امروز فرخ روز رشن ایزد و بهمنماه به سال 3758 زرتشتی، 12 بهمنماه 1399 خورشیدی 31 ژانویه 2021 میلادی
به نوشته تاریخنویسان روزگار باستان و محاسبات گاهشماری سدهی بیستم، در فوریه سال 523 پیش از میلاد و به گفتهای یک و یا دو روز پس از جشن سده، مصر به عنوان ساتراپی (:استان) به گسترهی ایران بزرگ پیوست.
بزرگان مصر کشوری که صدها سال استقلال کامل داشت، پذیرفتند که از آن پس، مصریان، شهروندان و سرزمینشان یک ساتراپی (استان) ایران باشد. در دوران فرمانروایی هخامنشیان، ایران ـ تنها اَبَرقدرت جهان وقت بود و بر سرزمینی از لیبی تا هندوستان و سیردریا، رود سیحون ـ مرز شمالی تاجیکستان امروز تا منطقه دریای سیاه و دریای اژه (واقع در سه قاره جهان) فرمانروایی میکرد.
دور نخست فرمانروایی ایران بر مصر (زمان هخامنشیان) 121 سال به درازا کشید. پس از این مدت هم تا سالیان دراز، یهودیان مصری خودرا از شهروندان ایران معرفی میکردند.
ارتش ایران در سال 618 میلادی (زمان پادشاهی خسروپرویز) نیز شمال مصر را فتح کرد و در اسکندریه مستقر شد. خسروپرویز از سال 590 میلادی تا واپسین ماه سال 627 بر ایران پادشاهی کرد.
ایزد عدل و داد در دین مزدیسنى. در اوستا رَشْنو Rašnu و در پهلوى رَشْن Rašn به معناى عادل و دادگر است. رَشْن در اوستا اغلب با صفت رَزْیشْته Razišta (در پهلوى رزیستک Razistak) وبه صورت رَشْنو رزْیشْتَه به معناى راست تر و درست تر آمده است، و در فارسى معمولاً این ایزد با صفتش «رَشْن راست» خوانده مى شود.
چو هور سپهر آورد روز رَش
ترا زندگى باد پدرام و خَوش
هجدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی به نام رشن پیوند یافته است. رَشن (رَشْنو) ـ ایزد دادگرى و آزمایش ایزدى، ایزد درستی و دادگری که از ایزدان سرای پسین و از داوران روز جزا هست. یشت رشن، یشتی هست در ستایش رَشن، رَشنو، رشن یشت ، یشت دوازدهم اوستا هست.
ابوریحان بیرونى در الآثار الباقیه (ص73) در فهرست روزهاى ایرانى، این ایزد را رَشْن خوانده که در زبان سُغدى رَسْن Rasn و در خوارزمى همان رَشْن خوانده مى شده است. در ادبیات فارسى این واژه به صورت «رش» بدون نون بکار رفته است.
فردوسى گوید: چو هور سپهر آورد روز رَش / ترا زندگى باد پدرام و خَوش،
خسروى مى گوید: مى سورى بخواه کامد رَش / مطربان پیش دار و باده بکَش.
