امروز پیروز و فرخ روز خورداد امشاسپند، دومین روز نیایش همگانی در پیرنارستانه، ششم تیرماه سال 3759 زرتشتی، پنجشنبه سوم تیرماه 1400 خورشیدی، 24 ژوئن 2021 میلادی
سوم تیرماه 1287 خورشیدی، میرزا جهانگیرخان نامور به جهانگیرخان شیرازی یا جهانگیرخان صوراسرافیل روزنامهنگار دوره مشروطیت ایران پس از توپ بستن مجلس دستگیر شد و در باغشاه تهران به قتل رسید.
میرزاجهانگیرخان شیرازی مدیر روزنامه «صوراسرافیل» به شوند نام روزنامهاش به صوراسرافیل نامور شد. زادهی سال ۱۲۹۲ مهی (:قمری) شیراز، در کودکی پدرش درگذشت و عمهاش سرپرستیاش را بردوش گرفت و پنج ساله بود که ساکن تهران شدند و ۱۴ ساله بود که به شیراز بازگشتند و در آنجا به تحصیل پرداخت. او پیشدرآمد ادبیات و منطق و ریاضی را نزد استادان زمان فراگرفت و به سال ۱۳۱۱ مهی (: قمری)، باز رهسپار تهران شد و در دارالفنون و دیگر مدارس عالیه تهران به اندوختن دانش و فنون جدید پرداخت. در این هنگام بود که نهضت مشروطهخواهی آغاز شده بود و او به انجمنهای سری و مجامع ایرانیان راه یافت.
میرزاجهانگیر با سرمایهی میرزاقاسم تبریزی و همکاری میرزاعلیاکبر قزوینی (دهخدا) روزنامهای نامیده به صوراسرافیل پایهگذاری کرد، اما این روزنامه به دشواریهایی دچار شد؛ چندین بار نویسنده او را تکفیر کردند و چند بار دستگاه و ابزار روزنامهنویسیاش را فروپیچیدند. پس از به توپ بستن مجلس به همراه گروهی دیگر از مشروطهخواهان دستگیر شد و به دستور محمدعلیشاه به همراه ملکالمتکلمین و قاضی ارداقی در باغشاه پس از شکنجه در برابر محمدعلی شاه کشته شد. آرامگاه او در تهران در خیابان مخصوص جنب بیمارستان لقمان کوچهی شهید ابراهیمی انتهای کوچه در آبی رنگ سمت چپ قرار گرفتهاست. در حیاط خانهای که گفته میشود پس از اعدام وی و ملکالمتکلمین، آنها را شبانه و پنهانی به آنجا آورده و دفن کردهاند. این مقبرهها در حیاط یک ملک قدیمی – که مالک آن در دسترس نیست – قرار گرفته و در حال تخریب است. بیمارستان لقمان نیز قصد گسترش فضای بیمارستان را دارد و گویا این مزارها در طرح بیمارستان قرار میگیرد.
خورداد نام ششمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. پنجمین امشاسپند و پاس دارندهی آبها و سرسبزی است. خورداد در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به معنی رسایی و کمال است که در گاتها یکی از فروزههای اهورا مزدا و در اوستای نو نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورا مزدا است. بخش هئوروه که صفت است به چم رسا، همه، درست و کامل. بخش دوم تات که پسوند است برای اسم، بنابراین هئوروتات به چم کمال و رسایی است. خورداد نماینده رسایی و کمال اهورامزداست.
خورداد، امشاسپند بانویی است که نگهداری از آبها در این جهان، خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی یاری میکند از این روی در آیین، به هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد میشود و در گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است.ایزدان تیر و باد و فروردین از همکاران خورداد هستند.
در گاتها، از خورداد و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر یاد میشود و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آبها و گیاهاناند که به یاری مردمان میآیند و تشنگی و گرسنگی را شکست میدهند.
در یسنا، هات ۴۷، آمدهاست که اهورامزدا رسایی خورداد و جاودانگی امرداد را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
در متنهای کهن امشاسپند خورداد: چهارمین یشت از یشتهای بیست و یک گانهی اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خورداد است که در آن یشت از زبان اهورا مزدا یادآور میشود که «… یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خورداد را برای مردمان اشون بیافریدم…» و سپس تاکید میشود هر آن کس که خورداد را بستاید همانند آن است که همه امشاسپندان را ستایش کردهاست. در بندهش نیز درباره خورداد آمدهاست : «… است؛ او از آفرینش گیتی، آب را به خویش پذیرفت..»، چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست…»
