روز اَرد از ماه شهریور/ نبرد هرمزدگان؛ آغاز دوره ساسانیان

امروز روز اَرد از ماه شهریور 3762 زرتشتی، سه‌شنبه 20 شهریورماه 1403 خورشیدی، دهم سپتامبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

سروده‌های گات‌ها، سراسر راهکار نیک و گزینش راه درست برای زندگیست.

مهربانی؛
جنگ و بیداد با دیگران در بینش زرتشت نکوهیده است. با سخن دلنشین بایستی نادان‌ را به دانایی رساند.

بتوانیم با سخن پاک و زبان خوش، مردم نادان و گمراه را به راه راست برگردانیم. (هات ۲۸ بند ۵)

——————- ——————– ———————-

ارد:

– بیست‌ وپنجمین روز هر ماه در گاه‌شماری سی‌روزه زرتشتیان روز «اَرد» نام دارد. در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد)، روز آغاز می‌شود.

– ایزد ارد یا «اَرت»، در اوستا  به ریخت «اَشی وَنگوهی» آمده است که چمار(:معنی) آن؛ توانگری، بی نیازی، خواسته و دارایی است.

– آموزه های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توان‌گری و به‌دست آوردن خواسته‌ و دارایی سفارش می‌کند.

– پیروان این بینش، برای به دست آوردن و رسیدن به خواسته‌های خود از راه درست و راست، کار و کوشش را گزینش کرده و از بیکاری،  تنبلی و کاهلی پرهیز می‌کند.

—————- —————– —————-

جنگ “هرمزدگان” و روی کار آمدن دودمان ساسانيان. (226 م)

پاره‌ای از تاریخ‌نگاران، يازدهم سپتامبر سال 226 ميلادی  (شهريور ماه) را سالروز جنگ هرمزدگان (که در کنار رود جراحی ـ در نيمه راه شوش و بهبهان روی داد و نبرد سوم ـ نبرد نهايی اردشير پاپکان و اَردوان پنجم بود) یاد كرده‌اند و از آن به نام جنگ داخلی ايرانيان نام برده‌اند. پاره ای دیگر از تاریخ‌نگاران برپایه‌ی گاهشماری تازه، رخداد اين نبرد را 28 مارس سال 224 ميلادی نوشته‌اند. در اين جنگ “اردشير پاپكان” حاكم پارس بر “اردوان پنجم” شاه اشكانی پیروز شد كه با كشته شدن وی فرمانروایی ۴۷۶ ساله اشكانيان پايان يافت. “اردشير” به رغم علاقه‌ای كه به کرمان داشت و پيش‌بينی می‌شد كه اين شهر را مركز حكومت خود قرار دهد، پايتخت را از تيسفون منتقل نكرد. ساسانيان در مدت چهار سده فرمانروایی مانع از ورود نژاد نيمه‌زرد از آسيای مركزی به قلمرو ايران در منطقه فرارود و ايران خاوری و درهم شدن (اختلاط) نژاد شدند. آنان كوشش داشتند كه آمیختگی نژاد در ايران انجام نشود. به علاوه، امكان ندادند كه حكومت روم در آسيای غربی پيشروی كند. آئين زرتشت را دين رسمی ايرانيان قرار دادند و روميان را وادار كردند كه پيروان آن را در قلمرو خود به‌ویژه در بالكان تاب بیاورند (تحمل کنند). ساسانيان كه “اردشير” سر دودمان آنان است، پايه‌گذار يك ملی‌گرا در ايران بوده‌اند که ريشه‌های آن باقی مانده است. آیين زرتشت را دين رسمی (دولتی) ايرانيان قرار دادند. دولت ساسانيانِ ايران که علاقه‌مند به متحد کردن اقوام ايرانیِ ساکنِ در آن سوی شرق کشور در زير يک پرچم بود شماری از اصيلزادگان پارس را به همراه افراد خانواده با سپاهی روانه آن سوی رود سند کرد و به نوشته «رای زاده دونيچند بالی» در کتاب خود «تاريخ گاکهر» تاليف سال 1725، اين ساسانيان در بخشی از پنجاب امروز که به راولپندی ختم می‌شود استقرار يافتند و نام خانوادگی «کيانی» و «کی» بر خود نهادند که در آن زمان عنوان بزرگی بود و تنها شاهزادگان پارس می‌توانستند بر خود بگذارند. آنان به پيشه سپاهيگری ادامه دادند و برخی از بهترين افسران ارتش ايران دوران ساسانيان از ميان آنان برخاسته بودند. پس از فروپاشی فرمانروایی ساسانی، اين کيانيان که به اصالت پارسی خود مباهات می‌کردند در گوشه‌ای از پنجاب يک دولت محلی تشکيل دادند که درجريان لشکرکشی دوم محمود غزنوی به هند در سال 1008 ميلادی با او (که به ادبيات و شعر پارسی علاقه ويژه داشت) متحد شدند و به تدريج به اسلام گرويدند. ژنرال اشفاق پرويز کيانی ریيس پيشين ستاد ارتش پاکستان از همين کيانيان است.

