امروز روز اَرد از ماه آبان 3762 زرتشتی، شنبه نوزدهم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، نهم نوامبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
با دست‌های برافراشته به سوی تو ای مزدا
و با فروتنی کامل پیش از همه چیز خواستارم
که بهره‌ای از خرد سپند (مقدس) خود را به من عطا فرمایی
تا به همراهی درستی کردار و ضمیر پاک بتوانم خوشبختی روان آفرینش (همه جهانیان) را فراهم سازم.
یسنا ۲۸ بند- 1
—————————— * —————————
اَرد:
– بیست وپنجمین روز هرماه سی‌روزه در گاه‌شماری زرتشتیان “ارد” نام دارد.
– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.
– ایزد ارد یا «اَرت»، در اوستا به ریخت «اَشی وَنگوهی» آمده است که چمار(:معنی) آن؛ توانگری، بی‌نیازی، خواسته و دارایی است.
– آموزه های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به‌دست آوردن خواسته و دارایی سفارش می‌کند.
– پیروان این بینش، برای به دست آوردن و رسیدن به خواسته‌های خود از راه درست و راست، کار و کوشش را گزینش کرده و از بیکاری، تنبلی و کاهلی پرهیز می‌کند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ارد روز است فرخ و میمون / با همه لهو و خرمی مقرون
ای دلارای یار گلگون‌رخ / خیز و پیش‌آر باده‌ی گلگون
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
هرچیز نو بخر و اندر خانه بر.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به بازار شو، روز (ارد) ای پسر / نوانو بخر چیز و با خانه بر
—————————— * ————————
گشایش آبراه دریای سرخ به رود نیل به دستور داریوش بزرگ (۵۱۸ پ.م)
داریوش بزرگ، شاهنشاه بزرگ هخامنشی هنگامی که می‌خواست بخش‌های باختری و خاوری شاهنشاهی خود را با یک راه آبی به هم بپیوندد، باید به کشف راه‌های آبی ناشناخته دست می‌زد. کار ساختن آبراه میان دریای سرخ و رود نیل برای عبور کشتی‌های ایران از خلیج فارس به مدیترانه تکمیل شد. این روز پس از محاسبات تقویمی به دست آمده است. سنگ‌نبشته‌های به دست آمده در طول این آبراه نشان می‌دهد که پس از اتمام کار هر قسمت از این آبراه، جزییات کار بر سنگ حک و در محل نصب شده است.
این آبراه به تصمیم داریوش بزرگ و بیشتر با هدف نظامی ساخته شده بود. باستان‌شناسان و مورخان هم‌رای هستند که این آبراه از کارهای بزرگ بشر در سده‌ی قدیم بوده است. داریوش بزرگ پس از تکمیل آبراه خود از آن بازدید کرد و همراه با دیدار از گور پادشاهان مصر و نوشته‌ها و بناهای آنان، دستور گردآوری تاریخ مصر را در یک مجموعه داد که باقی مانده است.
این پروژه از دید مهندسی و عمرانی یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخ باستان به شمار می‌آید و نشان‌دهنده‌ی توانمندی‌های فنی و مدیریتی ایرانیان در زمان هخامنشیان است. داریوش بزرگ با این اقدام نه‌تنها ارتباطات دریایی را بهبود بخشید، بلکه تاثیر چشمگیری بر بازرگلنی و دادوستد فرهنگی میان ایران و مصر گذاشت.
آبراه میان دریای سرخ و رود نیل، که به نام “کانال داریوش” نیز شناخته می‌شود، یکی از نخستین تلاش‌ها برای ایجاد مسیرهای آبی بین‌المللی بود. این پروژه باعث افزایش توانمندی ناوگان دریایی ایران و تسهیل تجارت با کشورهای مدیترانه‌ای شد. همچنین، این آبراه به عنوان یک نماد از قدرت و اقتدار ایران در منطقه به شمار می‌رفت.
در مسیر آبراه، سنگ‌نبشته‌هایی از داریوش بزرگ یافت شده‌اند که نشان‌دهنده تلاش‌ها و دستاوردهای او در ساخت این پروژه بزرگ هستند. این سنگ‌نبشته‌ها، افزون بر ارزش تاریخی، نشان‌دهنده دانش مهندسی و سازماندهی پیشرفته‌ای هستند که در آن زمان به کار گرفته شده بود.
