امروز شهریور امشاسپند از ماه مهر سال 3758 زرتشتی، شنبه 29 شهریورماه 1399 خورشیدی، 19 سپتامبر 2020 میلادی
خانبابا مشار، کتاب‌شــناس ایرانــی، 29 شهریورماه 1359 خورشیدی درگذشت. اهمیت كار وی برای كتابشناسی ایران از آن‌روست كه وی پایه كتابشناسی كتاب‌های چاپی فارسی را نهاد، كاری كه پیش از او كسی به آن نپرداخته بود. كتاب او جامع‌ترین كتابشناسی كتاب‌های چاپی فارسی تا زمان انتشار آنها است.
در هر زمینه علمی و ادبی نخستین کسانی که پایه‌گذار یا پیرو روش‌های نوینی بوده‌اند از ارزش ویژه‌ای برخوردارند. در زمینه‌ی کتابشناسی و کتابداری یکی از نخستین‌‌های ایران‌زمین خانبابا مشار، زاده‌ی 1279 خورشیدی است. برای پی بردن به ارزش کار او کافی است اندیشه کنیم بایستی نام 20 هزار کتاب را با توجه به داشتن امکانات و فناوری (:تکنولوژی) روزگار کنونی گردآوری کرده و فهرستی توصیفی و تحلیلی از آنها فراهم کنیم. بی‌گمان کاری سخت و توان‌فرساست. خانبابا مشار اما این کار را بدون داشتن امکانات امروزی انجام داد. ویرایش نخست فهرست کتاب‌های چاپی فارسی (۱۳۳۷ – ۱۳۴۲)، حاوی مشخصات حدود ۱۴۰۰۰ (از میان ۲۰۰۰۰) عنوان کتاب فارسی انتشار یافته تا آن زمان است و نخستین فهرست به نسبت جامع کتاب‌های چاپی فارسی به‌شمار می‌رود. ویرایش دیگر آن را مشار به هزینه‌ی خود در ۱۳۵۰ منتشر کرد و انتشارات کشور تا ۱۳۴۵ را به آن افزود. او که در خانواده‌ای از ملاک‌ها دودمان قاجار تهران زاده شده بود مدت 21 سال در وزارت دارایی مشغول به خدمت بود. در آنجا افزون بر ایفای نقش مستوفیان، به مطالعه نیز می‌پرداخت. او برای گردآوری فهرست و چیرگی بر موضوع 20 هزار کتاب یاد‌شده، مسافرت‌های زیادی در ایران و کشورهای اسلامی انجام داد.
خانبابا مشار یکی از سخت‌کوشان فهرست‌نویس کتاب‌های فارسی است که تا پایان زندگانی به این کار پرداخت تا به جاودانه‌های تاریخ فرهنگ و ادب فاسی پیوست. خانبابا مشار در ۸۰ سالگی درگذشت.
این تنت را ز نیکویی زیور
شهره روزی است روز شهریور
در گاهشمار زرتشتی روز چهارم هر ماه شهریور نامیده می‌شود و برابر آیین، هرگاه نام روز و نام ماه برابر می‌شد آن روز را جشن برپا می‌کردند و به شادمانی و ستایش آفریده های نیک اهورا مزدا می‌پرداختند. برابری روز شهریور با نام شهریورماه در گاهشمار زرتشتی را شهریورگان می‌نامیدند. جشن شهریورگان، شهریور روز از شهریور ماه که روز سی ام امردادماه و به نام امشاسپند توانای “خْـشَـتْـرَه وَئیریَـه” به معنی کشور آسمانی یا شهریاری آرمانی و شایسته است.
ابوریحان بیرونی، در آثارالباقیه در باره‌ی این جشن کهنسال ایرانی می‌گوید: “شهریور ماه که روز چهارم آن شهریور روز است و به مناسبت برابری دو نام روز و ماه جشن می‌گیرند، آن جشن را شهریورگان گویند . چم (معنی) شهریور دوستی و آرزوست.
خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفه‌ی اصلی او پاسداری از فلزات است.
خشَترا در اوستا نام سومین فروزه اهورامزدا از گروه امشاسپندان است. خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفه‌ی اصلی او پاسداری از فلزات است. در اوستا نماد توانمندی و فر و شکوه پادشاهی اهورامزدا است. نگهبانی توپال‌ها (فلزات) بر روی زمین به او سپرده شده است.
شهریور (امشاسپند)، خَشَتَرَه وَیریَه نام یکی از امشاسپندان زرتشتی است. در اوستا «خشَثرَ وَیریَه» و در پهلوی «شَهرِوَر» و در فارسی «شَهریوَر» یا «شَهریَر» است. بخش نخست این واژه به چم (:معنای) شهریاری و شهر است (مراد از شهر، همانا کشور است، چنان‌که سرزمین ایران را، ایران شهر می‌نامیدند) بخش دوم این واژه، یعنی «ویریه»، فروزه (:صفت) و به چم مورد پسند است. بر این اساس، خشتره‌ویریه، به معنای آرمان‌شهر یا شهریاری آرمانی یا توانایی مینُوی آرمانی است. در اساطیر زرتشتی و ایرانی این امشاسپند نماد شهریاری و فّر و فرمان‌روایی اهورا مزدا و نگاهبان فلزها و پاسدار فَر و پیروزی شهریاران دادگر و یاور بینوایان و دستگیر مستمندان است.
در جهان مادی پاسبان فلزات است. شهریاری اهورایی از قانون اشا ( هنجار هستی ) بر می خیزد و همه جهان را در بر می گیرد. در این روز نیکوست به خواستگاری رفتن و زن خواستن.
در بندهش که از نامه های کهن ایرانی است از دیوی بنام سئورو یاد شده که دیو آشوب و تباهی است و از دشمنان و هماوردان خشَتریور می باشد، از سوی دیگر ایزدانی مانند ایزد خور، ایزد مهر و ایزد آسمان از یاران و همکاران او هستند.
مسعود سعد سلمان می‌سراید:
«ای تنت را ز نیکویی زیور / شهره روزی ست روز شهریور».
چکامه از «مسعود سعد سلمان»
شهریور است و گیتی از عدل شهریار
شاد است، خیز و مایه شادی به من بیآر
باده شناس، مایه شادی و خرمی
بی باده هیچ جان نشد از مایه شاد خوار
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
این تنت را ز نیکویی زیور
شهره روزی است روز شهریور
تا به اقبال شهریار جهان
بگذرانیم جان به لهو و بطر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
خوش باش
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (شهریور) اندر شوی شادخوار/ کنی در (سپندارمز) کشت و کار
