مدیرکل میراث فرهنگی یزد نسبت به افزایش تخلیهی پسابهای (:فاضلابهای) خانگی در کاریزهای فیروزآباد و جعفرآباد که از زیر بافت تاریخی یزد میگذرد، هشدار داد و گفت: «در صورت بیتوجهی به این موضوع بخشی از بافت تاریخی و حریم جهانی آن تخریب یا فروکش خواهد کرد».
به گزارش خبرگزاری ایسنا، سید مصطفی فاطمی، مدیر کل میراث یزد، دربارهی وضعیت بحرانی پسابهای متصل به قنات فیروزآباد و جعفرآباد شهر تاریخی یزد در آیندهای نه چندان دور، هشدار داد و گفت: «در گذشته و قبل از رسیدگی به قنات زارچ، تعداد زیادی از فاضلابهای خانگی به این قنات متصل بودند که در حال حاضر همه آنها مسدود و شاید یک تا دو فاضلاب باقی مانده باشند. اما امروز فاضلابهای متصل به قنات فیروزآباد که از منطقه خویدک تا فیروزآباد اشکذر ادامه دارد و مسیر خیابان مهدی و محلات مالمیر تا شاه ابوالقاسم شهر یزد را در این مسیر طی میکند، خطری جدی و در کمین بافت تاریخی یزد است».
وی با پافشاری بر اینکه امکان ریزش خانههای متصل به این پسابها وجود دارد، گفت: «قنات فیروزآباد که شاید پس از قنات زارچ از قنوات مهم و طولانی یزد باشد و قدمت آن به قرون اولیه اسلام بر میگردد، وضعیت بدی دارد به طوری که بالا آمدن فاضلابها و افزایش سطح رطوبت آن، منجر به پر شدن قنات و حتی برخی از آب انبارها شده است».
این مسوول ادامه داد: «میراث فرهنگی متولی قنوات نیست اما باید راه این قنات هر چه سریعتر باز شود و لازم است که برای نجات بافت تاریخی یزد، شهرداری و جهادکشاورزی و ارگانهای متولی هر چه زودتر در این باره اقدام کنند».
فاطمی افزود: «قبلا موضوع فاضلابهای این قناتها به هتلها و تاسیسات گردشگری نسبت داده شده بود ولی بررسیها نشان داد که هیچ هتل و تاسیسات گردشگری در مسیر این قناتها قرار ندارد».
وی این دشواری را بزرگترین عامل تهدید کننده بافت تاریخی یزد بازگو کرد و گفت: «بحث افزایش فاضلاب در قنوات به ویژه قنات فیروزآباد هر چه زودتر باید برطرف شود و میراث فرهنگی در این راستا به کمک ارگانهای مربوطه و مدیران شهری، جهاد کشاورزی و آب و فاضلاب نیازمند است چرا که اگر هر چه زودتر اقدامی در این رابطه انجام نشود، بخشی از بافت تاریخی و حریم جهانی آن تخریب شده یا فروکش میکند».
هشداری که نادیده گرفته شد
البته دشواری اتصال فاضلابهای خانگی بافت تاریخی به کاریزها، از نمونههایی بود که در گذشته نیز از سوی کارشناسان و برخی از مسوولان بازگو شده بود اما نه تنها هیچ کار درخور توجهی در این راستا از سوی متولیان انجام نشد بلکه با چشمپوشی از این مساله، حفظ بافت تاریخی و جهانی به عنوان مسوولیتی بر دوش همهی ارگانها پس از ثبت جهانی یزد نیز نادیده گرفته شد.
قنات جهانی زارچ نیز از شمار کاریزهایی بود که پسابهای خانگی بسیار زیادی به آن راهپیدا میکرد. اما پس از ثبت شدن در فهرست آثار جهانی، از این دشواری رهایی یافت. با این همه، مساله قنات فیروز آباد تنها مشکل این کاریز نیست، بلکه سلامت و امنیت بخشی از بافت تاریخی را تهدید میکند.
به گفتهی میراث فرهنگی، اگر کاری فوری در این زمینه انجام نشود، بخشی از بافت تاریخی ویران خواهد شد و این بار نه تنها سلامت بافت و ابنیه تاریخی، بلکه چهبسا سلامت مردم و ساکنان این گستره نیز به خطر بیفتد. از اینرو، بایسته است که هر چه زودتر مسوولان در این راستا کاری انجام دهند.