محلهی جلفا شهر اصفهان که باید آن را ارمنستان کوچک در دل نصف جهان بدانیم. یادگار سلسله تاریخی صفوی و پادشاهی شاهعباس بزرگ است. این محله که آمیزهای (:تلفیقی) از مهرازی (:معماری) اروپایی و صفوی است یاد آور کوچ بزرگ ارامنه به ایران در دو نقطهی ( جلفا در مرز ایران و نخجوان و محله ارمنینشین جلفا در شهر اصفهان ) است. این محلهی زیبا و تاریخی جلفا اصفهان واقع در خیابان حکیم نظامی یکی از کهنترین و البته متفاوتترین بافتهای تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان است. ویژگیای که این محله را در شهر اصفهان متمایز کرده است به تاریخ و نحوهی شکلگیری این محله برمیگردد. این محله سالهای سال محل سکونت ارامنه ساکن اصفهان بوده است، بنابراین در گوشه و کنار محله جلفا، عناصر و یادگارهای فرهنگی و تاریخی که ساکنان آن یعنی ارامنه از خود به جای گذاشته اند، به چشم میخورد. هرچند که در سالهای گذشته حضور مسلمانان و سکنی گزیدن آنها در این محله ترکیبی دلنشین و مسالمتآمیز از ادیان گوناگون با فرهنگهای گوناگون را ایجاد کرده است.
در گسترهی نو جلفا، در موزهی خاچاطور کِساراتسی، بیش از ۱۲۰۰ بازماندهی باستانی وابسته به ارمنیان نگهداری میشود.
از برجستهترین جایگاههای باستانی و مذهبیِ نو جولفا، کلیسای آمِنا پرگیچ (بیشتر شناختهشده با نامِ وانک، به معنای «کلیسا» در زبانِ ارمنی) و کلیسای بدخم هستند.
ارمنیانِ اصفهان، از دورهای بسیار کهن در این شهر زندگی میکنند. بیشتر آنان، ارمنیانی هستند که در زمانِ شاه عباسِ یکمِ صفوی در سال ۱۰۱۴، از شهر جلفا در کرانهی رود ارس به اصفهان کوچانده شده و در کنار زایندهرود، شهروند شدهاند.
افزونبر جذابیتی که محله تاریخی جلفا اصفهان برای گردشگران دارد، یکی از مقاصد محبوب ساکنان شهر اصفهان برای تفریح و سرگرمی و ثبت لحظاتی خاطرهانگیز و فراموشنشدنی است. این محله آناندازه خواستنی (:محبوب) که در روزهای پایانی هفته شاهد زندگی شبانه پرشور و سیل عظیمی از جمعیت هستیم که برای مقصدهای گوناگون از خرید گرفته تا کافهگردی و رستورانگردی و حتی تنها برای تماشا و جلفاگردی به این مکان میآیند.
کافههای جذاب و دوستداشتنی، انبوه مراکز خرید و حس و حال منحصر به فرد این محله چنان هویتی منحصر به فرد به جلفا اصفهان بخشیده است که از هر جای شهر اصفهان و حتی خارج از اصفهان قلب ها را برای تماشای زیباییها و غرق شدن در حس و حال نابش به سمت خود جذب میکند. بناهای تاریخی و کلیساهای شگفتانگیز این محله که شماری به ثبت آثار ملی ایران نیز رسیده است از جاذبههایی است که تماشای آن را نباید از دست داد. هرچه که هست حال و هوای محله زیبای جلفا اصفهان در هیچ کجای شهر تکرارشدنی نیست.
جلفا اصفهان با تاریخ غنی و فرهنگ منحصر به فردش، کلیساها و ساختمانهای تاریخی، کافههای دنج و خیابانهای پرشور و ساکنان خونگرم و مهربانش یکی از جذابترین نقاط گردشگری شهر گنبدهای فیروزهای به حساب میآید. میتوان ساعتها در کافههای دنج آن در بوی قهوه و گرمای مطبوعش غرق شد. یا با صدای ناقوس کلیساها به روزهای تاریخی سفر کرد که ارمنیان، دل و دین خود را در شهرهایشان رها کرده و به اجبار به این محله کوچانده شدند. اکنون پس از گذشت سالها آنقدر در ساخت و بافت این محله درهم تنیده (:عجین) شدهاند، که با وجود متفاوت بودن دین و فرهنگ، بخشی جداییناپذیر از شهر اصفهان و مردم اصفهان هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی و تاریخچه محله جلفا اصفهان، بخشها و محلههای گوناگون جلفا، جاذبهها و دیدنیهای محله جلفا و مکان و شیوهی دسترسی به این محله بپردازیم.
ارامنه مردمی سختکوش، مهربان و پر تلاش بودند. ساختن و سازندگی با روح آنها درآمیخته شده بود. بنابراین زمانی که دست خالی به اصفهان کوچانده شدند، تمام کوشش خود را کردند که زندگی را برای خود و خانواده از نو بسازند. شروع کردند به ساختن و ساختن و اکنون ثمره کوششان زیباترین محلهای است که در اصفهان وجود دارد. محلهای با حس و حال خاص که با هیچ کجای اصفهان زیبا قابل مقایسه نیست. حضور این مردم سختکوش، پرتلاش، هنرمند و مهربان نه تنها حضوری گران و سنگین نبود، بلکه به پیشرفت و اعتلای هنر و فرهنگ و اصالت این شهر زیبا افزود.
شاید بهتر باشد اشاره کنیم که نخستین چاپخانهها، نخستین کتاب چاپی در ایران و بسیاری از مدارس مدرن را برای نخستینبار ارمنینشینان به اصفهان آوردند. همین آداب و رسوم مردم ارمنی و فرهنگ زیبا و اخلاق نیکو و سادگی بیمثالشان این مردم و محلهی جلفا اصفهان را به بخشی جداییناپذیر از اصفهان تبدیل کرده است. جلفا اصفهان آنقدر با تار و پود اصفهان تاریخی در هم تنیده شده است، که هر چند ظاهر منحصر به فرد خودش را حفظ کرده اما در خاک اصفهان و فرهنگ و تاریخ آن ریشهای ژرف (:عمیق) دوانده است.
فرتوها از مهدی بیرانوند روژمان است.
4090
