روز مهر از ماه مهر، مهرگان گرامی/ شهریاری داریوش بزرگ

امروز روز مهر از ماه مهر 3762 زرتشتی، کهن آیین مهرگان گرامی‌باد، سه‌شنبه دهم مهرماه 1403 خورشیدی، یکم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

اکنون برایتان سخن می‌گویم
به گوش باشید و بشنوید
ای کسانی که از راه دور و نزدیک به جست‌وجو آمده‌اید.
این سخنان را که روشن وآشکار است،
به یاد داشته باشید.
پروانه ندهید تا آموزگار کژاندیش با سخنان خویش،
و با گزینش شیوه پلید و‌گمراه‌کننده،
جهان را ویران کند.

یسنا؛ هات ۴۵ بند ۱

———————–*—————————

مهر:

– شانزدهمین روز هرماه سی روزه در گاه‌شماری زرتشتیان، روز «مهر» نام دارد.

– در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز می‌شود.

– امروز هم‌نامی روز مهر و ماه مهر جشن مهرگان شناخته می‌شود.

– مهر در اوستا « میثرَه» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت بوده که ایزد فروغ و روشنایی نام داشته است.

– ایزد مهر، نگهبان پیمانداری، مهربانی و خردمندی برای رسیدن به خواسته‌ ودارایی نیز بوده است.

– نقش ونماد میترا‌ ومهر؛ گردونه آفتاب یا چلیپا است.

– آیین مهرپرستی یکی از دیرینه‌ترین آیین‌ها در ایران باستان بوده که زمانی به شیوه میترائیسم در اروپا گسترش یافته است.

—————————-*——————————

شاهنشاهی داريوش بزرگ هخامنشی، 522 پیش از میلاد

داریوش بزرگ، سومین شاهنشاه هخامنشی، در سال 522 پیش از میلاد به تخت نشست و تا سال 486 پیش از میلاد فرمانروایی کرد. او فرزند ویشتاسپ و داماد کوروش بزرگ بود. 36 سال فرمانروایی کرد و با اقدامات مهمی که انجام داد، نقش بزرگی در شکل‌گیری ملی‌گرایی ایرانی ایفا کرد.
کارهای ارزشمند داریوش بزرگ:
1. ایجاد آبراه: داریوش دستور ساخت آبراهی میان دریای سرخ و رود نیل را داد که خلیج فارس را به دریای مدیترانه متصل می‌کرد.
2. ساخت تخت جمشید: او دستور ساخت تخت جمشید را داد که به عنوان شاه‌نشین استفاده می‌شد، در حالی که پایتخت اداری ایران شهر شوش بود.
3. ایجاد سپاه همیشگی: داریوش یک سپاه همیشگی در مرکز ایجاد کرد که بتواند در برابر یورش‌های ناگهانی ایستادگی کند تا سایر واحدهای ارتش از نقاط دور دست کشور برسند.
4. ضرب سکه: او سکه‌های طلای تقریباً خالص موسوم به «دریک» را در سال 515 پیش از میلاد ضرب کرد.
5. پایه‌گذاری پستخانه و دادگاه: داریوش پستخانه، دادگاه، کودکستان و دبستان را تاسیس کرد و قوانین و تعرفه‌های مالیاتی را وضع نمود.
6. ایجاد نیروی دریایی: او یک نیروی دریایی در خلیج فارس ایجاد کرد.
7. تقسیم امپراتوری به استان‌ها: داریوش امپراتوری را به استان‌های اداری تقسیم کرد که هر کدام توسط یک ساتراپ (استاندار) اداره می‌شد.
8. ایجاد سیستم پولی یکپارچه: او سیستم پولی یکپارچه‌ای را با ضرب سکه‌های طلا و نقره ایجاد کرد که به تجارت و اقتصاد فرمانروایی کمک کرد.
9. ساخت جاده‌ها: داریوش جاده‌های بسیاری ساخت که به ارتباط بهتر بین مناطق مختلف فرمانروایی کمک کرد.
10. استفاده از زبان آرامی: او زبان آرامی را به عنوان زبان رسمی دوم امپراتوری در کنار زبان فارسی معرفی کرد.
داریوش بزرگ در سال 486 پیش از میلاد درگذشت و پسرش خشایارشا به جای او نشست و سیاست‌های پدرش را ادامه داد. او در نقش رستم آرمیده است و در یکی از کتیبه‌هایش از اهورا مزدا خواسته است که ایران را از آفت دروغ و بلای خشکسالی در امان دارد.
داریوش بزرگ با اقدامات خود نقش بزرگی در شکل‌گیری و گسترش دودمان هخامنشی داشت و به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان تاریخ ایران شناخته می‌شود.

——————————-*—————————-

یادروز 10 مهرماه:

جشن “مهرگان”.

مهر یا میترا در زبان فارسی به معنای «فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت» است و ضد دروغ، دروغ‌گویی، پیمان‌شکنی و نامهربانی کردن است. فلسفه جشن مهرگان سپاسگزاری از خداوند به برای بخشایشی است که به انسان ارزانی داشته و استوار کردن دوستی‌ها و مهرورزی میان انسان‌هاست. برخی جشن مهرگان را یادبودی از به تخت نشستن فریدون نیز می‌دانند. تاریخ طبری، ثعالبی، آثارالباقیه کشته شدن ضحاک و پادشاهی فریدون را در روز مهر از ماه مهر یاد می‌کنند. سبب آن هم شاید این باشد که فریدون به مانند میترا اژدهاکش است.

