امروز مانتره‌سپندایزد و تیرماه به سالمه‌ی 3758 زرتشتی. پنجشنبه 26 تیرماه 1399 خورشیدی، 16 جولای 2020 میلادی
چنین روزی در ماه جولای سال 830 میلادی، ایرانیان با پیشینه‌ی نوآوری در آموزش و پرورش، بنیاد فرهنگی کتاب‌نویسی را در بغداد راه‌اندازی کردند به‌مانند بنگاه ترجمه و تالیف کتاب که خسروپرویز شاه وقت ساسانی بنیاد کرده بود.
ایرانیانی که در جایگاه مشاور با مأمون خلیفه عباسی همکاری داشتند و بیشتر با او از خراسان به بغداد رفته بودند در این شهر مؤسسه‌ای بنیاد کردند که بی‌شباهت به بنگاه تألیف و ترجمه کتاب نبود که 265 سال پیش از آن به تصمیم خسروانوشیروان، شاه وقت ساسانی ایران در تیسفون (مدائن در جنوب بغداد) گشایش یافته بود و ترجمه‌ی کلیله و دمنه از زبان سانسکریت (هِندی) به فارسی از کارهای آن است.
بنیاد فرهنگی که با نوآوری ایرانیان دستیار «مأمون» در بغداد راه‌اندازی شد، «بیت الحکمت» نامگذاری شده بود و همانند بنگاه تالیف و ترجمه روزگار خسروانوشیروان شامل یک کتابخانه، یک دائره الترجمه و یک دفتر پرداخت کمک‌هزینه به نویسندگان و شاعران و آسان‌کرد کارشان، پشتیبانی و دلگرمی آنان و کانونی برای گفت‌گو و تبادل دیدگاه نیز بود. در آن زمان بیشتر کتاب‌هایی که در این سازمان ترجمه شد از زبان یونانی بود. کتابخانه مَرو در روزگار سامانیان نیز بر همان پایه بنیان شده بود.
بیت الحکمت در درازای هستی خود در هیچ زمانی به پایه‌ی کتابخانه و مرکز نگارش مَرو که در زبان فارسی می‌کوشید، نرسید. کتابخانه‌ی مرو که الگوی کتابخانه‌های امروز جهان قرار گرفته و به مادر کتابخانه‌های عمومی ـ پژوهشی نامور است بزرگترین و مجهزترین نوع خود در قرون وسطی بود.
در ایران هم‌روزگار (:معاصر) از سال 1300 خورشیدی و در راستای گسترش کار تألیف و انتشار کتاب، گفتمانی از راه‌اندازی دوباره‌ی چنین سازمانی در میان بوده که هنوز به نتیجه نرسیده است.
ای دلارام روز ماراسپند
دست بی‌جام لعل مِی، مپسند
بیست و نهمین روز ماه، مانتره‌سپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره یا منتره به معنای سخن اندیشه برانگیز و دوم سپند یعنی مقدس. در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوش‌ها و چشم‌هاست. مانتره‌سپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است.
اشوزرتشت سرودهای خود گاتها را مانتره که همان سخن اندیشه‌برانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روان‌ها هم آماده است و شفا می‌بخشد قلب‌های خسته انسان در رنج را.
مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرام‌بخش روان‌ها هم آمده است و قلب‌های خسته‌ی انسان‌ها را در رنج و سختی شفا می‌بخشد.
«مانتره» یکی از واژه‌های بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روان‌ترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره می‌نامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته می‌شوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده می‌شود.
ویژگی‌های مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) می‌داند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آن‌ها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمت‌های اصلی اوستا بر می‌آید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهره‌مند می‌شود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در می‌آید و به مانتره وجودی انسان دیگری می‌رسد و آن را بر می‌انگیزد.
چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و می‌توان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.
نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ای دلارام روز ماراسپند
دست بی‌جام لعل مِی، مپسند
خرمی در جهانِ خرم بین
شادمانی کن و به ناز بخند
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر
