امروز فرخ روز ارد ایزد از ماه آبان سال 3758 زرتشتی، دوشنبه 19 آبان‌ماه 1399 خورشیدی، نهم نوامبر 2020 میلادی
در چنین روزی، به سال ۵۱۸ پیش از میلاد کار ساختن آبراه میان دریای سرخ و رودنیل برای گذر کشتی‌های ایران از خلیج فارس به مدیترانه به پایان رسید. آبراهی که رود نیل را به دریای سرخ پیوند می‌دهد به کانال سوئز نامور است.
سنگ نبشته‌های به دست آمده در درازای این آبراه نشان می‌دهد که پس از پایان کار هر قسمت از این آبراه، ریزگان (:جزئیات) کار بر سنگ نوشته (:حک) و در محل نصب می‌شد که گزارش آن درکتاب «تاریک و روشن‌های مصر باستان» به نوشته‌ی مصرشناس آلمانی کارول میسلیویک آمده است. به نوشته دیودوروس سیکولوس، این آبراه به تصمیم داریوش و با هدف نظامی ساخته شد.
داریوش پس از به پایان رساندن آبراه خودش از آن بازدید کرد و همراه با دیدار از گور پادشاهان مصر و نوشته‌ها و بناهای آنان دستور به گردآوری تاریخ مصر را در یک مجموعه داد که باقی مانده است.
داریوش شاه گوید: من پارسی هستم، به همراهی پارسیان مصر را گشودم، امر کردم این کانال را حفر کنند…از رودی که در مصر جاریست آن را نیل می‌نامند تا دریایی که از پارس می‌آید (خلیج فارس) این کانال حفر شد چنان که فرمان داده بودم و کشتی‌ها بوسیله این راه آبی از مصر به سوی سرزمین پارس روان شدند، چنانکه اراده من بود».
خشایارشا نیز چنین آبراهی را در یونان ساخت که با کندوکاوهای دهه‌ی گذشته به دست آمده است. مصر در سال ۵۲۵ پیش از میلاد به دست کمبوجیه پسر و جانشین کوروش بزرگ تصرف شد و تا سال ۴۰۴ پیش از میلاد (به مدت ۱۲۱ سال) یک ساتراپی (ایالت) ایران بود. خشایار شا فرزند داریوش هخامنشی و چهارمین پادشاه دودمان هخامنشیان در هنگام یورش به یونان دستور داد که آبراهه‌ای برای گذر کشتی‌های ناوگان ایران حفر شود. این آبراهه که به کوشش دو دانشمند ایرانی به نام‌های آرتاخه و بوبراندا ساخته شده است، در نزدیکی کوه آتوس که یکی از مقدس ترین اماکن مسیحیت در کلیسای ارتدکس شرقی به حساب می‌آید، قرار گرفته است. کوه آتوس در جزیره ای در شمال یونان واقع شده است. این کوه در سال ۱۹۸۸ به فهرست جهانی یونسکو افزوده شد.
خشایارشا در جریان لشکرکشی خود به اروپا، برای تسهیل عبور کشتی‌های نظامی ایران از یک سوی شبه جزیره به سوی دیگر آن، آن آبراه را ساخته بود که به مروز زمان در زیر خاک پنهان شده بود. باستان‌شناسانی که این آبراه را کشف کرده‌اند، گفته‌اند که زبردستی و کاردانی مهندسان آن زمان در ساختن این آبراه دست کمی از امروز نداشته است.
ایزدی است که همه‌ی خوشی‌ها و آسایش‌ها به او ویژه شده است و گویند اگر به خانواده‌ای «ارت» به گونه دختری زیبا رو کند، داده و خواسته و گشایش و گسترش به آن خانه و خانواده روی می‌آورد. آموزش‌های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به دست آوردن خواسته سفارش می‌کند. هر زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش می‌پردازد. خواندن سرود «اشم وهی»؛ به بهدینان می‌آموزد که: «خوشبختی از آن کسی ست که در پی خوشبختی دیگران باشد».
ارد روز است فرخ و میمون
با همه لهو و خرمی مقرون
ایزد ارد که در اوستا به گونه‌ی «اشا ونگهوئی» آمده است، بیست و پنجمین روز هر ماه است. در یشت‌ها «ارد ایزد»، خواهر امشاسپندان خوانده شده است. یکی از یشت‌های اوستا به نام او «ارت‌یشت» است. ایزد ارد یا «ارت»، در اوستا «اشی ونگوهی»، و به چم توانگری، خواسته و دارایی است و به چم «خوب و نیک» نیز آمده است.
در اوستا یشت هفدهم، به‌نام این ایزد است. نگهبانی از ثروت و دارایی بر دوش این ایزد است. آموزش‌های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به‌دست آوردن خواسته سفارش می‌کند. زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش می‌پردازد. این یشت 62 بند دارد.
در اوستا اَشی وَنگوهی به چم توانگری، خواسته و دارایی است. و در پهلوی اَرت آمده ، کلمه ٔ ونگهو صفت است به چم نیک وخوب . ترکیب این کلمه به چم اشی نیک است و آن در پهلوی بصورت اَرشَش وَنگ و اَشَش وَنگ و اَرشوش ونگ و بیشتر اَشیش وَنگ آمده است که همگی به چم اشی نیک است . ارت یا ارد نیز پهلوی است که در فارسی باقی مانده . در لغت‌نامه ها اَرد و آراد و آرد هر سه یاد شده است . در گات‌ها و دیگر بخش‌های اوستا، ارت (اشی) گاه اسم مجرد است به معنی توانگری و بخشایش و برکت و نعمت و مزد و بهره و گاهی اسم خاص ایزدی که نگهبان مال و خواسته و دارایی است . اسم این ایزد در گات‌ها یاد شده است . وی مانند سفندارمذ، آناهید و چیستا (فرشته ی دانش ) مونث شناخته شده . در جهان مادّی مال و جلال و خوشی دینداران از پرتو وجود اوست و در جهان مینوی و روز واپسین ، پاداش کارهای نیک و سزای کردارهای زشت به یاری او انجام شود. برخی نیز او را اشیش ونگ می‌نامند، او بفر و شکوه خانه می‌افزاید. زیرا هرکه بدیگران چیزی بدهد همان چیز افزوده و بزرگتر شده به خانه ٔ وی بازگردد (چنان که در یسنای 43 بند 12)
زرتشتیان در این روز جامه نو می‌پوشند، به سفر می‌روند و سالمندان را یاری می‌کنند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ارد روز است فرخ و میمون / با همه لهو و خرمی مقرون
ای دلارای یار گلگون‌رخ / خیز و پیش‌آر باده‌ی گلگون
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
هرچیز نو بخر و اندر خانه بر.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به بازار شو، روز (ارد) ای پسر / نوانو بخر چیز و با خانه بر
