امروز پیروز و فرخ آذر ایزد و شهریورماه، نهم شهریورماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، پنجشنبه چهارم شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۲6 آگوست ۲۰۲۱ میلادی
۴ شهریورماه ۱۳۱۵ مرتضی ممیز طراح گرافیک، تصویرگر، استاد دانشگاه در تهران دیده به هستی گشود. ممیز را پدر هنر گرافیک همروزگار (:معاصر) ایران مینامند.
او در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا فارغالتحصیل شد و سه سال بعد گواهینامه طراحی غرفه و ویترین و معماری خود را از مدرسه عالی هنرهای تزیینی پاریس دریافت کرد. دوره گرفتن لیسانس او ۱۱ سال به درازا انجامید و او در این دوره بهکارهای گوناگون چون کار در آتلیه گرافیکی و … مشغول بود.
از دوستان بسیار صمیمی و همرشتهاش میتوان به محمود جهان پناه اشاره کرد. وی در سال ۱۳۴۸ پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را به دانشکده هنرهای زیبا ارایه کرد. بنیادگذاری این رشته برای دانشجویان هنر باعث شد تا سیستم ناقص گرافیک جان بگیرد و تلاشی را آغاز کند. تا این سال ممیز به غیر از طراحی گرافیک برای کتابها و پوسترها، تلاشی را به عنوان مدیر هنری در مجلههایی چون ایران آباد، کتاب هفته، کیهان هفته، فرهنگ، کاوش و نگین آغاز کرد. مجلههایی که شیوهی کاری ممیز را در جامعه تثبیت و شناساند.
آثار ممیز در این دوره در کتاب هفته به چنان پرکاری و دوره خلاقی درآمد که نام ممیز را بهعنوان گرافیستی آفرینشگر و کمنظیر بر سر زبانها انداخت. همچنین ادامه کار ممیز در نشریهها فرهنگ و نگین، راه را برای ورود گرافیستهای جوان و نوجوی دهه ۴۰ مانند فرشید مثقالی باز کرد.
آثار روی جلد ممیز برای نشریه کتاب هفته نمونههایی از چاپ «سیلک و لیتوگرافی» موفق و خلاقانهای است که ارزشهای گرافیکی بسیار مفیدی را با خود به همراه دارد. وی در همان سالها یکی از مهمترین اثر مدرن تاریخ معاصر را با طراحی چاقوهای واژگون شکل داد. اثر چاقوهای او اجتماعیترین اثر است که از دهه ۴۰ بهبعد پدید آمده است.
او در درازای نیمسده فعالیت هنریاش و عرصه هنر جهانی، در احیا و نوآوری هنر گرافیک در ایران و پیشبرد و گسترش فرهنگ ملی و سنتهای هنری نقش آشکارایی داشت. وی آذرماه سال ۱۳۸۳ بهعنوان استاد برجسته فرهنگستان هنر، در مراسمی، از سوی رییس جمهور تجلیل شد.
مرتضی ممیز ۵ آذر ۱۳۸۴ در ۶۹ سالگی درگذشت و در باغبانکلا، واقع در کردان کرج، بهخاک سپرده شد.
«آذر» در اوستا «آترَ»، نهمین روز از هر ماه سی روزه و نهمین ماه در سالنمای زرتشتی به این نام است. آذر به چم آتش و گرما و نیروی داخلی برای جنبش و حرکت است. ایزد آذر از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است و آن نگهبان آتش است. آذر از آفریدههای بزرگ اهورامزد است. زرتشتیان، در تاریخ خود «آتش» را به مانند پرچم سپندینه میدانند و آذر ایزدی است نگهبان این نماد پایداری و استواری دین زرتشتی. آتش یكی از آخشیجهای چهارگانه طبیعت است كه ایرانیان همواره آنرا پاس میداشتهاند. جه نیکوست در این روز آتش نیایش خواندن و نیایش به درگاه اهورامزدا.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای خرامنده سرو تابان ماه
روز آذر می چو آذر خواه
شادمان كن مرا به می كه جهان
شادمان شد به فر دولت شاه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
به راه شو و نان مپز چه گناه گران است
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (آذر) مپز نان، که دارد گناه / بدین روز، نیک است رفتن به راه
