امروز اردیبهشت امشاسپند و اردیبهشت‌ماه از سال 3758 زرتشتی، فرخنده جشن اردیبهشتگان، سه‌شنبه دوم اردیبهشت‌ماه 1399 خورشیدی، 21 آوریل 2020 میلادی
چنین روزی، سال 1622 میلادی و هفت سال پیش از درگذشت شاه عباس یکم، دژ پرتغالی‌ها در جزیره هُرمُز سقوط کرد و استقرار ده‌ها ساله‌ی آنان در این جزیره و کنترل آمد و رفت‌ها به خلیج فارس پایان یافت.
در عملیات بیرون راندن پرتغالی‌ها از جزیره‌ی هرمز، 9 کشتی نظامی انگلستان، وابسته به کمپانی هند شرقی انگلیس، به واحد نظامی ایران کمک کردند. کشتی‌های انگلیسی دژ پرتغالی ها را گلوله باران و نظامیان ایران در زیر این آتش، دژ را تصرف کردند. کشتی‌های انگلیسی پیش از این، ناوهای پرتغالی را از اطراف جزیره فرار داده بودند.
پیش از اخراج پرتغالی‌ها از هرمز، نیروهای نظامی ایران و باز هم با کمک انگلیسی ها جزیره قِشم را آزاد کرده بودند و قبل از قِشم، نیروهای ایران به فرماندهی امامقلی خان، پرتغالی‌ها را از بحرین بیرون رانده بودند.
مذاکرات برادران شِرلی با شاه عباس، مقدمات این همکاری نظامی ایران و انگلیس را فراهم کرده بود.
با بیرون راندن پرتغالی‌ها، انگلیسی‌ها راه‌های تجاری خلیج فارس را به دست گرفتند و به تدریج بر منطقه تسلط یافتند و ….
در پی اخراج پرتغالی‌ها، شاه عباس دست به توسعه بندر گُمبرون زد که نام او بر آن نهاده شد و به بندر عباس تغییر نام داده است. بندرعباس تا زمان افزایش شمار استان‌های ایران از دَه استان، بخشی از استان کرمان بود.
سپندینه جشن اردیبهشتگان خجسته باد
در گاهشمار زرتشتی هر ماه دارای سی روز است و هر روز به نام ویژه‌ای خوانده می‌شود. زرتشتیان در هر ماه هنگامی که نام روز با نام ماه برابر می‌شود آن روز را جشن می‌گیرند و هر یک از این جشن‌ها به مناسبتی برگزار می‌شود. روز اردیبهشت از ماه اردیبهشت جشن اردیبهشتگان نام دارد.
این امشاسپند پاسدار و نگهبان آتش و یا عناصری که در عین حال بازگو کننده‌ی طبیعت آتش هستند، می‌باشد. او ضامنِ پایداری نظم جهان است، چه نظم اخلاقی و چه نظم فیزیکی (نظم مادی).
اردیبهشت یا «اشا‌وهیشتا»، نام سومین روز ماه و دومین ماه سال در سالنمای زرتشتی است. اردیبهشت به چم «بهترین پاکی و راستی» و یکی از امشاسپندان دین زرتشتی است که در جهان مینوی نماد پاکی، اشویی و نشان اشا (قانون دگرگون‌ناپذیر جهان) است.
اردیبهشت یا ارته وهیشته یا اشه وهیشته در اسطوره‌های زرتشتی و ایرانی دومین امشاسپند است. او زیباترین نماد از نظام جهانی قانون ایزدی و نظم اخلاقی در هردو جهان است. این امشاسپند نه تنها را نظم در جهان برقرار می‌سازد، بلکه نگاهبان نظم دنیای مینوی و دوزخ نیز هست. نماینده جهانی او آتش است.
امشاسپند اردیبهشت، از نظر اهمیت و احترام٬ دومین امشاسپند پس از امشاسپند بهمن است. این موجود در اصل همان آرتا یا ریتای هندی است، که در زمان‌های بعد آشاواهیشست نام گرفت که به معنای آشای برتر یا بهترین اشه یا برترین ارته (راستی) است. اشه نیک، اشه نیک‌ترین است،
واژه اشه در اوستا و به ویژه در گاهان بسیار بکار رفته است. «اشا» یا هنجار هستی در زندگی انسان‌ها به گونه‌ی توانمندی در نظم دادن به زندگی، خانواده، هازمان(:جامعه)، زیست‌بوم، طبیعت و … نمودار می‌شود. از همین‌رو بر انسان شایسته است تا پیوسته این توانایی را در خود پرورش داده تا بتواند با «اشا» هماهنگ شود و راستی را در خود بپروراند.
«اشا»هنجاری که نظام جهان هستی را درست نموده و آنرا به‌سوی روشنایی سوق می‌دهد. این فروزه در نسک گات‌ها که سروده‌ها و سخنان اشوزرتشت است ۱۶۲ بار آمده است. اشا محور آموزه‌های جهان شمولی اشوزرتشت است و همه‌ی آموزه‌های تربیتی و اخلاقی اشوزرتشت پیرامون آن دور می‌ز‌‌‌ند. این واژه یکی از پر معنی‌ترین و مهم‌ترین واژگان قاموس مزدیسناست. به پیرو اشا، اشون Ashavan گفته می‌شود یعنی کسی که در اندیشه، گفتار و کردار، راست است. اشا خانواده با واژه “اشو” است و بالاترین درجه از دیدگاه عرفان زرتشتی به‌شمار می‌رود. اشو همان واژه‌ای که ما برای زرتشت سپنتمان بکار می‌بریم و می‌گوییم اشوزرتشت. در آیین مزدیسنا و فرهنگ زرتشتی راستگو بودن با متدین بودن برابر است.
اردیبهشت در اوستا «اَش وَهیشتَ» آمده. در خرده اوستا اردیبهشت زیباترین امشاسپند است. اردیبهشت به چم «بهترین پاکی و راستی» و یکی از امشاسپندان دین زرتشتی ست که در جهان مینوی نماد پاکی، اشویی و نشان اشا (قانون دگرگون‌ناپذیر جهان) است. در جهان مادی اردیبهشت نگهبان آتش است. ایزدان آذر و سروش و بهرام از یاران این امشاسپند است. چه نیکوست در این روز به آتشکده رفتن و چه شادی افزاست در این روز به باغ و بوستان رفتن.
مسعود سعد سلمان گوید: «اردیبهشت روز است ای ماه دلستان / امروز چون بهشت برین است بوستان».
اشو زرتشت در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اَشَهَ می‌داند. در یسن ۴۴ بند ۱۱ می‌گوید: «تا توش و توان دارم می‌کوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم.» یکی از سپندترین دعاهای زرتشتی دعای “اشم وهو” است که در آن اشه و راستی ستایش می‌شود که یک ذکر ۱۲ واژه‌ای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است. دعایی که برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: اشه نیک، اشه نیک‌ترین است. مطابق آرزوست، مطابق آرزو خواهد بود، اشه از آن اشه وهیشته است.
در آموزه‌های آیین اشو زرتشت پاکی برون نیز به اندازه‌ی پاکی درون اهمیت دارد. پاکی برون به معنای پاک نگه داشتن تن و محیط زندگی از همه‌ی ناپاکی‌ها است و به همین شوند، سدره و کشتی، لباس آیینی و نشانه‌ی زرتشتیان، به رنگ سپید است تا هرگونه ناپاکی را نمایان کند.
گل نماد اردیبهشت امشاسپند «مرزنگوش» است.
