امروز پیروز و فرخ امرداد امشاسپند و شهریورماه، هفتم شهریورماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، سه‌شنبه دوم شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 24 آگوست ۲۰۲۱ میلادی
دوم شهریورماه زادروز حسین مسرت، کتابدار مرجع، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار کتابهای چاپ سنگی و خطی کتابخانه وزیری یزد، نویسنده و پژوهشگر از مصححان متون کهن و کتابشناسان و یزدشناسان شناخته شده کشور است.
کتابدار راهنما، نویسندگی، کارشناس نسخ خطی زمینه‌ی کاری وی است. حسین مسرّت، دوم شهریورماه 1339 در خانواده‌ای فرهنگی در یزد چشم به جهان گشود. عباس مسرت، پدر وی، شاعر بود و کتابخانه بزرگی داشت؛ همین موضوع سبب گشت حسین از کودکی با آثار ادبی آشنا شود. تحصیلات مقدماتی و از جمله کارشناسی زبان و ادب فارسی خود را در یزد گذراند. نخستین نوشتارهای او در روزنامه اطلاعات و هفته‌نامه ندای یزد به چاپ رسید. وی در ۱۳۹۶ کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی نسخه‌شناسی بنیاد ایرانشناسی با موضوع تصحیح و نقد دو نسخه‌ی خطّی «سفر به جنوب ایران» با تأکید بر بررسی تاریخ اجتماعی یزد در روزگار قاجار، و راهنمایی دکتر فریبا افکاری کسب کرد. او تحصیلات مقدماتی و کارشناسی زبان و ادبییات فارسی را در یزد و تفت و کارشناسی ارشد نسخه‌شناسی را در دانشگاه شهید بهشتی گذرانده است. وی هم‌اکنون دارای ۸۰ عنوان کتاب و ۹۰۰ مقاله چاپی است و افزون بر حوزه یزدشناسی و کتابشناسی به‌ویژه تصحیح متون و فهرست‌نگاری نسخ خطّی، دستی هم در شعر و شاعری دارد و با تخلص «مسرور» شعر می‌سراید. او از ایرج افشار، محمدعلی اسلامی ندوشن تاثیر گرفته است. مسرت در سال ۱۳۵۶ نخستین مقاله‌اش را در روزنامه اطلاعات منتشر کرد. در خورداد ۱۳۹۸ به کوشش دکتر پیام شمس‌الدینی و خانه کتاب ایران، کتابی در ۳۵۶ صفحه با عنوان « یادگار قلم، کارنامه پژوهشی حسین مسرت» منتشر کرده است که افزون بر آن، گفت‌وگوی مفصلی با این پژوهشگر پرتلاش در شرح زندگی و آثارش دارد. در خورداد ۱۳۹۸ همایش نکوداشت وی در یزد برگزار شد و کتابی باعنوان «کاریز فرهنگ» به این مناسبت چاپ شد. وی از سوی اداره کلّ فرهنگ و ارشاد دو دوره « پژوهشگرنمونه» شناخته شد و در سال 1382 به عنوان کتابدار نمونه کشوری انتخاب شد و در سال‌های 1384 ، 1385 ، 1386 پژوهشگر نمونه آستان قدس رضوی شناخته شد. وی هم‌اکنون مدرس رشته ایرانشناسی در دانشگاه میبد است.
گزیده آثار:
الف – پژوهش و نگارش
آب انبارهای شهر یزد
آتش جانسوز
آذر یزدی شیفته کتاب
آقا رضا سعیدی
احمد اخوان دستمالچی
از خاک تا خشت
امید شعر
بادیه عشق
بارالها
بحر عشق
بقای شعر
پرده‌گشا رازنما
پژوهشی در آب انبارهای شهر یزد
پناه مردم
پویای فرهنگ
پیشوای آزادی
تندیس پارسایی
چکیده تاریخ فرهنگ و ادب یزد در عصر قاجار
در آیینه خشت خام
در آیینه روزها
در بوته نقد
دیباچه‌ها
دیدگاه‌ها، دربارهٔ آثار دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن(۵ جلد)
ذات لایزال
رضا مدرس یزدی
روحانی فرهنگ‌دوست
روشن‌تر از روشن
رهاورد دیدار
زندگی، آثار و خدمات غلامرضا آگاه
زندگی‌نامه و خدمات علمی آذر یزدی
زندگی و آثار استاد محمود مشروطه
سفرنامه تاجیکستان
سفرها و سخن‌ها
سید علی‌محمد وزیری‌یزدی
سیمای یزد
شاعر لب‌دوخته
شکوه پارسایی و پایداری
طبیب دلها
فهرست الفبایی کتابهای خطی پزشکی کتابخانه وزیری
کارنامۀ نشر علوم انسانی در یزد (۱۳۹۰-۱۳۹۵)
کتابشناسی ابوالفضل رشیدالدین میبدی
کتابشناسی اخوان‌ثالث
کتابشناسی فرخی یزدی
کتابشناسی وحشی بافقی
گزارش زندگی، آثار و خدمات افراد برجسته خاندان صدر، نواب
گزیده اشعار وحشی بافقی
گنج کویر
مردی با باوری بلند و روشن
