روز خور از ماه آبان/ سیاست‌های هخامنشیان در مدیترانه

امروز روز خور از ماه آبان 3762 زرتشتی، شنبه پنجم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، بیست‌وششم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

ای اهورامزدا، دانش وآگاهی بیکران در هستی
ای سرچشمه خردمندی،
برآنم تا با منش نیک‌ به تو روی آورم.
خواستارم تا در پرتو اشا، هنجار راستی در هستی
نیروی مادی و مینوی، تنی و روانی،
به من ارزانی شود.
تا راستی پویان را
به زندگی سرشار از شادی وخوشبختی رهنمون سازم.

یسنا.هات ۲۸ بند ۲

—————————— * ——————————

خُور:
– یازدهمین روز هرماه سی‌روزه در گاهشمار زرتشتیان “خُورُ نام دارد که  این واژه گاهی “خیر” نیز در گویش گفته می‌شود.

– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.

– خُور یا خیر که در اوستا به ریخت «هَوَرَخشَه اِتَه» آمده است، به چمار (:معنی) خورشید، آفتاب، گرمی و تابناکی با ویژگی بی مرگی و اَروَنداَسپ آمده است.

– این واژه در پارسی خُور، هور و خورشید گفته شده است.

– سرودی در خرده اوستا به نام «خورشید نیایش» آمده است که نیاکان ما به هنگام تابش روشنایی خُور بر گستره سرزمین ایران می‌سرودند.

خُوراسان نام استان خاوری (شرقی) ایران بوده که هر بامداد از این دیار روشنایی خورشید به ایرانشهر می‌تابیده است.

———————– * ———————–

نگاهی به سیاست‌های دریایی 24 سده پیش ایران در مدیترانه 

در اکتبر سال 398 پیش از میلاد، “کونون”، ادمیرال نامی آتنی، به همراه چندین افسر دریایی آتن که به ایران پناهنده شده بودند، به استخدام نیروی دریایی ایران درآمدند. این تصمیم به فرمان اردشیر دوم، شاه وقت هخامنشی، و با نظارت ژنرال “فرنه باز”، فرمانده نیروهای مستقر در غرب و شمال غربی، شامل مصر، قبرس، فنیقیه و آناتولی، انجام شد. این افسران به نوسازی ناوگان دریایی ایران در اژه و مدیترانه کمک شایانی کردند.

ژنرال “فرنه باز” با کمک این ناوگان نوسازی شده، اسپارت را در نبرد “سنییدوس” شکست داد. سپس چندین شهر در منطقه “لاکونی” در جنوب غربی شبه جزیره بالکان را تصرف کرد. این عملیات به تاخت و تاز اسپارت که با کمک ایران بر آتن فائق آمده بود، در مدیترانه و منطقه اژه پایان داد. طبق قرار محرمانه‌ای میان ایران و اسپارت، اسپارتی‌ها نباید پس از پیروزی بر آتن، “کشور-شهر” های یونانی را تصرف و قلدری کنند.

پس از شکست اسپارت، ایران موفق شد استراتژی خود را در جهان هلنیک (یونانی‌زبان‌ها) به اجرا درآورد. این استراتژی شامل ایجاد موازنه قدرت میان “کشور-شهر” های یونانی، جدا نگه داشتن آنها از هم و جلوگیری از تشکیل یک اتحادیه “دلوس” دیگر بود. همچنین، ایران توانست تحرکات ضدایرانی یونانیان در مصر و قبرس را متوقف کند.

برای تقویت این استراتژی، دولت وقت ایران به برخی از این “کشور-شهر” ها از جمله آتن، کمک مالی می‌داد تا خرابی‌های ناشی از جنگ درازمدت “پلوپونز” را باسازی کرده و به اقتصاد خود سر و سامان دهند.

ژنرال “فرنه باز” نیز از تامین آرامش در منطقه زیر فرمان خود غافل نبود. در سال 391 پیش از میلاد، یک شورش ضدایرانی در قبرس را سرکوب کرد و در سال بعد، نیروی اضافی به کمک دو ژنرال ایرانی فرستاد که مامور فرو نشاندن فتنه در ساتراپی مصر شده بودند. لازم به ذکر است که “فرنه باز” داماد اردشیر دوم، شاه وقت ایران بود. (روزنامک/ گیهانی‌زاده)

——————— * ————————-

یادروز پنجم آبان‌ماه:

“صمصام السلطنه” دستور توقیف روزنامه‌ها و مدیران آنها را صادر کرد و شهربانی به اجرای دستور پرداخت. (۱۲۹۱ خورشیدی)

 

مستوفی الممالک در کادر ولات و حکام تغییرات دامنه داری داد و غالباً مشاغل به جوانان تحصیلکرده واگذار شد. (۱۲۹۲ خورشیدی)

 

سردار سپه رضا خان ریيس‌الوزرای، وزيران خود را معرفی نمود. ( ۱۳۰۲ خورشیدی)

 

آغاز تظاهرات برضد قاجاريه در ايران‌. (۱۳۰۴ خورشیدی)

در پی مخالفت دولت وقت به نخست وزيری “ژنرال رضاخان”، با بازگشت “سلطان احمد شاه قاجار” از اروپا به میهن، از این روز تظاهرات ضد قاجاريه، نخست در تهران، در ميدان توپخانه و سپس شهرهای ديگر بر پا شد و تظاهركنندگان خلع قاجاريه را از سلطنت درخواست داشتند. اين تظاهرات تا نهم آبان كه طرح نمايندگان مبنی بر خلع قاجاريه به تصويب مجلس رسيد ادامه داشت.