————– ——————- ——————-

یادروز 20 شهریورماه:

شیخ‌الرییس قاجار” هنگام سخنرانی از طرف “میرزاعلی‌اکبر ساعت ساز تبریزی” هدف گلوله قرار گرفت ولی آسیبی به وی نرسید. (۱۲۹۸ خورشیدی)

بانک ملی ايران كه از ۱۷ شهريور گشایش یافته بود، از سوی “رضاشاه” و هيات دولت رسمی گشایش یافت و مورد بازديد قرار گرفت. (۱۳۰۷ خورشیدی)

پیرو پيشنهاد فرهنگستان و تصويب هيات وزيران نام شماری از شهرهای ايران دگرگون يافت. (۱۳۱۴ خورشیدی)

فرهنگستان با توجه به سوابق تاريخی و اجتماعی شهرها نام تازه‌ای به شرح زير براي آنها انتخاب نمود؛ قمشه (شهرضا)، ناصری (اهواز)، عبادان (آبادان)، عباسی (بندرعباس)، انزلی (بندر پهلوی)، اروميه (رضایيه)، سلماس (شاهپور)، هارون‌آباد (شاه‌آباد غرب)، بارفروش (بابل)، سخت سر (رامسر)، دهكرد (شهركرد)، محمره (خرمشهر)، علی آباد (شاهی)، نصرت آباد (زابل)، استرآباد (گرگان)، دزداب (زاهدان)، تون (فردوس)، ترشيز (كاشمر)، فيض (شهداد)، عراق (اراک)، خورموسی (بندر شاهپور)، بمپور (ايرانشهر)، حسين آباد پشتكوه (ايلام)، مال امير (ايذه)، بنی طرف (دشت ميشان)، فلاحيه (شادگان)، هفاجيه (سوسنگرد)، ده نو (نوشهر)، مشهدسر (بابلسر)، اشرف (بهشهر).

يازدهمين دوره مجلس شورای ملی گشایش یافت. (۱۳۱۶ خورشیدی)

فرمانداری نظامی تهران اعلام كرد كه سازمان نظامی حزب توده ايران را كشف كرده است. (۱۳۳۳ خورشیدی)

به دنبال تصويب لايحه اخذ جرایم رانندگی بوسيله افسران، این قانون به مرحله اجرا گذارده شد. (۱۳۳۹ خورشیدی)

“ابولحسن بنی صدر” در پاریس اعلام کرد جمعه سیاه تهران سه هزار نفر کشته داشت. (۱۳۵۷ خورشیدی)

آمار رسمی اعلامی در اطلاعیه‌ی فرمانداری نظامی تهران  تعداد کشته‌ها، ۸۷ نفر بوده‌ است. سال‌ها بعد نیز “عمادالدین باقی” با دسترسی به آمار بنیاد شهید انقلاب اسلامی و منابع دیگر، در پژوهشی تعداد کشته‌شدگان را ۸۸ نفر عنوان کرد که ۶۴ نفر آن‌ها در میدان ژاله کشته شدند.

روزنامه‌های کیهان و اطلاعات مصادره شدند و اخراج تدریجی نویسندگان آنها آغاز شد. (۱۳۵۸ خورشیدی)

ترور “آيت‌اللَّه سيد اسداللَّه مدنی” دومين شهيد محراب در تبريز. (۱۳۶۹ خورشیدی)

راه‌اندازی بزرگترين طرح آب‌رسانی خاورميانه در تبريز. (۱۳۷۸ خورشیدی)

درگذشت “استاد عبدالمحمد آیتی” پژوهشگر، نویسنده و مترجم معاصر در حوزه فلسفه، تاریخ. (۱۳۹۲ خورشیدی)

اشغال رسمی جزيره “سری‌لانكا” توسط استعمارگران انگليس. (1798 م)

نوآوری ورزش “جودو” از سوی يک معلم ورزش ژاپنی به نام “جیگوروکانو”. (1882 م)

ورود نيروهای متفقين به خاک آلمان در جريان جنگ جهانی دوم. (1944 م)

آغاز به كار نخستين تلفن همراه. (1946 م)

دو مهندس روس به نام “شاپیرو” و “زاهاروچنکو” موفق شدند تلفن رادیویی بسازند که می‌توانست از فاصله ۲۰ کیلومتری به شبکه محلی تلفن متصل شود.

درگذشت “محمدعلی جناح” بانی استقلال پاكستان و قائد اعظم اين كشور. (1948 م)

مرگ “نيكيتا خُروشچُف” رهبر پيشين اتحاد جماهير شوروی سابق. (1971 م)

رخداد كودتای خونين شيلی و قتل “سالوادور آلنده” ریيس‏ جمهور اين كشور. (1973م)