امروز اهنودگاه گاتابیو نخستین روز پنجه سال 3758 زرتشتی، آغاز همسپتمیدیمگاه ششمین و واپسین چهره از گهنبار سال، دوشنبه 25 اسفندماه 1399خورشیدی، 13مارس2021 میلادی
روز بیست و پنجم اسفندماه، زادروز پروین اعتصامی، «اختر چرخ ادب»، به پاس کوشش در زمینه شعر معاصر ایران و سبک شعر مناظرهای، روز بزرگداشت این شاعر نامی نامگذاری شده است.
رخشنده اعتصامی نامور به پروین اعتصامی زادهی (۱۲۸۵ -۱۳۲۰) ، نامدارترین شاعر زن ایران از کودکی، فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش آموخت و از همان زمان زیر نظر پدر و استادانی چون دهخدا و ملک الشعرای بهار سرودن شعر را آغاز کرد. پدر وی یوسف اعتصامی، از شاعران و مترجمان همروزگار (:معاصر) بود که در شکلگیری زندگی هنری پروین و کشف استعداد و گرایش وی بهسرودن شعر، نقش مهمی داشت. او در ۲۸ سالگی ازدواج کرد اما به دلیل اختلاف فکری با همسرش، از او جدا شد و بعد از جدایی، مدتی در کتابخانه دانشسرای عالی به شغل کتابداری مشغول شد.
پروین پیش از دومین نوبت چاپ اشعارش، بر اثر بیماری حصبه در سن ۳۵ سالگی درگذشت و در حرم فاطمه معصومه، در آرامگاه خانوادگیاش به خاک سپرده شد. زادروز پروین اعتصامی 25 اسفندماه، بهعنوان «روز بزرگداشت پروین اعتصامی» نامگذاری شده است.
تنها اثر چاپ و منتشر شده از وی دیوان اشعار او شامل اشعاری در قالبهای مثنوی، قطعه و قصیده است.
از شناختهترین شعرهایی که او در دوران نوجوانی سروده است میتوان شعرهای گوهر و سنگ، ای مرغک، اشک یتیم، کودک آرزومند، صاعقه ما ستم اغنیاست، سعی و عمل و اندوه فقر را نام برد.
درون مایه اشعار پروین اعتصامی بیشتر ارزشمند داشتن وقت و فرصت ها، پندهای اخلاقی، انتقاد از ظلم و ستم به مظلومان و ضعیفان و ناپایداری دنیاست. در شعر پروین بهرهجویی از سبک شعرای بزرگ پیشین نیز شده است. اشعار او را میتوان به دو دسته بخش کرد: دستهی نخست که به سبک خراسانی گفته شده و شامل اندرز و نصیحت است و بیشتر به اشعار ناصرخسرو شبیه است. دسته دوم اشعاری که به سبک عراقی گفته شده و بیشتر جنبه داستانی به ویژه از نوع مناظره دارد و به سبک شعر سعدی نزدیک است. این دسته از اشعارش پرآوازهتر هستند.
شنیدهاید که آسایش بزرگان چیست:
برای خاطر بیچارگان نیاسودن
بکاخ دهر که آلایش است بنیادش
مقیم گشتن و دامان خود نیالودن
همی ز عادت و کردار زشت کم کردن
هماره بر صفت و خوی نیک افزودن
ز بهر بیهده، از راستی بری نشدن
برای خدمت تن، روح را نفرسودن
برون شدن ز خرابات زندگی هشیار
ز خود نرفتن و پیمانهای نپیمودن
رهی که گمرهیش در پی است نسپردن
دری که فتنهاش اندر پس است نگشودن
(پروین اعتصامی)
گهنبار چهرهی همسپتمیدیم واپسین چهرهی گهنبار در سال، از 25 تا 29 اسفندماه برگزار میشود. روزهای پنجه برابر با اهنود تا وهیشتواش در گاهشمار زرتشتی هنگام برگزاری این چهره از گهنبار است. همسپتمیدیمگاه ششمین و واپسین چهره از گهنبارهاست و به پاس آفرینش انسان برگزار میشود. این جشن در پنج روز پایانی هر سال برگزار میشود. این روزها نام جداگانهای دارند به نامهای اهنَوَد، اُشتَوَد، سپنتَمَد، وُهوخشَتر، وَهیشتُوایشت؛ که بخشهای پنجگانهی گاتها را یادآوری میکنند، از اینرو به روزهای برگزاری گهنبار پنجی، ماهِ گاتابیو نیز میگویند.