تهران به عنوان پایتخت سرزمینی به گستردگی ایران، دارای گنجخانه نیست و تاکنون جانمایی ویژهای برای آن صورت نگرفتهاست.
به گزارش امرداد تهران با دیرینگی چند هزار ساله و پایتختی دویست ساله، رویدادهای سیاسی و تاریخی بسیاری را پشت سر گذاشتهاست و بیگمان دارای آثاری دیرین و کهن همچنین آثار زندهای که همگان آشکارا میتوانند به چشم ببینند از جمله خانههای برجستگان تاریخی، هنری و سیاسی دوران معاصر است.
آثار باستانی که هر از گاهی بنا به رویدادی ناگهان از درون خاک بیرون آمده و تاریخ تهران را دیگرگون میسازد. برای نمونه زندهیاد سیفاله کامبخش که قیطریه در گستردگی بیش از 5 هزار متربع را حفاری و 350 گور باستانی را کاوش کرد و نزدیک به 2هزار و 500 ظرف سفالی شناسایی شد، ابزارهایی مانند شمشیر، سرپیکان، درفش، سوزن، گردنبند و دستبند در گورستانها یافت شد.
سال 69 خورشیدی زندهیاد دکتر عنایتاله امیرلو با کاوش در نزدیکی کیلان و دماوند به زیستگاههای فصلی انسانها در دوره نوسنگی رسید. در چند سال گذشته نیز بانوی هفتهزار ساله در مولوی یافت شد بیگمان کاوشها و پژوهشها ادامه داشت آثار بیشتری آشکار میشد، بهتازگی در نزدیکی برج طغرل نیز ارگی بزرگ یافت شدهاست.
هم چنین آثار یافت شده در شهریار و ری با دیرینگی چند هزار ساله گویای رونق زندگی از دیرباز در این منطقه است.
بیگمان شهری با چنین پیشینه بالایی و پایتخت کشوری به این گستردگی نیاز دارد جداگانه به هویتش پرداخته شود، اگر چه در شهر تهران گنجخانههای بسیاری وجود دارد ولی هر کدام ویژهی موضوعهایی است که در سالهای دراز احساس نیاز و به آن پرداخته شدهاست.
تهران برای شناخته شدنش نیاز به گنجخانهای است که افزون بر نمایش آثار تاریخی به داشتههای فرهنگی، مردمشناسی، مهرازی(:معماری) و هنری ویژه خود بپردازد. امروز تهران جایگاه مردمانی است که از هر سوی کشور بدان کوچه کردهاند و کمتر تهرانی اصیل در آن میتوان دید؛ بنابراین هنر، مهرازی و حتا زبان راستین تهرانی رو به فراموشی است و بایستی کارشناسانه به آنها پرداخت تا دستکم در یاد نسلهای آینده بماند.
چهارمین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران ـ استان تهران در گنجخانهی موزه ملی برگزار و آثار باستانی و دورهی اسلامی تهران در یکی از تالارهای گنجخانه دوره اسلامی بهنمایش همگان گذاشته شد در حالیکه تهران به عنوان بزرگترین شهر و پایتخت ایران بایستی دارای تالار و گنجخانهای ویژه باشد تا همایشهای ویژه استان در آن برگزار شود.
سال گذشته فرنشین میراث فرهنگی استان تهران از مسوولان درخواست همیاری برای ایجاد گنجخانه برای تهران کرد که تا آغاز سال 96 هنوز به سرانجامی نرسیدهاست. خسروآبادی در گفتوگو با امرداد گفت: «هنوز جانمایی ویژهای برای گنجخانه تهران آماده نشدهاست و به گونهی موقت بخشی از گنجخانه ملی برای این کار در نظر گرفتهشدهاست.»
وی درباره اینکه آیا گفتوگوهایی انجام شده، گفت: «البته که صورت گرفته؛ در باغ شهر ولایت یا همان قلعه مرغی پیشین طراحیهای جدیدی به بزرگی دویست و اندی هکتار صورت گرفته که چند ویژگی فرهنگی از جمله صنایع دستی، هنری و تجاری را دارا خواهد بود ولی هنوز به سرانجام نرسیدهاست.»
وی پافشاری کرد: «آثاری که از تهران به نمایش گذاشته شدهبود بیانگر پیشینه تاریخی ارزشمند تهران است و برای شناساندن پیشینه تاریخی، آیینها، آداب ناملموس تهران نیازمند گنجخانهای شایسته هستیم.»
کهنترین آثاری که از شهر تهران در گنجخانه ملی بهنمایش گذاشته شدهبود، ابزار سنگی وابسته به دوره نوسنگی بود، هنگامی که انسان روش زندگی شکارگری را کنار گذاشته و به کشاورزی و دامداری پرداختهاست که به 40هزار سال پیش بازمیگردد. استخوانهای حیوانات و ابزارهای سنگی برجای مانده نشان میدهد مردم آن منطقه حیواناتی مانند بزکوهی را شکار میکردند و در کنار آنها تیغههایی که بهعنوان داس بهکار میبردند.
سرپیکانهای مفرغی، تپه قیطریه دوره آهن یک، 1150 ـ 1450 پیش از میلاد
کوزه سفالی، قیطریه دوره آهن یک، 1150 ـ 1450 پیش از میلاد
کاسه های سفالی یافت شده از قره تپه شهریار و چشمه علی، 4800 ـ 5200 پیش از میلاد ،
پیکرک گلی جانوری یافت شده در سلطنت آباد تهران وابسته به دوره آهن یک، 1150 ـ1450 پیش از میلاد
یافت شده در شهر ری، سده چهارم هجری قمری
فرتورها از مارال آریایی است.
1362