مرغ طوفان، درباره زندگی و افکار فرخی یزدی
مسجدجامع کبیر یزد
مهدی آذریزدی
میراث نیاکان، یادنامه اخوان‌ثالث
میرزا محمد کاظمینی
نادر فرخنده پیام
ویژه‌نامه کنگره بزرگداشت فرخی یزدی
ویژه‌نامه همایش نکوداشت استاد مهدی آذر یزدی
یادمان شادروان وزیری یزدی
یزد
یزدانش
یزدشناس نامور
یزد، یادگار تاریخ (۳ جلد)
یکتای بی‌همتا
ب- تصحیح:
بستان نياز و گلستان راز
تذکر‌ه میکده، همراه با تاریخ ادبیّات یزد در عصر قاجار
دیوان اشعار کاظم ثابتی‌اشرف
دیوان غیاث‌الدّین نقشبند یزدی
دیوان فرّخی یزدی
دیوان قضایی یزدی
رباعیّات مومن یزدی
سفر به جنوب ایران
سفرنامه منشی‌زاده
خویشکاری امشاسپند امرداد در جهان استومند(مادی) نگهبانی از گیاهان روی زمین و سرسبز و بارور نگاه داشتن آنهاست و با توجه به این که وی نماد جاودانگی و بی‌مرگی و جوانی همیشگی است، مسعود سعد سلمان گوید: «روز امرداد مژده داد بدان / که جهان شد به طبع باز جوان»
در بندهش درباره‌ی این امشاسپندبانو می‌خوانیم : «امرداد بی‌مرگ سرور گیاهان بی‌شمار است زیرا او را به گیتی گیاه خویش است. گیاهان را رویاند و رمه گوسفند را افزاید؛ زیرا همه دام‌ها از او خورند و زیست کنند. به فَرَشکَرت (تازه کردن جهان)، سوشیانت و نوسازی جهان نیز اَنوش از امرداد آرایند. اگر کسی گیاه را رامش و خرمی بخشد یا بیازارد، آن‌گاه امرداد از او آسوده یا آزرده می‌شود.
امشاسپند امرداد همیشه با خورداد امشاسپند (نگهبان آب) همراه است. در جهان خاکی، نگهبانی گیاهان و رستنی‌ها به او سپرده شده است.
آمرتات: جاودانگی، ماندگار و بی‌مرگی نام هفتمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی و نام پنچمین ماه است. آ، واگ (واژه) نفی هست، مٓر: به چم مردن و مرگ، تات. پسوند امرداد به پارسی آمده است. در آفرینش نگهبان گیاهان و رستنی هست ، دو گام امشاسپندان خورداد و اَمرداد به هم پیوسته هستند. آدمی بتواند این دو رده از زندگی را به وارستگی برساند و به رسایی برسد خودبه‌خود به بی‌مرگی و جاودانگی هم خواهد رسید. اهورامزدا خوشی خورداد و جاودانگی امرداد را به کسی می‌بخشد که در دنیا اندیشه و گفتار و کردارش نیک باشد. چه نیکوست در این روز به آینده اندیشیدن و برای آینده برنامه‌ریزی کردن.
در اوستا امرتات و در فارسی امرداد بنابراین امرداد یعنی بی مرگی و آسیب ندیدنی یا جاودانی. پس واژه “مرداد” در ادب مزدیسنا جایی ندارد. امرداد یکی از امشاسپندان است که نگهبانی گیاهان با اوست. همیشه با امشاسپند هه اُروتات یا خورداد هستند.
در گاهشمار سی‌روزه‌ی زرتشتیان هنگامی که نام روز و ماه برابر می‌شود آن روز را جشن می‌گیرند. فرارسیدن روز امرداد در ماه امرداد را جشن امردادگان می‌نامند. گل نماد امرداد امشاسپند”گل زنبق” است.
در گات ها ، یسنا ٥١ ، بند ٧ می‌خوانیم:
كس به هفت رده، اهورامزدا، روان، نیک اندیشی، بهترین راستی، شهریاری مینوی، آرمان سپند، رسایی وبالندگی بی مرکی، جاودانگی برسد و بر راه آیین راستی مى‌رود، از بخشایش دو مینویی اهورامزدا به پاداش خواهد رسید خوشی خورداد و جاودانگی امرداد را دارا مى شود.
«مسعود سعد» می‌سراید:
روز امرداد مژده داد بداند
كه جهان شد به طبع باز خواند
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
روز امرداد مژده داد بدان
كه جهان شد به طبع باز جوان
عدل بارید بر جهان یك سر
دولت و ملک شهریار جهان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
دار و درخت بنشان
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (خورداد) جوی نوین کن روان/ امرداد بیخ نو اندر نشان
یک پاسخ
با درود به استاد مسرت گرامی و شادباش زادروز ایشان برای ایشان آرزوی موفقیت های افزون تر و تندرستی و توانایی هر چه بیشتر دارم.