امروز دین ایزد از ماه خورداد سال 3758 زرتشتی، پنجشنبه 22 خوردادماه 1399 خورشیدی، 11 ژوئن 2020 میلادی
شاهپور یكم پس از چیرگی بر سلوكیه آناتولی (متفاوت از سلوكیه بینالنهرین)، اجازه نداد كه سربازانش كوچكترین آسیب به آثار هنری این شهر ثروتمند و یادگار دوران سلوكیها برسانند.
دهم ژوئن سال 256 میلادی، ارتش ایران پس از شكست دادن ارتش روم، شهر سلوكیه شمالی (در تركیه امروز) كه رومیان آن را «زوگما» میخواندند و در كنار فرات قرار داشت و پایگاه اصلی ارتش روم در شرق مدیترانه بود تسخیر كرد. شاهپور یكم پس از چیرگی بر سلوكیه آناتولی (متفاوت از سلوكیه بینالنهرین)، اجازه نداد كه سربازانش كوچكترین آسیب به آثار هنری این شهر ثروتمند و یادگار دوران سلوكیها برسانند و به همین شوند مجسمهها، موزائیکكاریها، تونلهای سنگی و انبارهای زیرزمینی این شهر برای انسان امروز به همان صورت دست نخورده باقی مانده و باستانشناسان در برنامهی «نوا» كه هفتم ژوئن 2005 از تلویزیون عمومی آمریكا (پی بی اس) پخش شد از این كار شاهپور یكم سپاسداری كردند.
شهر زوگما بعدا بر اثر زلزله ویران شد و به زیر خاك رفت و در كنار آن دهكدهی بلكیس (بلقیس) بهوجود آمد كه پس از ساختن سد فرات، هر دو تقریبا به زیر آب فرو رفتهاند، اما باستانشناسان پیش از بالا آمدن آب، آثار هنری، مجسمهها و موزائیکها را از دل خاک بیرون آورده و به موزهها منتقل كردند.
«دین» واژهای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.
همه مردمی باید آیین تو
همه رادی و راستی دین تو
دین، نام روز بیستوچهارم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیستوچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند. …
ابوریحان بیرونی در پهرست نامهای روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژهی دئنا گرفته شده به چم سروش که همان وجدان آمده است.
نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مىباشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.
در سانسکریت و گاتها و دیگر بخشهای اوستا بارها واژهِ «دئنا» آمده که هشت بار مىشود. دین در گاتها به چمهای گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.
فردوسی پیرامون این ایزد میسراید:
«همه مردمی باید آیین تو /
همه رادی و راستی دین تو»
مسعود سعد پیرامون آن میسراید:
«دینروز ای روی تو آکفت دین
می خور و شادی کن و خرم نشین».
