روز اَنارام از ماه شهریور/ یاد ابوالقاسم اِنجوی‌شیرازی

امروز روز اَنارام از ماه شهریور 3762 زرتشتی، روز پنجم و واپسین روز گهنبار چهره پَـیتَه‌شَهیم گاه، یکشنبه 25 شهریورماه 1403 خورشیدی، پانزدهم سپتامبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

مهرورزی؛
مهربانی و دوست داشتن از ویژگی‌های پیام زرتشت است.

خشم و نفرت را از خود دور کنید.
پروانه ندهید اندیشه‌هایتان به خشونت و ستم گرایش پیدا کند.
به منش پاک و مهر و محبت دلبستگی نشان دهید، رادمردان پاک‌سرشت برای گسترش اشا و درستی،
هواخواهان راستی را به سوی منزلگه راستان و پاکان است، رهبری خواهند کرد.
(هات ۴۸ بند ۷)

————– ——————– ————

اَنارام
– روز پایانی هرماه در گاهشمار سی روزه و ترادادی زرتشتیان روز «انارام» نام دارد. در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز می‌شود.

– انارام به چَمار(:معنی) «روشنایی بی پایان» است که در اوستا به ریخت «اَنَغرَه رَاُوچَه» آمده است.
.
– کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی کرده، با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌کنند. در باور نیاکانی، سرانجام روان آنان به سرای نور و سُرود رهسپار می‌شوند که سرشار از خرسندی و شادمانی است. این سرا، همان خانه‌ی واپسین  بوده که جایگاه روشنایی و فروغ بی‌پایان است.

—————– ———————–

ابوالقاسم انجوی‌شیرازی، حافظ‌شناس و پژوهشگر فرهنگ مردم ایران‌زمین

ابوالقاسم انجوی‌شیرازی، نامور به نجوا، یکی از پژوهشگران برجسته ادبیات و فرهنگ مردم ایران بود. او در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در شیراز چشم گشود و در ۲۵ شهریور ۱۳۷۲ در تهران درگذشت.
زندگی و تحصیلات: انجوی‌شیرازی تحصیلات مقدماتی خود را در شیراز آغاز کرد و سپس به تهران رفت و در دبیرستان دارایی تحصیلات خود را ادامه داد. او در سال ۱۳۱۹ به سوئیس رفت و تحصیلات خود را در رشته علوم سیاسی و اجتماعی در ژنو تکمیل کرد. پس از بازگشت به ایران، شهریور ۱۳۲۰ به فعالیت‌ سیاسی و از سال ۱۳۲۲ به فعالیت‌ مطبوعاتی‌ روی آورد و روزنامه‌ای انتقادی و سیاسی با نام «آتشبار» انتشار داد. در جریان کودتای ۱۳۳۲ دستگیر و به جزیره خارک تبعید شد.
فعالیت‌های فرهنگی: انجوی‌شیرازی در سال ۱۳۴۱ مرکز فرهنگ مردم را در رادیو و تلویزیون ملی ایران تأسیس کرد و با همکاری هزاران فرهنگ‌یار از سراسر ایران، منابع زیادی از فرهنگ مردم ایران را گردآوری و منتشر کرد. او در زمینه حافظ‌شناسی نیز فعالیت داشت و دیوان حافظ را تصحیح کرد که به باور برخی حافظ‌شناسان، کامل‌ترین نسخه دیوان حافظ است.
آثار و تالیفات: از مهم‌ترین آثار او می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
سفینه غزل: مجموعه‌ای از غزل‌های منتخب در ادبیات فارسی.
قصه‌های ایرانی: مجموعه‌ای از قصه‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی.
گل به صنوبر چه کرد: تألیف و گردآوری افسانه‌ها و داستان‌های کهن ایرانی. تالیف و گردآوری افسانه‌ها و داستان‌های کهن ایرانی ناب و بسیار خاص و در نوع خود بی‌مانند است. این کتاب شامل افسانه‌هایی با مضامینی مشتمل بر دیوها و شاهزاده‌ها و قهرمانانی با توانایی‌های فراانسانی و اژدهاها و نیروهای شر و نیکی و غیره است‌ که برای علاقمندان به افسانه‌های تخیلی و ملی و بومی خوشایند است. آنها دربردارنده حکایات و روایاتی از زبان مردم عامی بومی و محلی است که همانند خودش و بدون دگرگونی بازگفت شده است. شوربختانه دو بخش از جلد اول این مجموعه در دوجلد نزدیک به ۴۰۰ صفحه‌ای بیشتر مجال چاپ و نشر نیافت.

