امروز فرخ و پیروز روز مهر ایزد، 16 اردیبهشتماه سال 3759 زرتشتی، چهارشنبه 15 اردیبهشتماه 1400 خورشیدی، پنجم می 2021 میلادی
نجف دریابندری مترجم و نویسنده ایرانی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ در تهران درگذشت. نویسنده کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز، نام او در فهرست حاملان میراث ناملموس ثبت ملی شد.
دریابندری (زادهی یکم شهریورماه ۱۳۰۸ خورشیدی در آبادان، فرزند ناخدا خلف ظلمآبادی دریابندری، دوره ابتدایی تا سوم دبیرستان را گذراند و تحصیل را رها کرد و به دنبال کار رفت.
حضور انگلیسیها در تأسیسات نفتی شهر آبادان و آمدوشد آنان در سطح شهر و کاربرد آن زبان وی را بهیادگیری زبان انگلیسی دلبسته ساخت و خودآموز بهفراگیری این زبان پرداخت. او در سال ۱۳۳۲ اولین اثر خود را که ترجمه کتاب معروف وداع با اسلحه، نوشته ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد. همزمان با چاپ این کتاب در سال ۱۳۳۳ به شوند فعالیتهای سیاسی در آبادان به زندان افتاد و پس از یک سال بهزندان تهران منتقل شد.
در زندان به مباحث فلسفی رو آورد و در مدت زندان، کتاب تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل را ترجمه کرد که بعدها از سوی انتشارات سخن بهچاپ رسید. وی پس از چهار سال در ۱۳۳۷ از زندان آزاد شد و بهکارهای گوناگونی روی آورد. در نهایت بهعنوان سردبیر در انتشارات فرانکلین مشغول بهکار شد و در آنجا به ترجمه آثار ادبی رماننویسان و نمایشنامهنویسان نامی آمریکایی پرداخت و کتابهایی همچون پیرمرد و دریا، اثر ارنست همینگوی و هاکلبریفین، اثر مارک تواین را ترجمه کرد.
وی پس از ۱۷ سال همکاریاش را با موسسه فرانکلین قطع کرد. پس از آن برای ترجمه متون فیلمهای خارجی با سازمان رادیوتلویزیون قرارداد بست. پس از انقلاب از این کار نیز کناره گرفت و پیوسته به ترجمه و تالیف پرداخت. از جمله آثار وی میتوان به ترجمه کتابهای یک گل سرخ برای امیلی و گور بهگور نوشته ویلیام فاکنر، رگتایم و بیلی باتگیت اثر دکتروف، معنی هنر از هربرت رید و پیامبر و دیوانه نوشته جبران خلیل جبران اشاره کرد. از وی همچنین نقدهای مختلفی در مجلات و نشریات بهچاپ رسیدهاست. وی بهمناسبت ترجمه آثار ادبی آمریکایی موفق به دریافت جایزه تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا شد. طنز از درونمایههای نوشتههای نجف دریابندری بود. کتاب مستطاب آشپزی، کار مشترک نجف دریابندری و همسرش فهیمه راستکار، با سبک طنز یکی از محبوبترین کتابهای آشپزی ایران تبدیل شد تا جایی که ۳۰بار دوباره چاپ شد.
10 امردادماه 1396، با ارزیابی کمیته ملی ثبت میراث ناملموس، نجف دریابندری، نویسنده و مترجم بزرگ کشورمان به عنوان «گنجینه زنده بشری در میراث خوراک» در فهرست حاملان میراث ناملموس، ثبت ملی شد.
در فرهنگهای فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی و معنوی دانستهاند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست..مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده میشود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده میشود. ایزد مهر نگهبان مهر، محبت، دوستی و عشق، تدبیر برای یافتن دارایی و خواستهها است. مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه آفتاب یا خورشید است.
مهر ایزد موکل بر فعالیتهای است که دو طرف دعوا دارند. هر کجا دو طرف دعوا باشد ایزد مهر به دادگستری، دوستی، قول و قرار، پیمان حاضر است.
مهر یکی از برجستهترین ایزدان در دین زرتشتی است. یکی از سه ایزدانی است که نامش در دوازده ماه سال آمده است. یکی از طولانیترین یشتها به مهریشت ویژه شده است.
فردوسی میسراید:
«دو مهر است با من که چو آفتاب / بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».
ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی میدهد. مهر نام آتشکدهای نیز بوده است.
فردوسی پیرامون آن میسراید:
«چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر / فروزان به کردار گردان سپهر»
نماد این روز در دین زرتشتی گل «همیشه بشکفته» است.
