در ادامه‌ی کاوش‌های باستان‌شناسی در مجموعه‌ی باستانی لیارسنگبن املش گیلان، 19 گور تاریخی سر از خاک برآوردند.
پس از ۶ مرحله کاوش که از سوی چهار کارگاه اکتشافی انجام شد، ۱۹ گور تاریخی در مجموعه‌ی باستانی لیارسنگبن املش یافت شد که این یافته‌ها گنجینه‌ای کهن از دوران اشکانیان در استان گیلان به‌شمار می‌رود.
به گزارش ایرنا، ولی جهانی، معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با یادآوری اینکه محوطهی تاریخی “لیارسنگبن” املش در سال ۱۳۹۱ خورشیدی شناسایی و ۶ مرحله کاوش در آن انجام و به پایان رسیده است، گفت: پس از تمدید پروانه (:مجوز) از سوی وزارتخانه‌ی میراث فرهنگی، هفتمین دور از کاوش این منطقه نیز آغاز خواهد شد.
جهانی در ادامه افزود: در این منطقه ۱۹ گور تاریخی، دخمه‌ای و خمره‌ای شناسایی شده‌اند که داده‌های ارزشمندی مانند ظرف‌های سفالی، اشیاء شخصی، جنگ‌افزارهای ساخته شده از آهن مربوط به دوره‌ی اشکانی به‌دست آمده است.
وی گفت: دیرینگی این مجموعه باستانی به دوره تاریخی سلسله اشکانیان گمانه زده می‌شود که با وسعتی نزدیک‌به ۲۷هکتار، یک محوطهی گورستانی و شواهد پراکنده‌ای از آثار تاریخی تا سده‌ی میانی دوران اسلامی دارد.
معاون میراث فرهنگی ادامه داد: چهار کارگاه در بخش گورستانی این مجموعه با وسعت حدود ۲ هکتار مشغول به اکتشاف یکی از بزرگترین گنجینه‌های تاریخی گیلان کهن هستند.
جهانی افزود: چالهای این منطقه بیشتر بیضی شکل است، دخمه‌ای که نمونه‌های قابل مقایسه با آن‌ها تاکنون در ایران مشاهده نشده است.
وی گفت: پس از کاوش‌های انجام شده و آثار تاریخی به‌دست آمده در این محوطه تاریخی مربوط به دوره‌ی اشکانی و اوایل دوره‌ی اسلامی ارتباط آن با ساکنان کشورهای ترکمنستان و آذربایجان نیز مشخص شده است.
جهانی با بیان اینکه محوطه تاریخی لیارسنگبن املش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هرگونه حفاری غیرمجاز در آن پیگرد قانونی دارد، افزود: کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گرفته در این محوطه تاریخی و ابزارآلات آهنی به فراوانی یافت‌شده، نشان دهنده‌ی جنگجو و دامدار بودن مردم منطقه است.
وی یادآور شد: کاوش‌های فصل پنجم بیان‌گر آن است که مردم منطقه در بلندمدت به سنت‌های خود پایبند بوده اند؛ این تداوم سنت‌ها از پایان دوره‌ی ساسانی تا سده‌ی دوم و سوم هجری قمری ادامه داشته است.
مجموعه باستانی لیارسنگبن از توابع دهستان سمام بخش رانکوه شهرستان املش محوطه‌ای بسیار گسترده به مساحت ۲۷ هکتار است که شامل گورستان باستانی، محوطه استقرار، پناهگاه صخره‌ای و درختان قدیمی است.
مجموعه لیارسنگبن در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، مورد شناسایی قرار گرفت؛ با توجه به بایستگی (:ضرورت) انجام پزوهشها در این محوطه و پس از یک وقفه نسبتا طولانی برای گرفتن پروانه‌های مورد نیاز در تابستان ۱۳۹۳ هیاتی به سرپرستی ولی جهانی تشکیل و کاوش‌ها آغاز شد؛ نتیجه‌ی این کاوش‌ها به کشف یک محوطهی عظیم انجامید که سپس این کاوش‌ها در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ ادامه پیدا کرد و نتیجه این پژوهش‌ها در ۱۰ کارگاه و نزدیک‌به ۳۱ گمانه‌ی آزمایشی، به کشف آثار بسیار مهم و ارزشمندی از دوران اشکانی و ساسانی انجامید.
در کاوش‌های انجام شده سه نمونه گوراز نوع گورسپاری (:تدفین)های خمره‌ای ، دخمه‌ای ، چالهای و اشیاء بسیار ارزشمند از نوع سفالین، مفرغین و غیره به‌دست آمد؛ همه‌ی این آثار نشانگر اهمیت این مجموعه تاریخی در دوره‌های تاریخی است.
شهرستان املش از مناطق کوهستانی استان گیلان است که در ۷۰ کیلومتری خاور (:شرق) رشت جای دارد.