انجوی‌شیرازی با تلاش‌های خود در زمینه گردآوری و حفظ فرهنگ عامه ایران، نقش مهمی در پاسداشت و انتقال میراث فرهنگی ایران ایفا کرد. او هرگز ازدواج نکرد و دوستان زیادی داشت، از جمله صادق هدایت که واپسین کتاب خود با نام «توپ مرواری» را به او سپرده بود.

کتاب‌های «تمثیل و مثل»، «تصحیح دیوان حافظ»، «فرهنگ مردم و طرز گردآوری و نوشتن آن»، «قصه‌های ایرانی»، «گذری و نظری در فرهنگ مردم» و «مکتب شمس» از دیگر آثار باقی‌مانده از انجوی شیرازی هستند.

آرامگاه سیدابوالقاسم اِنجوی شیرازی در گورستان ابن بابویه است. خانه او در نیاوران جمال‌آباد پس از مرگش موزه فرهنگ مردم شده است.

———————- ————————–

یادروز 25 شهریورماه:

روز “بزرگداشت سالخوردگان در ايران باستان”.

ايرانيان روزگار باستان نخستين مردمی بوده‌اند كه برای ادای احترام و بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان روز مشخصی را در سال تعيين كرده بودند و اين روز، ۲۵ شهريور ماه هر سال بود و قدمت آن به ۳ هزار سال می‌رسد. در آن زمان و تا ۱۴ سده پيش، روزهای هر ماه ايرانی نام ویژه داشت و روز ۲۵ شهريور، “اشيش وانگ” خوانده می‌شد كه روز بخشش خدا، منش نیک و معنويات و روان پاک بود. پس از پایان کار ساسانيان، چون در ايام نوروز هم به دستبوس پيران خویشان رفتن رسم بود، مراسم بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان اختصاص به نوروز يافت و به تدريج روز سالخوردگان كمرنگ و در ايران به فراموشی سپرده شد.

 

برگزاری انتخابات نخستین دوره مجلس شورای ملی در ايران. (۱۲۸۵ خورشیدی)

 

“سالار الدوله” و “یارمحمد خان کرمانشاهی” با سپاه خود روانه سنندج شدند. (۱۲۹۱ خورشیدی)

 

“رضا شاه پهلوی” از سلطنت كناره‌گيری كرد و عازم اصفهان شد تا به خانواده خود بپيوندد. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

نشست فوق‌العاده مجلس شورای ملی تشكيل گرديد. فروغی استعفا و كناره‌گيری رضاشاه و برقراری محمدرضا پهلوی را به تخت پادشاهی اعلام كرد. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

همزمان با پایان المپیک آسیایی در تهران اعلام شد، ایران با ۳۶ مدال طلا، ۲۸ نقره و ۱۷ مدال برنز، مقام دوم را کسب کرده است. (۱۳۵۳ خورشیدی)

 

قرارداد ۵۴ میلیارد ریالی برای احداث بزرگترین مجتمع بذری ایران با یک کنسرسیوم ایتالیایی امضا شد. (۱۳۵۴ خورشیدی)

 

درگذشت “حاج میرزا احمد عابد نهاوندی”، متخلص به ساعی، شاعر و عارف معاصر. (۱۳۵۷ خورشیدی)

 

رویداد زلزله شديد در طبس به شدت هفت و هفت دهم در مقياس ريشتر، که بيش از ۲۵۰۰۰ تن كشته و مجروح بر جای گذاشت. (۱۳۵۷ خورشیدی)

 

درگذشت “سيد ابوالقاسم انجوی شيرازی” اديب و نويسنده معاصر. (۱۳۷۲ خورشیدی)

 

اهدای نشان افتخار يونسكو به نهضت سوادآموزی. (۱۳۷۸ خورشیدی)

 

درگذشت ” استاد جعفر پتگر” نقاش معاصر. ( ۱۳۸۴ خورشیدی)

 

گهنبار (گاهان بار) چهره‌ی پیت شهیم در آیین زرتشتی.

