امروز فرخ روز آذر ایزد از ماه دی سال 3758 زرتشتی، چهاشنبه سوم دیماه 1399 خورشیدی، 23 دسامبر 2020 میلادی
سوم دیماه سال 1297 خورشیدی اداره سجل احوال با نام کنونی سازمان ثبت احوال پایهگذاری و در همان روز نخستین شناسنامه صادر شد.
در زمان گذشته ثبت امور مربوط به زادروز و ازدواج در ایران به گونهی سنتی بیشتر با مراجعه به روحانیون، ریشسفیدان محل یا بزرگان قوم و نگارش نام و زادروز پشت کتاب مقدس انجام میگرفت. ثبتاحوال به شیوهی کنونی در حکومت پهلوی اول با پیروی از کشورهای اروپایی در ایران گسترش یافت. برپایهی مصوبه هیات وزیران در تاریخ ۲۰ آذرماه سال ۱۲۹۷ خورشیدی آییننامهها تشکیل اداره سجلاحوال در وزارت کشور تهیه شد و نخستین شناسنامه برای دختری بنام فاطمه ایرانی در تاریخ سوم دیماه همان سال صادر شد. از سال ۱۳۰۴ بر پایهی قانون، دریافت شناسنامه برای همهی شهروندان ایرانی در مناطقی که در آنها اداره سجلاحوال دایر بود میبایست انجام شود. ادارهی کل احصائیه و سجلاحوال بر اساس مصوبه ۲۰ خورداد سال ۱۳۰۷ با وظایف مستقل و به عنوان نهادی وابسته به وزارت کشور کار خود را آغاز کرد. با بازنگری وظایف و آییننامههای در پیوست به این نهاد، نام آن در سال ۱۳۱۹ به اداره کل آمار و ثبتاحوال دگرگون یافت. آخرین بار در سال ۱۳۵۵ با تعریف وظایف و ساختار جدید، این نهاد به نام کنونی یعنی سازمان ثبتاحوال کشور تغییر نام داد. پس از انقلاب، برخی وظایف و آیین نامههای این سازمان در سال ۱۳۶۳ بازنگری شد.
سازمان ثبتاحوال کشور، یکی از سازمانهای دولتی ایران است که گردآوری دادهها و آمار جمعیتی کشور را به دوش دارد. این سازمان با وظایف و عملکردی مستقل، از نهادهای زیرمجموعه وزارت کشور است و خویشکاری (:وظیفه) تهیهی دادههای ثبتی اساسی، مانند زادروز، مرگ و ازدواج و نیز صدور مدارک هویتی مانند شناسنامه را بر دوش دارد.
وظایف سازمان:
سازمان ثبتاحوال وظیفه گردآوری چهار دسته اطلاعات اصلی جمعیتی را بر دوش دارد: ثبت زادروز (ولادت) ثبت مرگ، ثبت ازدواج و ثبت طلاق. بر اساس مصوبه سال ۱۳۶۳ مجلس، وظایف سازمان به شرح زیر است:
۱. ثبت زادروز و صدور شناسنامه برای نوزادان
۲. ثبت مرگ وصدور گواهی درگذشت
۳. تعویض شناسنامه
۴. ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات
۵. صدور گواهی ولادت برای شهروندان خارجه
۶. تنظیم دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی
۷. تهیه آمارهای جمعیتی
۸. علاوه بر این موارد، صدور کارت شناسایی ملی همراه با شماره ملی و کد پستی ۱۰ رقمی برای افراد بالای پانزده سال و کارت هوشمند ملی از دیگر وظایف این سازمان است.
ای خرامنده سرو تابان ماه
روز آذر می چو آذر خواه
«آذر» در اوستا «آترَ»، نهمین روز از هر ماه سی روزه و نهمین ماه در سالنمای زرتشتی به این نام است. آذر ایزد نگاهبان آتش و فروزهی اهورامزدا است از این رو گاه او را در شمار امشاسپندان آوردهاند. آذر به چم آتش و گرما و نیروی داخلی برای جنبش و حرکت است. ایزد آذر از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است و آن نگهبان آتش است. آذر از آفریدههای بزرگ اهورامزد است. زرتشتیان، در تاریخ خود «آتش» را به مانند پرچم سپندینه میدانند و آذر ایزدی است نگهبان این نماد پایداری و استواری دین زرتشتی. آتش یکی از آخشیجهای چهارگانه طبیعت است که ایرانیان همواره آنرا پاس میداشتهاند. جه نیکوست در این روز آتش نیایش خواندن و نیایش به درگاه اهورامزدا.
در فرهنگ ایران، آتش یکی از پدیدههای طبیعی با ارزش است چون گرمای زندگی را در کالبد دیگر پدیدههای هستی جاری میسازد و با نور خود که نشانی از آذر اهورایی است جان و دل یاران اهورامزدا را روشنایی میبخشد پس سوی پرستش اهورامزدا است. هر زرتشتی برای نیایش باید رو به سوی روشنایی و پشت بر تاریکی کند. آتش پرستاران در آتشکده از آن پرستاری میکنند. جشن آذرگان از جشنهای ویژه آتش در فرهنگ ایران است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای خرامنده سرو تابان ماه
روز آذر می چو آذر خواه
شادمان کن مرا به می که جهان
شادمان شد به فر دولت شاه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
به راه شو و نان مپز چه گناه گران است