امروز دین ایزد از ماه شهریور سال 3758 زرتشتی، چهارشنبه 19 شهریورماه 1399 خورشیدی، 9 سپتامبر 2020 میلادی
چنین روزی در سال 1288 محمدعلی میرزا، شاه برکنار شده‌ی قاجار، پس از 57 روز پناهندگی در سفارت روس سرانجام کشور را به سوی روسیه ترک کرد.
پس از شکست قوای محمدعلی شاه قاجار از مشروطه‌طلبان و چیرگی بر تهران از سوی آزادیخواهان، محمدعلی شاه قاجار به سفارت روس در تهران پناهنده شد. پس از گفت‌وگوهای پردامنه میان محمدعلی شاه قاجار پادشاه برکنار شده و هیات‌مدیره کمیسیون عالی، متشکل از نمایندگان مجلس و…، قرار بر این شد که شاهِ قاجار به همراه خانواده خود و همراهان، سفارت روس را به سوی اروپا ترک کنند. از 25 تیرماه 1288 که محمدعلی شاه به سفارت روس پناهنده شد تا این روز نزدیک به پنجاه‌وهفت روز به درازا کشید، سرانجام شاه قاجار به همراه 120 قزاق ایرانی، با سرافکندگی از ایران رانده شد. او به روسیه رفت و در بندر اُدِسا در کنار دریای سیاه، سرپناه گزید. طبق توافق و پیمان، قرار شد که دولت ایران، سالیانه، یکصد هزار تومان به محمدعلی میرزا و خانواده وی پرداخت کند و در برابر، او هم املاک خود را به دولت واگذار کرده، جواهرات سلطنتی را پس بدهد. با برکنار کردن محمدعلی شاه قاجار، احمدمیرزا به پادشاهی قاجار رسید، هرچند به شوند اینکه دوازده ساله بود، تا سالیانی، قدرت در دست نایب‌السلطنه بود و رویدادهای کشور روزبه‌روز بدتر میشد. دو سال پس از بیرون راندن محمدعلی شاه، وی در سر، سودای سلطنت کرد و با شماری از هوادارانش وارد ایران شد. ولی این کار انجام نشد و از آن پس، جیره‌ی (:مقرری) او نیز بریده (:قطع) شد.
«دین» واژه‌ای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.
همه مردمی باید آیین تو
همه رادی و راستی دین تو
دین، نام روز بیستوچهارم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیستوچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند. …
ابوریحان بیرونی در پهرست نام‌های روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژه‌ی دئنا گرفته شده به چم سروش که همان وجدان آمده است.
نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مى‌باشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.
در سانسکریت و گات‌ها و دیگر بخش‌های اوستا بارها واژه‌ِ «دئنا» آمده که هشت بار مى‌شود. دین در گات‌ها به چم‌های گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.
فردوسی پیرامون این ایزد می‌سراید:
«همه مردمی باید آیین تو /
همه رادی و راستی دین تو»
مسعود سعد پیرامون آن می‌سراید:
«دین‌روز ای روی تو آکفت دین
می خور و شادی کن و خرم نشین».