گاهنبار یا گاهبار یا گَهَنبار (به پارسی میانه: گاسانبار) در باورهای مزدیسنی شش «گاه» است که اهورا‌مزدا جهان را در آن‌ها آفرید. نخستِ هر گاهی نامی دارد و در یکمٍ هر گاهی جشنی سازند. بدین ترتیب نام شش جشن در شش گاه از سال نیز است که از با شکوه‌ترین جشن‌های زرتشتیان است. این شش گاه در فروردین‌یشت، بند ۸۶، به ترتیب چنین است: گاه آفرینش آسمان، گاه آفرینش آب، گاه آفرینش زمین، گاه آفرینش گیاهان، گاه آفرینش جانوران و گاه آفرینش انسان.

گهنبارها از جشن و آیین‌های باستانی ایران هستند که پیشینه دورودرازی داشته و در گذر روزگار نیز دگرگونی‌هایی را به خود دیده است.

واژه «گهنبار» یا «گاهنبار» در گویش پهلوی به ریخت گاسانبار بیان شده است. ناگفته پیداست که این‌ آیین هنگامی پدیدار شده که نیاکان ما غارنشینی را رها کرده و برای زندگی به دشت روی آورده و به کشاورزی ودامپروی پرداخته‌اند چون آنچه بر سفره گهنبار گذاشته می‌شود و از مهمانان نیز پذیرایی می‌شود همه ریشه در پیشه کشاورزی و دامداری دارد.

گهنبارها در شش هنگام که “چهره” نام دارد در گذر یکسال برپا می‌شود و هر دوره نیز پنج روز ادامه دارد تا خانواده‌هایی که گهنبار دارند توان برپایی این آیین را داشته باشند.

پَـیتَه‌شَهیم گاه – ( Paiti-shahem ) سومین چهره گهنبار، گهنبار پایان تابستان است.
از روز اشتاد تا روز انارام در ماه شهریور گاهشمار زرتشتی که برابر با ۲۱ تا ۲۵ شهریور ماه هرسال در گاهشمار خورشیدی است. در نوشته پهلوی بندهش نیز برگزاری گهنبارها را به شش گام آفرینش جهان نسبت داده‌اند. سومین چهره گهنبار گام آفرینش آسمان است.

 

روز جهانی “حفاظت از لايه اُزن”.

 

روز ملی و استقلال كشور “مكزيک” از استعمار اسپانيا. (1821 م)

كشور مكزيک با ۱/۹۵۸/۲۰۱ كيلومتر مربع در آمريكای مركزی در كنار دريای كارائيب است. جمعيت مكزيک نزدیک به ۱۰۰ ميليون نفر است كه بیشتر كاتوليک مذهب هستند. اكثريت سكنه مكزيک نژاد دورگه داشته و به زبان اسپانيايى گفت‌وگو می‌كنند پايتخت اين كشور، “مكزيكوسيتی” و واحد پولش “پزوی مكزيک” است. نظام حاکم بر آن جمهوری فدرال با دو مجلس قانون‏گذاری است.

 

خانه محل زایش شكسپير در استرافورد انگلستان جز آثار ملی اعلام شد. اين نخستين بار در انگلستان بود كه يک ساختمان به نام اثر ملی خوانده می‌شد. (1847 م)

 

زبان‌شناسان و اديبان اروپايی در پايان نشست سه روزه خود در شهر برلين زبان “پارسی” را در رديف زبان‌های يونانی، لاتين و سانسكريت، يكی از چهار زبان كلاسيک اعلام كردند. (1872 م)

 

کشته شدن “عمر مختار” رهبر قيام ضداستعمار ايتاليا ، وی پس از شکست در آخرین نبرد، در دادگاه نظامی ایتالیایی به دار آویخته شد. (1931 م)

 

درگذشت دكتر “رونالد راس” پزشک انگليسی و كاشف عامل بيماری مالاريا. (1932 م)

 

محاصره “ورشو” پايتخت لهستان توسط ارتش آلمان در آغاز جنگ جهانی دوم. (1939 م)

 

پایه‌گذاری فدراسيون مالزی در جنوب شرقی آسيا. (1963 م)