کهنه یا نو یا هردو

بشود که از کسانی شویم که زندگی را تازه و جهان را نو می‌سازند (اهنود گات هات ۳۰ بند 9)

سی‌ام امردادماه به روز شهریور از ماه شهریور سال ۱۴۰3 دومین سالگرد درگذشت پدر نازنینم سیروس اردشیر دانشمند (که سادگی، یک‌رنگی و وجود پرعشقش را هر روز و هنوز با تمام وجود حس می‌کنم) می‌باشد. تصمیم گرفتم نوشتاری کوتاه و پر از پرسش در مورد تفسیری محدود از بند 9 هات 30 گات‌ها (که بسیار وسیع و پر مغزتر از این گفتار است) تهیه کنم.

با بررسی هات ۳۰ بند 9 از آموزه‌های ارزشمند نخستین آموزگار هستی سوال‌های مختلفی در ذهن ایجاد می‌گردد; چگونه می‌توان زندگی را تازه و و جهان را نو ساخت؟ آیا شروع نو ساختن جهان از تغییر در خود هر انسان شروع می‌شود؟ آیا شاداب و پرانرژی بودن  (معادل فارسی لغت لاتین FRESH که ریشه آن کلمه فرشم در همین بند گات‌ها است) و دوری از گوشه‌نشینی و رخوت گامی اساسی در جهت نوشدن است؟ تازه‌گردانیدن جهان با چه ابزارهایی صورت می‌گیرد؟ آیا ابزار ما به جز علم و تجربه بزرگان و اجداد است؟ آیا برای نوسازی باید تجربیات و تمامی رسوم گذشتگان را کنار گذاشت؟

اینک که به پرسش آخر رسیدیم بر آن شدم با توجه به عنوان نوشتار جزییات بیشتری را مطرح نمایم.

در زندگی ماشینی امروزی عواملی نظیر بیماری‌های مسری، گرانی، تفریحات فردی متعدد، وضع مالی نسبتا مساعدتر خانواده‌ها، تربیت فرزندان در محیط‌های بسته و غیره سبب‌شده که زندگی فردی به نسبت گذشته رواج بیشتری داشته باشد. برگزاری مراسم و آداب و رسوم دینی و ملی نیز در سایه این گرایش کم‌رنگ شده و استقبال عموم خصوصا جوانان به آن کمتر شده است. از سوی دیگر عدم روشنگری موثر توسط بزرگان جامعه در خصوص فلسفه‌های زیبای مراسم باعث شده این استقبال کم، منطقی و هم‌جهت با تغییرات جامعه به نظر برسد. فلسفه‌هایی( نظیر لزوم دهش، همازوری و حضور در اجتماع که در گهنبارها از گذشته تا امروز ادامه داشته، نگرش مترقی اشو زرتشت به زندگی و مرگ که با قوانین امروز انرژی و فیزیک سازگار بوده و در برخی از مراسم درگذشته‌ها به آن اشاره می‌گردد و غیره) که نیازمند بیان شفاف و جذاب توسط نخبگان در محل‌های مناسب و با ابزارهای امروزی است. از طرفی پررنگ‌تر کردن وجهه خرافی مراسم توسط برخی ناآگاهان مغایر با اندیشه‌های اشو زرتشت بوده و باعث دوری بیشتر جوانان از آداب‌ورسوم گذشتگان می‌گردد.

به نظر می‌رسد نه تیشه به ریشه مراسم و آیین‌های موجود (با ژستی روشنفکرانه) و نه دفاع تمام قد از آن‌ها (با دیدگاهی متحجرانه) در راستای مطالب هات 30 بند 9 نمی‌باشد. شاید به‌روزرسانی مراسم با حفظ فلسفه و معانی زیبای آن‌ها یکی از راهکارها باشد و شاید….

روان تمامی درگذشتگان شاد و یادشان گرامی باد

اردشیر دانشمند، امرداد ماه 1403