روز اردیبهشت از ماه مهر/ پیروزی نادرشاه در نبرد دامغان

آموزش؛
خویشکاری هر دانا در سرود زرتشت، آگاهی و دانا ساختن کسی است که نمی‌داند (:نادان).

دانا باید با دانش خویش نادان را آگاه سازد. نشاید که نابخرد گمراه بماند. (یسنا هات ۳۱ بند ۱۷)
————————— ———————

اردیبهشت:

– در گاه‌شماری زرتشتی روز سوم در هرماه سی روزه و نام دومین ماه سال، (اَردی بهشت) نام دارد. در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد)، روز آغاز می‌شود.

– اردیبهشت دگرگون یافته‌ واژه اوستایی «اَشَه وَهیشتَه» در زبان اوستایی است که «اشا» به «اَرد» و «وَهیشتا» به «بهشت» در گویش پارسی دگرگون شده که به چم «بهترین راستی‌» است.

– اشا، هنجاری است که نظام جهان هستی بر پایه‌ی آن پدید آمده و آن‌را به‌ سوی پیشرفت و پویایی پیش می‌برد.

– در خُرده‌ اوستا، اردیبهشت امشاسپند به چَمار «بهترین پاکی و راستی» است که در جهان مینوی نماد پاکی، اشویی و نشان اشا (هنجار درست هستی) است.

– اردیبهشت درجهان مادی، نگهبانی از آتش را بر دوش دارد.

اردیبهشت امشاسپند نماد اشویی و پاکی؛ نگهبان آتش

اردیبهشت یا ارته وهیشته یا اشه وهیشته در اسطوره‌های زرتشتی و ایرانی دومین امشاسپند است. او زیباترین نماد از نظام جهانی قانون ایزدی و نظم اخلاقی در هردو جهان است. این امشاسپند نه تنها را نظم در جهان برقرار می‌سازد، بلکه نگاهبان نظم دنیای مینوی و دوزخ نیز هست. نماینده جهانی او آتش است.
امشاسپند اردیبهشت، از نظر اهمیت و احترام٬ دومین امشاسپند پس از امشاسپند وهمن (بهمن) است.
این امشاسپند پاسدار و نگهبان آتش و یا عناصری که در عین حال بازگو کننده‌ی طبیعت آتش هستند، می‌باشد. او ضامنِ پایداری نظم جهان است، چه نظم اخلاقی و چه نظم فیزیکی (نظم مادی).

واژه اشه در اوستا و به ویژه در گاهان بسیار بکار رفته‌ است. «اشا» یا هنجار هستی در زندگی انسان‌ها به گونه‌ی توانمندی در نظم دادن به زندگی، خانواده، هازمان (:جامعه)، زیست‌بوم، طبیعت و … نمودار می‌شود. از همین‌رو بر انسان شایسته است تا پیوسته این توانایی را در خود پرورش داده تا بتواند با «‌اشا‌» هماهنگ شود و راستی را در خود بپروراند.

اشو زرتشت در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اَشَهَ می‌داند. در یسن ۴۴ بند ۱۱ می‌گوید:«تا توش و توان دارم می‌کوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم.» یکی از سپندترین نیایش زرتشتی دعای “اشم وهو” است که در آن اشه و راستی ستایش می‌شود که یک ذکر ۱۲ واژه‌ای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است. دعایی که برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: اشه نیک، اشه نیک‌ترین است. مطابق آرزوست، مطابق آرزو خواهد بود، اشه از آن اشه وهیشته است.

در آموزه‌های آیین اشو زرتشت پاکی برون نیز به اندازه‌ی پاکی درون اهمیت دارد. پاکی برون به معنای پاک نگه داشتن تن و محیط زندگی از همه‌ی ناپاکی‌ها است و به همین شوند، سدره و کشتی، لباس آیینی و نشانه‌ی زرتشتیان، به رنگ سپید است تا هرگونه ناپاکی را نمایان کند.

گل مرزنگوش نماد این روز است.

—————— ————————-

جنگ “نادرقلی افشار” با “اشرف قندهاری افغان” در دامغان (۱۱۰۸ خورشیدی)
یکی از نبردهای سرنوشت‌ساز در تاریخ ایران بود. نبرد خونین یک‌روزه “نادر”، که در آن زمان سپهسالار ایران بود، با اشرف قند‌هاری در میهماندوست دامغان رخ داد. به نوشته “کوکل” انگلیسی، در این جنگ ۱۲ هزار تن از نیروهای اشرف کشته و نادر نیز ۴ هزار کشته کشته داشت. تعداد سربازان نادر در این نبرد ۲۵ هزار تن و شمار نیروهای اشرف ۵۰ هزار تن بود.
دلیل پیروزی نادر در این نبرد، انضباط شدید نظامیان او بود که نادر دستور داده بود که در زمان جنگ، کورکورانه از افسران فرمانده فرمان‌بر باشند و پیروی کنند. در مقابل، قندهاری‌ها به جای فرمانده کل، فقط از سران طوایف خود دستور می‌گرفتند و در جنگ و پیکار، هماهنگی لازم را نداشتند. این نخستین برخورد نادر با افغان‌ها بود. اشرف پس از این شکست دست به عقب‌نشینی زد و از راه ورامین و تهران به اصفهان رفت و از آنجا عازم جنگ با نادر شد که وی را دنبال می‌کرد، ولی در مورچه‌خورت هم که میدان این جنگ (دومین نبرد) بود شکست خورد، به اصفهان بازگشت و با خزائن به فارس گریخت. اشرف در زرقان فارس نیز از نادر شکست خورد و به شورش قندهاری‌ها علیه دولت مرکزی پایان داده شد.
نادر سپس قندهار را گرفت و در تعقیب فراریان این شهر به هند رفت و دهلی را هم متصرف شد .
نادرشاه افشار در همان سالی که نبرد مهماندوست (دامغان) با اشرف افغان را انجام داد، یعنی در سال ۱۱۰۸ خورشیدی (۱۷۲۹ میلادی)، تاج‌گذاری کرد و به عنوان شاه ایران شناخته شد. این نبرد یکی از نخستین و مهم‌ترین پیروزی‌های نادرشاه بود که به تثبیت قدرت او کمک کرد.

————————- —————————

یادروز 28 شهریورماه:

“كلنل محمد تقی خان” فرمانده جديد ژاندارمری خراسان وارد مشهد شد. (۱۲۹۹ خورشیدی)

در پی چند هفته انتقادهای تند روزنامه‌های چپگرا از روزنامه اطلاعات، “دکتر مصدق” اعلام کرد؛ در نزاع روزنامه‌ها با يکديگر مداخله نمی‌کنم. (۱۳۳۰ خورشیدی)

تصویب بنیادگذاری سازمان امنيت کشور (ساواک) از سوی مجلس شورای ملی. (۱۳۳۵ خورشیدی)

درگذشت “دکتر حسین بیک زاده شکویی”، جغرافیدان معاصر ایرانی، بنیان‌گذار گروه جغرافیای دانشگاه ملی سابق و چهره ماندگار جغرافیا. (۱۳۸۴ خورشیدی)

زادروز حسین امانت، طراح و معمار، (زاده ۲۸ شهریورِ ۱۳۲۱ تهران)

او دانش‌آموخته دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و از شاگردان حیدر غیایی و هوشنگ سیحون است. وی در سال تحصیلی ۱۳۳۹- ۱۳۳۸ از دبیرستان البرز تهران دیپلم ریاضی فیزیک گرفت.

برج آزادی: او طراح برج آزادی در تهران است که به مناسبت یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران و به عنوان نمادی از «ایران مدرن» و نشانی از «دروازه تمدن بزرگ» در اواسط قرن چهاردهم خورشیدی ساخته شد. وی برنده مسابقه طراحی‌ شد که در سال ۱۳۴۵ با عنوان «آگهی مسابقه طرح ساختمان شهیاد آریامهر» در نشریات آن زمان چاپ شده بود. او همچنین طراح و معمار ساختمان‌های اولیه دانشگاه صنعتی شریف و بسیاری از سازه‌های دیگر در ایران و جهان است.
به گفته وی، تهیه سنگ‌های این برج به دلیل پیچیدگی در نوع انحنای پایه‌های برج، کار سخت و پیچیده‌ای بود و برای رفع این مشکل به «غفار داورپناه» پدر سنگبری نوین ایران و صاحب کارخانه سنگبری «ساخارا» روی آورد و توسط وی، با قنبر رحیمی آشنا شد تا بهترین و مرغوبترین سنگ‌ها را از دل معادن سنگ انتخاب کنند. نصب سنگهای برج نیز به عهده «محمدعلی قدسی» صاحب کارخانه‌های سنگبری «اتفاق» و «اتفاق نو» گذاشته شد.
پس از پروژه «برج شهیاد» که پس از انقلاب «برج آزادی» و «دانشگاه صنعتی آریامهر» که پس از انقلاب «دانشگاه صنعتی شریف» نامیده شد، نظارت و سرپرستی ساخت موزه پاسارگاد در نزدیکی آرامگاه کوروش کبیر را به او سپردند. ساخت این موزه زیرزمینی با وقوع انقلاب متوقف شد. او همچنین طراح و معمار چندین مدرسه، کتابخانه و یک شهرک تفریحی در کناره دریای خزر بوده‌ است. وی بعدها با گسترش کارهایش، بناهایی را در خارج از کشور نیز طراحی کرد؛ از جمله بنای سفارت ایران در پکن که متمایزترین سفارتخانه ناحیه دیپلماتیک در پکن است.

