چنین روزی جنگ جهانی اول؛ کرمانشاه به تصرف روس درآمد

امروز فرخ روز ماه ایزد و اسفندماه به سال 3758 زرتشتی، نَبُر، روز پرهیز از خوردن گوشت، ششم اسفندماه 1399 خورشیدی، 24 فوریه 2021 میلادی

ششم اسفند 1294 خورشیدی نیروهای روسیه تصرف شهر كرمانشاه را پس از عقب راندن ژاندارم‌های ایران تكمیل كردند.

با آغاز جنگ جهانى اول در سال ۱۹۱۴ میلادی برابر با ۱۲۹۳ خورشیدی در اروپا، به‌زودى شعله‌هاى آن آسیا را نیز فراگرفت و با وجود اعلام بى‌طرفى ایران در جنگ، بیگانگان به خاک ایران تجاوز و مناطقى از آن را اشغال کردند. نیروهای روسیه از چهارم اسفند 1294 خورشیدی به كرمانشاه رخنه كرده بودند. دفاع نیروی ژاندارم از كرمانشاه به‌رغم نداشتن اسلحه سنگین چشمگیر بود. پیش از سقوط كرمانشاه گروه‌هایی كه ازتهران، قم و اصفهان به این شهر رفته بودند و نیز اعضای كمیته دفاع ملی به قصر شیرین نقل مكان كرده بودند. در پی سقوط كرمانشاه، عبدالحسین میرزا فرمانفرما رییس‌الوزراء وقت به نشانه اعتراض به اقدام روس‌ها از سمت ریاست دولت كناره‌گیری كرد.
دولت وقت ایران در آغاز جنگ جهانی اول (جنگ اروپاییان با یکدیگر) اعلام بی‌طرفی كرده بود كه به آن احترام گذارده نشد و طرفین جنگ دامنه نبرد خودرا به ایران کشانیدند که نیروی نظامی کافی برای دفاع از خود نداشت. در دوران جنگ جهانی اول، نیروهای انگلستان و روسیه با هدف جنگ با عثمانی (متحد آلمان) و همچنین قطع نفوذ آلمان وارد ایران شده بودند. توده‌های ایرانی هواخواه آلمان بودند و این هواخواهی که ادامه دارد در جریان جنگ جهانی دوم هم سبب اشغال نظامی ایران توسط نیروهای نظامی دولت مسکو و دولت لندن شد. این بار دولت ایران یک ارتش قابل ملاحظه داشت که دولت لندن با خرید چند افسر ارشد و داشتن شماری سیاستمدار متمایل به خود، ارتش را مرخصی و کشور را بدون دفاع ساخت و اشغال نظامی کرد ـ دفاع محدود تنها در چند نقطه ازجمله کرمان و خوزستان انجام شده بود. باوجود این، نیروی هوایی ایران دفاع گسترده و بی‌کم‌وکاستی را کرده بود.

ماه به اوستایی «ماونگَ» مانند خورشید ستودنی است. در اساتیر، ماه سازنده‌ی نژاد ستوران شناخته شده است. در ماه‌یشت این ایزد آموزگار گیاه و رستنی خوانده می‌شود. این روز یکی از چهار روز پرهیز از خوردن گوشت است. زرتشتیان این روز را « نبر» می‌نامند و از کشتن حیوانات و خوردن گوشت خوداری می‌کنند. در این روز اوستای «ماه‌ نیایش» از  سوی زرتشتیان خوانده می‌شود.

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه

باده لعل مشک‌بوی بخواه

دوازدهمین روز از ماه سی‎روزه‌ی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود. ماه نام سیاره‌ای هست که در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونکهه نوشته و خوانده مى‌شود. ماونگهه در اوستا آمده یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه یشت گفته شده است.

در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی هست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی هست. نَبُر به چمار (:معنای) کشتار نکردن جانوران  در این روزها  و پرهیز از خوردن گوشت است. پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه می‌دارند. در درازای روز (روزه)  کار ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه ، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیست‌ویکم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست .

 در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از  کشتار آن‌ها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب … و هرگاه پیر شدند، از آنها بدرستی نگهداری کنند.

در مزدیسنا از کشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه

باده لعل مشک‌بوی بخواه

گشت روشن چو ماه بزم که گشت

نام این روز ماه و روی تو ماه

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

می خور و با دوستان گفت و گو کن

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

بخور باده با دوستان، روز (ماه) / ز ماه خدای، آمد کارخواه

یادروز ششم اسفندماه:

• ششم اسفندماه سال 1306 زادروز امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به «ه‍. ا. سایه» شاعر و ترانه‌سرا
• ششم اسفند سالروز درگذشت زهرا کیا «خانلری» ( زاده ۱ اردیبهشت ۱۲۹۱ تهران – درگذشته ۶ اسفند ۱۳۶۹ تهران) نویسنده، مترجم و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی «همسر دکتر پرویز ناتل خانلری»
• ششم اسفند تصويب قانون احداث راه‌آهن سراسری ايران، طول راه‌آهن سراسری ايران در آن سال در حدود ۱۴۰۰ كيلومتر بود كه از بندر امام‌خميني (شاهپور سابق) در جنوب به بندر تركمن در شمال متصل می‌شد.