 

دكتر احمد متين دفتری نخست وزير، اعضا هيات دولت را معرفی كرد. (۱۳۱۸ خورشیدی)

 

حزب توده ايران راه پيمايی عظيمی عليه ساعد در تهران برگزار نمود. (۱۳۲۳ خورشیدی)

 

افتتاح تصفيه خانه آب تهران. (۱۳۴۴ خورشیدی)

 

درگذشت “استاد سيد جلال ‏الدين محدث ارموی” دانشمند، محقق، مصحح و اديب معاصر. (۱۳۵۸ خورشیدی)

 

در پالایشگاه نفت تهران آتش سوزی رخ داد که در این حادثه ۸ تن جان خود را از دست دادند. (۱۳۹۶ خورشیدی)

 

روز جهانی “میراث سمعی و بصری”.

 

“مداد” در انگلستان ساخته شد. سال‌ها به جای زغال سنگ، در آن سرب بكار برده می‌شد. (1399 م)

 

“قراه يوسف” ریيس تركمانان قره قوينلو “تبريز” را تصرف كرد. وی از آن پس ظرف ۱۴ سال سراسر شمال‌غربی ايران از گرجستان تا ساوه را متصرف شد. (1406 م)

 

زادروز “الغ بيگ” پسر شاهرخ و نوه “امير تيمور”، شاهزاده ی رياضيدان و فضا شناس دودمان تيموريان، وی رصد خانه ی سمرقند را بنا نهاد. (1449 م)

 

كشف سرزمين “كوبا” از سوی “كريستف كُلُمب” دريانورد ايتاليايی. (1492 م)

 

درگذشت “ايوان سوم” بنيادگذار “روسيه”، مردی كه با راندن مغول‌ها، كشور روسيه را ايجاد كرد. (1505 م)

 

درگذشت “اکبر کبیر” سومین پادشاه از دودمان گورکانیان یا امپراتوری مغولی هند. (1605 م)

 

تولد “جِيمز كوک” دريانورد و كاشف انگليسی. (1728 م)

 

آغاز حكومت هيات مديره فرانسه در جريان انقلاب اين کشور. (1795 م)

 

روز استقلال رسمی “نروژ” و پايان اتحاد با سوئد. (1905 م)

“نروژ” کشور پادشاهی مستقل و متمرکزی است که قلمروی آن بخش غربی شبه جزیره اسکاندیناوی، یان ماین و مجمع‌الجزایر سوالبارد در قطب شمال را دربرمی‌گیرد. نروژ  ۳۸۵/۲۵۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن بالغ بر ۵ میلیون نفر می‌باشد. پایتخت و بزرگترین شهر آن “اسلو” و واحد پولش ” کرون نروژ” است. نوع حکومت نروژ پادشاهی مشروطه پارلمانی می‌باشد.

 

کمپانی آمريکايی “دوپونت” نخ مصنوعی اختراعی خود را “نايلون” نام گذاری کرد. (1924 م)

 

آغاز جمهوری چهارم فرانسه پس از جنگ جهانی دوم. (1946 م)

 

كودتای ژنرال “محمد ايوب ‏خان” در پاكستان. (1958 م)

 

“انور سادات” مصری و “مناخیم بگین” اسرائیلی، به خاطر گفتگوها و اقدامتشان در خصوص صلح بین مصر و اسرائیل و امضای پیمان کمپ دیوید، جایزه صلح نوبل را دریافت داشتند. (1978 م)

 

روز ملی و استقلال “تركمنستان” از اتحاد جماهير شوروی سابق. (1991 م)

جمهوری “تركمنستان” كه در حاشيه دريای خزر واقع شده، بيش از ۴۸۸ هزار كيلومتر مربع وسعت دارد و با كشورهای ايران، افغانستان، ازبكستان و قزّاقستان همسايه است. جمعيت ازبكستان در حدود ۴/۵ ميليون می‌باشد. پايتخت تركمنستان “عشق آباد” نام دارد و واحد پول اين كشور “منات” است. مليت مردم تركمنستان “تركمن” و زبان رسمی آن‏ها “تركمنی” است. بيش از ۸۷% مردم تركمنستان، مسلمان هستند.