امروز فرخ روز دین ایزد از ماه دی سال 3758 زرتشتی، پنجشنبه 18 دیماه 1399 خورشیدی، هفتم ژانویه 2021 میلادی
مظفرالدینشاه قاجار ( زادهی ۳ فروردین ۱۲۳۲ پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار 18 دیماه ۱۲۸۵ سه ماه پس از شکلگیری مجلس مشروطیت و 10 روز پس از امضای قانون مشروطه، به دنبال بیماری در سن 53 سالگی درگذشت.
وی پس از کشتهشدن پدرش ناصرالدینشاه به دست میرزا رضا کرمانی و پس از نزدیک به ۴۰ سال ولیعهدی، شاه شد و از تبریز به تهران آمد. در جریان جنبش مشروطه، ناسازگار با کوششهای صدراعظمش عینالدوله، مشروطیت را پذیرفت و فرمان مشروطیت را امضا کرد. او ده روز پس از امضای قانون اساسی درگذشت. وی واپسین پادشاه ایران است که در ایران درگذشتهاست. مظفرالدینشاه در کربلا به خاک سپرده شدهاست. به هنگام درگذشت، از مظفرالدین شاه ۱۸ دختر و ۶ پسر بهجا ماندند.
با امضای فرمان مشروطیت که در سال ۱۲۸۵ خورشیدی، مادهتاریخ عدل مظفر که حروف ابجد آن برابر میشود با ۱۳۲۴ و در معنای عدالت مظفرالدین شاه است بر روی لوحهای نوشته شد و پس از برپایی مجلس شورای ملی بر سر آن جای گرفت. بدینسان نشانگر مشروطیت و یادآور نام پادشاه امضاکننده و نخستین پادشاه اجراکننده آن بود. پس از آغاز به کار مجلس و جابجایی آن به بهارستان عدل مظفر تاریخ بنیان مجلس به خط کلهر با آب طلا بالای سردر مجلس نصب شد. این پلاک در درگیریهای پس از مشروطه و جریان به توپ بستن مجلس آسیبی ندید و به تدریج مهمترین شناسه برای شناسایی مجلس شناخته شد. در دوره پهلوی یکم به دلیل ناسازگاری که رضاخان با قاجاریه داشت، عدل مظفر را از سر در مجلس به زیر آوردند. اما در ۱۹ آبانماه ۱۳۲۰ به جای نخست خود بازگشت تا گواهی زنده رخدادهایی باشد که تا سال ۱۳۵۷ بر مجلس رفت. سال ۱۳۵۷ این پلاک را همراه دو شیر از سر در مجلس پایین آورده و پشت مجلس رها شد. عبدالحسین حایری نخستین رییس کتابخانه پس از انقلاب دربارهی پیدا شدن این پلاک گفت: نخستین روزهای سال ۱۳۵۸ خبردار شدیم مجسمه شیرها به همراه این پلاک پشت ساختمان مجلس رها شدهاند. عدل مظفر شکسته شده بود. من و همکارانم تکههای آن را جمعآوری کردیم و آنها را به مخزن کتابخانه مجلس انتقال دادیم. پس از راهاندازی موزه مجلس این پلاک به عنوان یکی از یادگارهای مشروطه بازسازی شد و تکههای آن پس از مرمت در یک قاب کنار هم جای گرفتند.
او در دورهای به پادشاهی رسید که جهان غرب به مدرنیته پیش میرفت و روشنفکران عصر روشنگری توانسته بودند مسیر تاریخ را دگرگون کنند. در ایران نیز بهدنبال مشروطه عثمانی و تحت تاثیر اندیشههای روشنفکران فرنگ رفته مشروطهخواهی به جریان افتاده و یک خواست ملی شد. خود مظفرالدین شاه هم در پی چند سفر به فرنگ و از دیدن دستاوردهای تمدن جدید دیگرگون شده بود. آوردن نخستین خودرو و نیز سینماتوگراف و سه صندوق اسباب عکاسی به ایران پیامد همین سفرها بود. مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی سل و بیماریهای ریوی دکتر مسیح دانشوری را در سال ۱۳۲۰ مهی میرزا علیاصغرخان امینالسلطان در شمالیترین نقطه تهران آنسال (شاه آباد سابق و دارآباد کنونی) و به سفارش پزشکان فرانسوی مظفرالدینشاه که در آن دوران به سل ریوی مبتلا شده بود، بنیاد کرد. در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، ویلیام ناکس دارسی، بازرگان بزرگ طلا در انگلستان امتیاز کشف نفت ایران را از آن خود کرد.
«دین» واژهای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.
همه مردمی باید آیین تو
همه رادی و راستی دین تو
دین، نام روز بیستوچهارم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیستوچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند. …
ابوریحان بیرونی در پهرست نامهای روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژهی دئنا گرفته شده به چم سروش که همان وجدان آمده است.
نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مىباشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.
در سانسکریت و گاتها و دیگر بخشهای اوستا بارها واژهِ «دئنا» آمده که هشت بار مىشود. دین در گاتها به چمهای گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.
فردوسی پیرامون این ایزد میسراید:
«همه مردمی باید آیین تو /
همه رادی و راستی دین تو»
مسعود سعد پیرامون آن میسراید:
«دینروز ای روی تو آکفت دین
می خور و شادی کن و خرم نشین».
