امروز فرخنده روز ورهرام ایزد از ماه شهریور سال 3758 زرتشتی، شنبه 15 شهریورماه 1399 خورشیدی، پنجم سپتامبر 2020 میلادی
اجباری شدن درس ورزش در مدارس ایران برای تندرستی دانشآموزان از 15 شهریور 1306 خورشیدی قانون شد و بناشد كه از آغاز سال تحصیلی (یکم مهرماه، دو هفته پس از قانون شدن) بر برنامهی هفتگی مدارس افزوده شود.
هفتهی یکم شهریورماه 1306 لایحه ورزش اجباری (پیشنهاد دولت)، از تصویب مجلس (پارلمان ایران) گذشته بود كه پس از گذر از بخشهای اداری، از 15 شهریور 1306 قانونمند شد. در آن زمان آرمان از درس ورزش، تندرستی و آشنا شدن دانشآموزان با تاریخچه و شیوهی بازیها بود، نه یکسره تمرین فوتبال و والیبال و ورزشکار حرفهای کردن دانش آموز.
در اجرای این قانون، از همان سال در مدارس كشور ابزار ورزشی مانند پارالِل و بارفیكس جاسازی شد. دویدن، شنا كردن، قدم آهسته و رژه رفتن نیز از برنامههای درس ورزش مدارس در برنامهی هفتگی گنجانده شد و به دانشآموزان سفارش میشد كه خمیده ننشینند (قوز نکنند)، با گامهای استوار راه بروند.
لایحهی ورزش اجباری در مدارس را برای نخستین بار مهربان مرادخانی، مدیر مدرســهی کاویانی کرمــان بــه وزارت معــارف ارائه کــرد. او پیشنهاد کرده بود که در مدارس برای ورزش نمرهای در نظر گرفته شــود، زیرا نمره حــس رقابــت در شــاگردان را برمیانگیزاند و حس رقابت اســت که دانشآموزان را با تشویق به درس وا میدارد. برای درس ورزش هم آموزگار ورزش به کار گمارده شود. پانزدهم اسفندماه سال 1305 این لایحه شامل یک مقدمه و چهار ماده از سوی سیدمحمد تدین وزیر معارف به مجلس شورای ملی ارایه شد: «مقــام محترم مجلس شــورای ملی. بــر آقایان محترم پوشیده نیست که از قدیم الایام رخوت و رکود در مزاج افراد مملکت قوت یافته و چنانچه ادامه حاصل کند، موجب بدبختی و اضمحلال خواهد شد. برای رفع این مرض عمومی، بهترین وســیله ترویج ورزش و تربیت بدنی اســت. در کلیهی مدارس جدیــده، وزارت معارف تاکنون در این قســمت اقداماتی نموده و حتیالامکان در مدارس دولتی، تا حدودی ورزش را معمول داشــته لیکن چنان کــه باید و شــاید در اغلب مدارس مســأله ورزش چندان مورد توجه نبوده مخصوصــادر اکثر ولایــات، تربیت بدنی به هیچ وجه صورت خارج پیدا نکرده اســت. نظر به مراتب مذکــور، وزارت معارف لازم میبیند که ورزش را در کلیه مــدارس جدیده اجباری کند و برای حصول این مقصد، مواد ذیل را برای تصویب تقدیم مینماید: اول: وزارت معــارف مجاز اســت که ورزش را در کلیــه مــدارس جدیده اجباری نماید .ماده دوم: به غیر از ایام تعطیل، همه روزه در مدارس مزبوره باید ورزش به عمل آید .ماده ســوم: عده ســاعات و اوقات ورزش را وزارت معارف، معین خواهد کرد. ماده چهارم: این قانون پس از تصویب تا مدت یک ســال در مراکز ایالات و ولایات و بعد، در سایر نقاط بموقع اجرا گذاشته خواهد شد.»