این اقدام داریوش بزرگ یکی از مثال‌های برجسته از نوآوری‌ها و دستاوردهای فنی و مهندسی در دوران باستان است که تاثیرات عمیق و پایداری بر تاریخ و فرهنگ منطقه گذاشته است. توانمندی‌های فنی و مدیریتی ایرانیان در ساخت این آبراه نشان‌دهنده اهمیت بزرگ‌منشی و دیدگاه‌های بلندپروازانه داریوش بزرگ بود که در تاریخ به‌عنوان یکی از بزرگترین فرمانروایان ایران شناخته می‌شود.
—————————– * ———————————
یادروز 19 آبان‌ماه:
سردار سپه وزیر جنگ به اتفاق قائم مقام‌الملک و دبیر اعظم برای استقبال از احمد شاه به سوی بوشهر حرکت کردند. (۱۳۰۱ خورشیدی)
ورود جیره‌بندی و دادن کوپن برای مواد غذایی در اقتصاد ایران برای نخستین بار. (۱۳۲۰ خورشیدی) دو ماه و نیم پس از اشغال نظامی، برای نخستین بار سیستم جیره‌بندی و دادن کوپن به خانواده‌ها برحسب شمار اعضای خانوار که ارائه شناسنامه مأخذ کار بود به اجرا درآمد. ایران قبلاً از این لحاظ خودکفا بود ولی پس از اشغال نظامی که از سوی دولت‌های مسکو و لندن و کمبود خواربار آنها صورت گرفته بود.
دولت “دکتر مصدق” لایحه ملی شدن شرکت تلفن را به مجلس داد. (۱۳۳۱ خورشیدی)
“دکتر حسین فاطمی” روزنامه‌نگار و وزیر امور خارجه دولت “دکتر مصدق”، تیرباران شد. (۱۳۳۳ خورشیدی) محاکمه “دکتر فاطمی” غیرعلنی انجام گرفت و کسی جز اعضای محکمه نتوانست حرف‌های او را بشنود. شاه با فرجام‌خواهی دکتر فاطمی موافقت نکرد، درخواست روحانیون و بزرگان اصفهان را هم در دادن یک درجه تخفیف به او نپذیرفت و سحرگاه ۱۹ آبان ۱۳۳۳ خورشیدی در میدان تیر لشکر ۲ زرهی به جوخه اعدام سپرده شد و تیرباران گردید.
اعلام فضای باز سیاسی توسط دولت شاهنشاهی ایران. (۱۳۵۵ خورشیدی)
اعلان فضای باز سیاسی در حقیقت پاسخ مثبت “محمدرضا پهلوی” بود که تحولاتی در وضع زندان‌ها و زندانیان سیاسی به وجود آورد. همچنین، تغییراتی در این زمینه‌ها برای ارایه به نمایندگان صلیب سرخ جهانی و عفو بین‌المللی ایجاد گردید و بخشی از محدودیت‌ها و فشارها علیه پخش اعلامیه‌ها، نوارها و رساله‌های عملی “امام خمینی” برداشته شد. سیاست فضای باز سیاسی، نه تنها شاه را به اهداف سیاسی خود نرساند و تشنج را در جامعه نزدوده بود، بلکه مشکلات جدیدی نیز بر انبوه مشکلات حل نشده قبل افزود، تا این که زمینه‌ی حیاتی برای پیروزی انقلاب و فروپاشی دودمان پهلوی، در بهمن ۱۳۵۷ را پدید آورد.
