امروز فرخ روز تیر ایزد و اسفندماه به سال 3758 زرتشتی، هفتم اسفندماه 1399 خورشیدی، 25 فوریه 2021 میلادی
چنین روزی به سال 1334 خورشیدی، علامه علی اکبر دهخدا، ادیب، لغت‌شناس، سیاست‌مدار، روزنامه‌نگار و شاعر ایرانی نویسنده لغتنامهی بزرگ دهخدا درگذشت.
علی اکبر دهخدا در پنجم اسفند 1258خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. پدرش «خانباباخان» از ملاکان قزوین پیش از زادروز دهخدا از قزوین به تهران آمد و در این شهر اقامت گزید. وی علوم ابتدایی و سطوح عالی را در ایران سپری کرد. سپس برای تکمیل علوم جدید به اروپا سفر کرد و مدت پنج سال به تحقیق و پژوهش پرداخت. بازگشت دهخدا به ایران همزمان با نخستین طلیعه‌ی افکار آزادیخواهانه و شروع مبارزات جنبش مشروطیت در ایران بود. دهخدا که با استبداد و ستم آن زمان شدیداً مخالف بود، به صف مبارزان پیوست و به نگارش مقالات تند و طنزآمیز پرداخت.
او که از همکاران روزنامه صوراسرافیل بود، پس از توقیف و تعطیلی روزنامه به اروپا تبعید شد. دهخدا پس از استقرار مشروطیت به ایران بازگشت و در روزنامههای مختلف نویسندگی کرد. او در روزهای جنگ جهانی اول و کوچ آزادیخواهان، در یکی از ایلات بختیاری گوشه گزید و در آنجا مقدمات تدوین لغتنامه بزرگ خود را پیریزی کرد.
این اثر مهم علمی و ادبی دهخدا، آنچنان گسترده، دقیق و غنی است که میتوان آن را یکی از شاهکارهای بزرگ زبان فارسی در سده‌ی اخیر دانست. کارهای ادبی و انتقادی دهخدا از نظر سبک و سلیقه کمنظیر است و نوآوری او در طنزنویسی، مکتبی نوین در زبان و ادبیات فارسی به وجود آورد.
در زمینه شعر نیز، دهخدا آثاری برجسته دارد که با بیانی ساده و دلنشین سروده شده است. دهخدا همچنین با گردآوری کتاب امثال و حکم که مجموعههای چهار جلدی از بیست و چهارهزار ضرب‌المثل فارسی است، نخستین فرهنگ‌نامه عرفی و عامیانه را در زبان فارسی تدوین کرد. چرند و پرند که مجموعه مقالات انتقادی دهخداست و در صوراسرافیل چاپ شده است. وی سرانجام در هفتم اسفند 1334 خورشیدی در 76 سالگی در تهران درگذشت و در آرامگاه ابن بابویه در ری آرام گرفت.
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
روز «تیر ایزد» سیزدهمین روز هرماه در گاهشمار زرتشتی و چهارمین ماه از سال «تیر» نام گرفته است. تیر یا تیشتر، ایزد باران بوده و به یاری او کشتزارها سیراب از باران می‌شوند، همچنین نگهبان ستوران است. در اوستا «تیریشت» در نیایش ایزد باران است. ستاره عطارد تیر نامیده می‌شود و نیز تیری که در کمان نهند و بجهانند. ایرانیان باستان هنگام خشکسالی در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می‌کردند و برای خواهش باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشکسالی(اپوش) به در و دشت می‌رفتند و تیریشت می‌خواندند.
بخشی از یشت‌های اوستا درباره‌ی این ایزد است. تیر نام ستاره‌ای است که امروزه آن را «شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) می‌نامیم.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
عاشقی در پرده‌ی عشاق گوی
راه‌های طبع خواه دل‌پذیر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
بفرمای بر کودکان روز (تیر) /نبرد و سواری و پرتاب