دیگر آثار:
ساختمان ابن‌سینا در دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر سابق) در سال ۱۳۵۴.
دانشکده مدیریت دانشگاه تهران‌
ساختمان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (مرکز صنایع دستی سابق) در سال ۱۳۶۳.
ساختمان سفارت ایران در پکن در سال ۱۳۶۲.
مرکز بهاییان در ایالات ویرجینیا در آمریکا.
مرکز بهاییان در ایالات تگزاس در آمریکا.
ساختمان مقر بیت‌العدل اعظم از ساختمان‌های حول مقام اعلی، بارگاه باب در حیفا.
دارالتبلیغ بین‌المللی از ساختمان‌های حول قوس مقام اعلی.
محفظه آثار بهایی از ساختمان‌های حول قوس مقام اعلی.
مشرق‌الاذکار در ساموآ.
مرکز آموزش بین‌المللی بهاییت در حیفا، اسرائیل در سال ۲۰۰۱ میلادی (از مجموعه ساختمان‌های مقر بیت‌العدل اعظم).
کتابخانه مرکزی دانشگاه سیچوآن در پکن در چین در سال ۲۰۰۵ میلادی.
ساختمان مرکزی رادیوتلویزیون در پکن در چین در سال ۲۰۱۱ میلادی.
یادمان ملی هولوکاست در اتاوا در کانادا در سال ۲۰۱۴ میلادی.

بیان قدمت “ساعت آبی” در ايران در یادداشت‌های “كاليستنس” تاریخ‌نگار يونانی. ( 328 پ.م)
“كاليستنس” تاریخ‌نگار يونانی كه در لشكركشی اسكندر مقدونی به ايران همراه او بود و رويدادهای روز و مشاهداتش را منظما يادداشت می‌كرد در يادداشتی كه سپس با محاسبات تقويمی معلوم شده كه متعلق به سپتامبر ۳۲۸ پيش از ميلاد است نوشته است: در اينجا (ايران)، در دهكده‌ها كه آب را برحسب نوبت به كشاورزان برای زراعت می‌دهند، يک فرد از كشاورزان انتخاب می‌شود تا بر زمان نوبت، نظارت داشته باشد. اين فرد در كنار مجرای اصلی آب و محل انشعاب آن ميان كشاورزان، بر سكويی می‌نشيند و ظرفی فلزی را كه سوراخ بسيار ريزی در آن تعبيه شده است در ظرفی بزرگتر و پُر از آب قرار می‌دهد كه پس از پُر شدن ظرف كوچک كه به آهستگی و طبق محاسبه قبلی ابعاد سوراخ آن صورت می‌گيرد تا “زمان بَری” معین شود، آب را قطع و آن را به جوی كشاورز ديگر باز می‌كند و اين كار دائمی است و اين وسيله (ساعت آبی) عدالت را برقرار كرده است. اين تاریخ‌نگار در پايان يادداشت افزوده است كه اين نظم و نسَق را تاكنون در چندين نقطه اين سرزمين ديده است كه انديشه خوبی است. در بيشتر نقاط اين سرزمين، كشاورزان به تناسب توان خود مالک زمين زراعتی هستند. اين يادداشت همچنین اين ترديد را به وجود آورده است كه ايرانيان نخستين مخترع ساعت آبی بوده‌اند يا يونانی‌ها.

زادروز “آنتونيوس پيوس”، امپراتور روم، وی تنها امپراتور روم بود كه با ايران نجنگيد. (86 م)

كشف دو قطب مثبت و منفی جريان برق از سوی “دوفا ” دانشمند فيزيكدان فرانسوی. (1733 م)

ساخت “نفت مصنوعی” از راه تقطير زغال سنگ با نوآوری “جيمزيانگ” شيميدان انگليسی. (1907 م)

آمريكا نخستين آزمايش اتمی زير زمينی را در “نوادا” انجام داد. (1957 م)

تثبيت حضور نظامی آمريكا در خليج فارس با امضای قرارداد ده‏ ساله با كويت. (1991 م)