انعقاد قرارداد تسلیحاتی یک میلیارد دلاری میان عراق و فرانسه در جریان جنگ تحمیلی. (۱۳۶۰ خورشیدی)
درگذشت محسن مقدم، از بنیان‌گذاران دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، (زاده ۱۱ آذر ۱۲۷۹ تهران – درگذشته ۱۹ آبان ۱۳۶۶ تهران)
او در پایان دوران قاجار، در کودکی برای تحصیل به اروپا فرستاده شد و در میانه جنگ جهانی اول به ایران بازگشت و در مدرسه صنایع مستظرفه، نزد کمال‌الملک ادامه تحصیل داد و پس از چندسالی دوباره به اروپا بازگشت. مدتی در بخش باستانشناسی موزه لوور در پاریس در کلاس‌های ژرژ کنتنو، باستانشناس معروف، آموزش دید و با درجه عالی، تحصیل در آن‌جا را به‌پایان رساند و علاوه بر باستانشناسی، در پاریس به آموزش نقاشی هم پرداخت. وی در سال‌های پایانی حضورش در اروپا به‌عنوان نماینده فرهنگی ایران در نشست‌ها و نمایشگاه‌های متعددی حضور یافت.
او نخستین ایرانی است که به دریافت نشان لژیون دونور با درجه «اوفیسیه» از طرف شارل دوگل رییس‌جمهور فرانسه مفتخر شده است.
در سال ۱۳۱۵ با سلما کویومجیان ازدواج کرد که مدتی در رشته باستانشناسی و هنر تحصیل کرده بود و در همان سال به ایران بازگشتند. او در سال ۱۳۱۶ در مرکز باستانشناسی به‌عنوان بازرس فنی هیات باستانشناسی فرانسوی شوش به سرپرستی رولان دومکنم فعالیت تخصصی‌اش را آغاز کرد و مدتی را نیز زیر دیده‌نگری آندره گدار در موزه ایران باستان مشغول بود.
او سرپرستی و نمایندگی ایران در نمایشگاه‌ها و کنگره‌های مختلفی را نیز برعهده داشت و نشان‌های افتخارآمیز زیادی را نیز در شناسنامه کاری‌اش داشت.
وی مجموعه‌داری متخصص و دوست‌دار فرهنگ گذشته ایران بود که مجموعه خود را برای ارزش مالی آن گردآوری نکرد. او بخش زیادی از آثارش را از خارج از ایران خریداری می‌کرد و به ایران بازمی‌گرداند.
وی در آبان ۱۳۵۱ خانه پدری (خانه مقدم) را به همراه تمامی آثار موجود در آن به دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا و گروه باستانشناسی دانشگاه تهران برای آموزش و پژوهش در فرهنگ گذشته و سپس عموم مردم وقف کرد. دانشگاه تهران هم این خانه را به همراه بقیه میراث ارزشمندش، در سال ۱۳۸۸ به موزه تبدیل کرد.
آرامگاه وی در امامزاده عبدالله است.
روز جهانی “علم در خدمت صلح و توسعه”.
در سال 1380، کمیسیون ملی یونسکو نوزدهم آبان هر‌سال را روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه نامگذاری کرد تا فرصتی شود برای تبادل‌نظر صاحبان فکر و اندیشه در حوزه ترویج، توسعه و عمومی کردن علمی که در خدمت صلح و توسعه پایدار قرار داشته باشد.
زادروز “مارتین لوتر”، بنیان‌گذار آلمانی پروتستانیسم. (۱۴۸۳ م)
زادروز “یوهان شیللر” نویسنده و ادیب برجسته آلمانی. (۱۷۵۹ م)
زادروز “مهندس میخائیل کالاشنیکوف”، مخترع روسی سلاح کلاشینکف. (۱۹۱۹ م)
درگذشت “مصطفی کمال پاشا” معروف به “آتاتورک” بنیان‌گذار جمهوری ترکیه و نخستین رئیس‌جمهور ترکیه. (۱۹۳۸ م)
برای نخستین بار تلفن مستقیم راه دور (بدون واسطه اپراتور) به کار افتاد. (۱۹۵۱ م)
پلیس صلح بین‌الملل راه‌اندازی شد. (۱۹۵۶ م)
محکومیت صهیونیسم به عنوان شکلی از نژادپرستی در سازمان ملل متحد. (۱۹۷۵ م)
مرگ “لئونید برژنف” رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی سابق. (۱۹۸۲ م)
“بیل گیتس” مدیر عامل ماکروسافت اولین ویندوز ۱/۰ را معرفی عمومی کرد. (۱۹۸۳ م)
