زرتشتیان برپایهی گاهشمار خود در روز آبان از ماه آبان جشن آبانگان را که از جشنهای ماهیانه است، برپا میدارند. واژهی آبان به چَم(:معنی) آبها است. پاسداری و تمیز نگهداشتن آبها و ارج گذاشتن به آب از سوی ایرانیان را تاریخپژوهان بسیاری ثبت کردهاند. نماد مادی خورداد امشاسپند (که به چم کمال و رسایی است) آب است و آب جزو جدانشدنی آیینهای دینی زرتشتیان است.
پیش از اشوزرتشت اردویسورآناهیت، آناهیتا یا ناهید ستایش میشد و ناهید نیایشگاههای ویژهی خود را داشته است. این نیایشگاهها در نزدیکی رودخانه یا چشمهای ساخته میشد. اردویسور آناهیت همانند بسیاری از خدایان پیش از اشوزرتشت، پس از اشوزرتشت جایگاه ایزدی پیدا کرد.
آب در جایجای اوستا ستوده شده است؛ هفتنیشت، آبزور و آبانیشت از اوستاهایی هستند که در آنها آب ستوده شده است. در اوستا اردویسور آناهیت ایزد نگهبان آبها است.
آبانیشت پنجمین یشت و یکی از طولانیترین و قدیمیترین یشتهاست که به ستایش اردویسور آناهیت اختصاص دارد. او مقدسی است که جانافزاست، فزایندهی ثروت و فزایندهی مملکت است. در این یشت چهرههای بسیاری معرفی شدهاند، به رودها و دریاها اشاره شده و حتا کروی بودن کرهی زمین در آن آمده است. در این یشت آناهیتا بانویی زیبا توصیف شده است که یاریدهنده است . هوشنگ، جمشید، کیکاووس، کیخسرو، توس، فریدون، ضحاک و افراسیاب از چهرههایی هستند که در این یشت آناهیتا را ستایش میکنند و از او یاری میخواهند. آناهیتا کسانی که برای نجات مردمان، آبادانی و از میان بردن بدیها یاری میخواهند را کامروا میکند و کسانی را که مردمان و کشور را از میان میبرند، کامیاب نمیکند. ضحاک و افراسیاب با وجود ستایشهایشان و پیشکشهایی که به آناهیتا تقدیم میکنند به سبب اندیشهی بدشان از سوی او یاری نمیشوند. در این یشت آبهای مزداآفریده ستوده میشوند و هر آنچه زندگانی خوش و خرم را به کار آید، آرزو میشود.
در آبانیشت میخوانیم: مرا کامیابی فراز ده که به ارجمندی، به یک خوشبختی بزرگ دست یابم.
2 پاسخ
بسیار بسیار سپاس از امرداد نامه ، ازبرای اين نوشتار مختصر و مفيد و دلنشين.
بله منهم از نشريه امرداد براي ياد آوري جشنها وآگاهي لازم و از سرور خانم موبد عزيز سپاسگزاري مينمايم.