 

روز بزرگداشت “مهر و پیمان و دلدادگی” در ایران باستان.

 

نخستین شماره روزنامه “عصر جدید” به مدیریت عبدالحمید خان متین السلطنه در تهران انتشار یافت. (۱۲۹۳ خورشیدی)

 

پايان قيام كُلنِل محمدتقی خان پسيان (1300 خورشیدی)

كلنل (سرهنگ) محمدتقی خان پسيان، مردی كه هنوز درباره انديشه‌های او تحقيق كافی نشده است، دهم مهر ماه سال 1300 خورشيدی در نزديكی قوچان كشته شد. مهاجمان سر كلنل را كه در آرزوی ايرانی بهتر بود جدا كردند و به مشهد فرستادند، ولی خراسانی‌ها كه به او علاقه داشتند و وفادار مانده بودند جسد وی را با تشريفات تمام در آرامگاه سردار ايران، نادر شاه، كه او نيز در نزديكی قوچان كشته شده بود مدفون ساختند. قيام كلنل محمد تقی خان كه گوشه‌ای از تاريخ ميهن ما را در عصر بدبختی اين كشور (بر اثر مداخله خارجيان) تشكيل می‌دهد با قيام‌های هزار سال پيش از آن كه صحنه بيشتر آنها هم خراسان بود مشابهت فراوان دارد.

 

زادروز ملک‌مهرداد بهار، نویسنده و پژوهشگر  “فرزند ملک‌الشعرای بهار”، (زاده ۱۰ مهر ۱۳۰۸ تهران – درگذشته ۲۲ آبان ۱۳۷۳ تهران)

او در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته ادبیات فارسی نام‌نویسی کرد اما دوسال پس از آن به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی از دانشگاه رانده‌ شد و به زندان افتاد. در بهار ۱۳۳۴ آزاد شد و دوباره به دانشگاه رفت و سرانجام در ۱۳۳۶ تحصیلاتش را در دوره کارشناسی به‌پایان رساند.
وی در سال ۱۳۳۷ برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و از مدرسه زبان‌های شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن فوق لیسانس گرفت.
سال‌ها پس از آن، با دریافت دکترا به دانشگاه تهران رفت و در رشته اساتیر ایران باستان به تدریس پرداخت.
آرامگاه وی در قطعه هنرمندان است.

 

پس از تبعيد “رضا شاه” از ايران، باز گرداندن به كار مقاماتی را كه بركنار و يا زندانی كرده بود آغاز شد و امان الله جهانبانی را كه “رضا شاه” خلع درجه كرده بود، به سرلشكری بازگرداندند و پست وزارت دادند. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

زادروز حمید جبلی، بازیگر، فیلمنامه‌نویس،‌ کارگردان،‌ صداپیشه، عروسک‌گردان و استاد دانشگاه، (زاده ۱۰ مهر ۱۳۳۷ تهران)

 

درگذشت حسین مسرور سخن‌یار اصفهانی، شاعر، نویسنده و مترجم، (زاده ۱۴ مهر ۱۲۶۹ اصفهان – درگذشته ۱۰ مهر ۱۳۴۷ تهران)

 

آزادسازی بستان و سوسنگرد توسط دلاور مردان ایران زمین در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۵۹ خورشیدی)

 

برگزاری سومين انتخابات رياست جمهوری در ایران. (۱۳۶۰ خورشیدی)

 

درگذشت “رضا خندان”، بازیگر سینما و تلویزیون. (۱۳۸۹ خورشیدی)

 

روز جهانی “بدون خشونت”.

 

روز جهانی “فلج مغزی”.

 

آزادسازی بيت المقدس توسط “صلاح الدين ايوبی” حدود ۴۰ سال پس از پايان جنگ دوم صليبی. (1187 م)

 

زادروز “مهاتما گاندی”، رهبر بزرگ و بانی استقلال هندوستان و بنيادگذار جمهوری هند. (1869 م)

 

نيروهای وحدت پس از تقريبا چهارده قرن بار ديگر شهر “رم” را پايتخت ايتاليای متحد اعلام كردند. (1870 م)

اين نيروها واحدهای نظامی فرانسه را كه به كمک پاپ فرستاده شده بودند در هم شكسته بودند و پاپ را وادار كرده بودند كه به واتيكان اكتفا كند. در پی اين پيروزی، دستور انتقال پايتخت از شهر فلورانس به رم داده شد و ايتاليای متحد شكل واقعی به خود گرفت.

 

آغاز حمله گسترده ارتش آلمان نازی برای تصرف مسكو پايتخت شوروی. (1941 م)

 

روز ملی و استقلال كشور آفريقايی “گينه” از استعمار فرانسه. (1958 م)

جمهوری خلق گينه با ۲۴۵/۸۵۷ كيلومتر مربع وسعتْ در غرب قاره آفريقا واقع شده است و ۷/۵ میلیون نفر جمعیت دارد. پايتخت آن “كوناكری” و واحد پولش “فرانکِ گينه” است.

 

شورای امنيت رای داد كه دارايی‌های عراق در همه كشورها توقيف و بابت غرامت به آسيب ديدگان از تصرف كويت پرداخت شود. (1992 م)

 

“جمال احمد خاشُقجی” روزنامه نگار سعودی که برای انجام کاری به کنسولگری کشور عربستان در استانبول  رفته بود، در آنجا کشته شد. (2018 م)