كشور كوچك حدود ۶۱ كيلومتر و جمعيت آن ۲۷ هزار نفر میباشد. پايتخت اين كشور، “سان مارينو” نام دارد. بيش از ۸۳ درصد جمعيت اين كشور كوچك، ملّيت سانمارينويى و از نژاد سفيد هستند. زبان رسمی در سان مارينو “ايتاليايى” و خط رايج آنها “لاتين” است. واحد پول اين كشور “لير ايتاليا بود” كه با پيوستن اين كشور به اتحاديه اروپا، “يورو” جايگزين آن شده است. حكومت اين كشور، جمهوری چند حزبی با يك مجلس قانونگذاری است. شهرت “سان مارینو” به قانون اساسی این کشور است. قانون اساسی “سان مارینو” که در سال ۱۶۰۰ میلادی تدوین شده، قدیمیترین قانون اساسی ملی در جهان است.
مرگ “اليوركراموِل” تنها ریيس جمهور انگلستان. (1658 م)
درگذشت “ايوان تورگنيف” رمان نويس مشهور روسی. (1883 م)
اشغال شهر “دمشق” توسط نيروهای متفقين در اواخر جنگ جهانی اول. (1918 م)
اعلان جنگ فرانسه و انگليس به آلمان در جريان جنگ جهانی دوم. (1939 م)
آغاز نبرد زيردريايیها توسط آلمان در آغاز جنگ جهانی دوم. (1939 م)
ورود نيروهای متفقين به ايتاليا در جريان جنگ جهانی دوم. (1943 م)
درگذشت “هوشی مينه”، قهرمان استقلال ويتنام. (1969 م)
روز ملی و استقلال “قطر” از استعمار انگلستان. (1971 م)
کشور پادشاهی “قطر” با ۱۱/۴۳۷ كيلومتر مربع مساحت در جنوب غربی آسيا در منطقه خاورميانه واقع شده است. جمعيت آن در حدود ۶۰۰ هزار نفر است كه قريب به اتفاق مسلمانند. پايتخت قطر شهر “دوحه” و “ريالِ قطر” واحد پول آن میباشد. نظام سياسی قطر، سلطنتی مطلقه است و در اين كشور، پارلمان و نهاد انتخابی ديگری وجود ندارد.