ســرانجام این لایحه در چهاردهم شــهریور 1306 به تصویب مجلس ملی رسید. آنهایی که بــرای گسترش ورزش در کشــور کوشیدند، متوجــهی اهمیت ایــن موضوع تأثیر آن روی نســلهای آینده کشور گشته و شــادی خــود را بیــان میکردنــد. ابوالفضل صدری دبیر مجمع ترقی و ترویج فوتبال در مقاله «پیشرفت ورزش در ایران»، اهمیت این لایحه را با «احداث راه آهن سراسری کشور» یکسان دانست. لایحهی پیشنهادی ساخت راهآهن همزمان با لایحهی ورزش اجباری در اسفندماه 1305 ارایه شد و همزمان با اجرا شدن قانون ورزش اجباری در مهرماه 1306، کلنگ ساختمان راهآهن سراسری به زمین خورد.
همایون باد ورهرام ایزد پیروزیبخش
زرتشتیان امروز، به مانند نیاکان خود در روز ورهرام ایزد بیستمین روز ماه با خواندن ورهرام یشت اهورامزدا را نیایش میکنند و آرمان دارند که پیروزی وشادکامی در زندگی بهره آنان شود و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشو زرتشت، پیامآور یکتاپرستی؛ در تازه گردانیدن زندگانی، پیش بردن جهان هستی و گسترش آیین راستی میکوشند پیروز و سرافراز گرداند.
ورهرام، ایزد پیروزی و سرافرازی است. در ادب مزدیسنا و آریایی کهن ، بهرام ایزد در پیکرههای بسیار زیبا ، نیرومند ، تیزرو ، برنا ، شاداب ، شاهین تیز پرواز ، مرد رایومند و …. دادگری و درستی و خوشی و یکرنگی مىدارد و اهریمن زدایی مىکند، به نیکان و ستایندگان نیرو مىدهد و بر دشمنان خشم مرگ مىآورد و در کار آشتی هم کوشاست. آشتی که از راه درست اشو زرتشت سپنتمان آن را ستود و همواره در آرزوی برپاییاش بود و از برای پیروزی خود و پیش بردن آواژگان بهرام ایزد را ستایش کرد.
بیستمین روز از هر ماه در گاه شماری ایرانی «وَرَهرام» نامیده میشود، در اوستا ورترغن آمده و در پهلوی ورهران و درپارسی بهرام آمده، ورهرام به چم پیروزی و کامیابی قابل ستایش است. فروزهی پیروزی است. ورهرام ایزد به چم (:معنی) پیروزی قابل ستایش است و به سبب جایگاه پر اهمیتش «شاه ورهرام ایزد» نامیده میشود.
در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و قابل ستایش بوده است به همین دلیل در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمده است.
ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروه، در نیایشگاه ویژهای گردهم میآمدند و سرودهای ستایش پیروزی را با هم میخواندند و با روانی نیرومند و ارادهای استوار، برای پیروزی، پای به میدان مبارزهی زندگی میگذاشتند.
در بهرامیشت آمدهاست که بهرام آفریده اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفتانگیزی دارد. او یورش همه دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَویها و کَرَپانهای «ستمگر» را در هم میشکند، جهان را تازگی و آشتی میبخشد و به خوبی آرمانها را بر آورده میکند. بهرام همچنین توانایی فرزندآوری و بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری میبخشد.
آذر بهرام همان سومین آتشکدهی بررگ ایران هست آذر برزین مهر در ریوند خوراسان، در آتش بهرام نیایش، بند شش آن، کوه نام برده شده است.
نیایشگاههای شاه ورهرام ایزد در خرمشاه یزد، زینآباد یزد، شریفآباد اردکان، امیریهی تهران، تهران پارس، کرج، کرمان و اهواز وجود دارد. از آیینهای این روز پختن آش، سیروگ و پخش شیرینی و نخود مشکلگشا است.
نماد این روز نیز گل «سنبل» در دین زرتشتی است.
یادآوری میشود، در شرایط ویژهی کنونی که با فراگیری ویروس کرونا در کشور پیشآمده، نیایشگاههای شاه ورهرام ایزد بسته است.