نماد معماری ساسانی بر دیوار دربند داغستان روسیه همراه با سنگ‌نوشته‌های (:کتیبه‌های) فارسی چشم‌نوازی می‌کند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از وجود چندین سنگ‌نوشته‌ی فارسی دری بر دیوار شهر دربند جمهوری داغستان روسیه خبر داد.
به گزارش ایسنا و به‌گفته‌ی روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرتضی رضوانفر با بیان ا‌ینکه برپایه‌ی پرونده‌ی ثبت جهانیِ دربند در یونسکو (۲۰۰۳میلادی)، دیوار دربند جمهوری داغستان، روسیه نمادی از معماری ساسانی است که ۱۵۰۰ سال کارکرد دفاعی داشته است.
به گفته‌ی وی، این دیوار ۴۰ کیلومتری، ازسوی قباد و فرزندش انوشیروان برای حفاظت از منطقه‌ی آذربایگان ساخته شده و جدای از ۳۲ کتیبه‌ی پهلوی، چندین کتیبه به خط فارسیِ دری دارد که بیش‌تر به مرمت آن اشاره دارند.
این پژوهش‌گر افزود: «براساس اعتقاد عامه، دیوار دربند همان دیوار ذوالقرنین (یا سدِ سکندر) است که در تورات، انجیل و قرآن کریم ذکر شده و هنگامی‌که دیوار توسط قوم یاجوج و ماجوج فتح شود، روز حشر یا قیامت فرا می‌رسد» .
رضوانفر به متن کتیبه‌ی دروازه‌ی چهل‌تن یکی از کتیبه‌های یاد شده که با همکاری داریوش ذوالفقاری و سعید فرمانی خوانش شده اشاره و متن آن را این‌گونه دانست: «در عصر شاه شروان سلطان خلیل سرور، این حِصن شد مرتب واین قلعه گشت ساتر/ یاجوج باز برگشت چون فتنه سکندر، تا صیْت این عمارت شد در بلاد کافر/ بادا بُن حصارش تا روز حشر معمور، بادا ثبات ملکش تا قرنها وافر/ مخبر شوی هرآنگه یابی خبر ز سالش، گر زانک برشماری تاریخ او ز مخبر (۸۴۲ ق)».
