لوگو امرداد
امروز خور ایزد 11 آذرماه زرتشتی، پنجم آذرماه خورشیدی

نبرد پایانی اردشیر بابکان با رومیان و پیروزی ایران

babak1 1امروز فرخ روز خور ایزد از ماه آذر سال 3758 زرتشتی، پنجم آذرماه 1399 خورشیدی، 25 نوامبر 2020 میلادی

چنین روزی در ماه نوامبر 240 میلادی، واپسین جنگ اردشیر بابکان، با رومیان، با پیروزی ایران، به پایان رسید.

اردشیر یکم ساسانی شناخته‌شده به اردشیر بابکان (به پارسی میانه: اَرتَخشیر پاپَکان Ardashir i babakan.svg) بنیادگذار شاهنشاهی ساسانی بود. واپسین جنگ اردشیر پاپکان با امپراتوری روم به نوشته مورخان اروپایی، جنگ «باربالیسوس»، با پیروزی قاطع ایران به پایان رسید. این واپسین جنگ اردشیر باپكان با رومیان بود كه سال پس از آن اردشیر بابکان درگذشت.
هشت سال پیش از آن جنگ شدیدتری میان اردشیر و رومیان (درترکیه امروز) روی داده بود که الکساندر سه‌وروس امپراتور وقت روم آن را فرماندهی می‌کرد. سه‌وروس برای راه‌اندازی این جنگ و گسستن پیشروی ایرانیان در گستره‌ی غرب، در سال ۲۳۱ میلادی به آنتیوک (انتاکیه) آمده و در آنجا پایگاه زده بود. در این جنگ ۶۰ هزارنظامی رومی كشته، زخمی و یا اسیر شده بودند. سه وروس پیش از آغاز جنگ، لژیونرهای رومی را از سه جهت به سوی قلمرو ایران فرستاده بود که اردشیر هر سه دسته را شکست داد. بیشترین کشته‌شدگان وابسته به ستون جنوبی بود که به سوی تیسفون (پایتخت) پیش می‌آمد.

photo ۲۰۱۹ ۰۵ ۲۸ ۱۴ ۴۸ ۵۹

ایزد خور همان ایزد خورشید است و دارای ویژگی‌های بی‌مرگ، باشکوه و اَروَنداسب است، خور یا خیر که در اوستا «هَوَرَخشَ اِتَ» خوانده می‌شود، به چم (:معنی) خورشید، آفتاب، گرمی و تابناکی است. ایزد خور همکار شهریور امشاسپند است. در این روز به هنگام برآمدن خورشید، اوستای «خورشید نیایش» خوانده می‌شود. فردوسی نیز پیرامون ایزد خور می‌سراید: « بدین هر چه گفتی مرا راه  نیست / خور و ماه از این دانش آگاه‌ نیست».‌

روز خور است ای به دو رخ همچو خور

تافت خور از چرخ فلک باده خور

خور یا هْوَر به چم (:معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. آفتابخوانٓ خور، خوانًخور در گات‌ها به چـم خورشید آمده و اوستا هْوٓر آمده در پارسی خُور و هور یا خورشید مى‌گویند. هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گات‌ها بدون شئت آمده است.

خراسان  نیز از واژه‌های کهن و سرزمین‌های خاوری بوده و به خورآسان مى‌خواندند به چم بر آینده و بالا رونده همان خورشید را گویند.

«ویس و رامین نو شته‌ی فخرالدین گرگانی»

بر آمدن گاه خورشید هرکس سر آید

خراسان آن بود کز وی خور آید

خراسان پهلوی باشد خور آید

عراق و پارس را زو خور بر آید

خراسان هست معنی خور آبان

کجا زو خور بر آید سوی ایران

«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»

روز خور است ای به دو رخ همچو خور

تافت خور از چرخ فلک باده خور

باده خور و نیز مرا باده ده

افسوس احوال زمانه مخور

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

به (خور) روز، کودک به استاد ده / که گردد دبیری خردمند و به

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-01-09