کاریز (:قنات) جهانی زارچ، بلندترین کاریز ایران و جهان است که دیرینگی آن به 3000 سال می‌رسد. این کاریز از فهرج یزد آغاز می‌شود و تا شهر زارچ ادامه می‌یابد. درازای آن نزدیک به 100 کیلومتر است و 2115 حلقه چاه دارد. این کاریز از محله‌های کهن یزد گذر می‌کند. تا چندی پیش آب‌دهی کاریز زارچ به 40 لیتر در ثانیه می‌رسید. این کاریز ثبت ملی شده است.
اکنون مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد از ورود سیلاب به کاریز زارچ پس از پر شدن سه مادرچاه این میراث جهانی و آسیب‌های وارده به آن خبر می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، مصطفی فاطمی، مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان یزد، با بازگویی خبر وارد شدن آب و سیلاب همراه با گِل‌ولای به کاریز جهانی زارچ، گفت: «بر اثر سیل، راه آب ورودی به قنات زارچ بازشده است و آب در منطقه‌ی خویدک وارد این قنات میراث جهانی شد. این قنات حدود ۱۰۰ کیلومتر طول دارد و اکنون ورود آب سبب بسته شدن سه میلچه شده و آب بالا آمده است».
او ادامه داد: «آب وارد سه مادرچاه اصلی قنات زارچ شده و خسارت سنگینی به این قنات وارد کرده است. باید به سرعت درصدد تخلیه سه مادرچاه برآییم».
فاطمی همچنین با اشاره به آنکه بارش باران در روزهای گذشته سبب ویرانی بخش‌های کوچکی از ساباط‌ها در بافت تاریخی شهر یزد شده است، گفت: «چند ساباط و تعدادی از خانه‌های تاریخی در خرانق و فهرج و بافت تاریخی یزد بر اثر بارش باران دچار آسیب‌های اندکی شدند که کارشناسان درصدد مرمت برآمده‌اند».
او با پافشاری بر آنکه ویرانی جدی به هیچیک از این آثار وارد نشده است، افزود: «سال گذشته بر اثر بارش باران شاهد تخریب چند ساباط و حتی حدود 18 خانه تاریخی در یزد بودیم این درحالی‌ست که امسال بر اثر بارش باران آسیب‌های اندکی به این آثار تاریخی وارد شده است. نباید فراموش کرد که ۲۲ هزار پلاک در بافت تاریخی شهر یزد ثبت شده است و تاکنون گزارشی از تخریب و وارد شدن آسیب جدی به این بناها دریافت نکرده‌ایم».
یادگارنویسی بر روی سازهای تاریخی یزد، همچنان ادامه دارد!
فاطمی درباره‌ی اثری که کاهش شمار بازدیدکنندگان در بافت تاریخی بر افزایش یا کاهش آسیب‌رسانی و یادگاری‌نویسی بر روی آثار تاریخی داشت، گفت: «بافت تاریخی شهر یزد به گونه‌ای است که اگر شلوغ باشد و تعداد بازدیدکنندگان در آن زیاد باشد و همه در آن رفت و آمد کنند کمتر با تخریب آثار تاریخی و یادگاری‌نویسی روبه‌رو می‌شود و این در حالی است که در نوروز 99 به دلیل کاهش تعداد بازدیدکنندگان در بافت تاریخی شاهد افزایش یادگاری‌نویسی در این بخش بودیم».
زیان‌های بخش گردشگری یزد
فاطمی در ادامه به زیان‌هایی که لغو سفرهای نوروزی به سبب گسترش ویروس کرونا برای بخش گردشگری به همراه داشت اشاره کرد و گفت: «در استان یزد بخش‌های مختلف در حوزه گردشگری فعال هستند که از آن جمله می‌توان به هتل‌ها، آژانس‌ها، تاکسی‌های گردشگری و صنایع دستی راهنمایان گردشگری و غیره اشاره کرد. در این میان خسارت‌های بسیار زیادی چه در بخش درآمد چه در بخش بازپس دادن هزینه سفرهای لغو شده متوجه این فعالان شده است. به‌طور مثال حدود ۴۵۰ میلیون تومان به یکی از مراکز تاکسی‌های گردشگری فعال در یزد خسارت وارد شده است. آژانس‌های مسافرتی نیز حدود ۱۵ میلیارد تومان خسارت دیدند. مراکز اقامتی نیز حدود ۴۰۰ میلیارد تومان در حوزه کسب درآمد از مسافران در نوروز خسارت دیدند».
