امروز اورمزد روز و مهرماه، یکم مهرماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، آدینه 26 شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۱7 سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی
26 شهریورماه سالگرد درگذشت واروژ هاخباندیان با نام هنری واروژان موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم‌کننده‌ی نامی ارمنی‌تبار ایرانی و از بنیاد‌گذاران موسیقی پاپ در ایران است. از او به عنوان «پدر ترانه‌سازی نوین ایران» نیمای ترانه‌های ایران نیز نام برده‌اند.
واروژان به عنوان آهنگساز و تنظیم‌کننده با بسیاری از خوانندگان شناخته‌شده پاپ دوران خود در دهه‌ی پنجاه همکاری داشته و آهنگسازی ۲۵ فیلم سینمایی و دو مجموعه‌ی تلویزیونی مانند سلطان صاحبقران را در کارنامه هنری خود دارد.
واروژ هاخباندیان که با نام هنری واروژان شناخته می‌شود در ۱۳ آذرماه ۱۳۱۵ در خانواده‌ای ارمنی در قزوین زاده شد. دو ساله بود که مادرش را از دست داد. واروژان پس از پایان تحصیلات مقدماتی وارد مدرسه‌ی عالی موسیقی تهران شد و موسیقی را با آموزش استادانی هم‌چون روبن گریگوریان و لودویگ بازیل فراگرفت.
پس از این واروژان با بورسیه‌ی رادیو و تلویزیون برای مدت چهار سال به مدرسه‌ی عالی موسیقی آمریکا رفت. در سال چهارم به ایران بازگشت و از آن‌جا که در رادیو و تلویزیون به او گفتند برای جبران بورسیه می‌بایست برای مدت دو سال به اهواز برود و موسیقی تدریس کند. پس از این دو سال واروژان به تهران بازگشت و برای برنامه‌ی زنگوله‌ها که به کشف صدا می‌پرداخت آغاز به آهنگسازی کرد. واروژان موفق به دریافت جایزه‌ی سپاس برای موسیقی متن «صبح روز چهارم» شد. واروژان کار آهنگسازی یا تنظیم بیش از ۱۰۰ ترانه گوناگون را بردوش داشته‌است که برخی از آن‌ها به عنوان آهنگ‌های اثرگذار تاریخ موسیقی پاپ ایران شناخته می‌شوند. آهنگ‌های «حرف»، «پل»، «باور کن»، «شب شیشه ای»، «خوابم یا بیدارم»، «گهواره» «فصل تازه»، «همسفر»، «وقتشه»، «ماه پیشونی» و «دریایی (کمکم کن)» «برادر جان»، «عشق من عاشقم باش» و «بوی گندم» ، «شب زده»، «پوست شیر» و «کندو» «هفته‌ی خاکستری» و «شام آخر» از جمله این ترانه‌ها به شمار می‌روند.
واپسین اثر واروژان در آهنگسازی، ساخت ترانه‌ای با نام «اجازه» بود که مرگ اجازه‌ی ساخت به این هنرمند جوان را نداد. واروژان که از بیماری قلبی رنج می‌برد هنگام ضبط موسیقی فیلم بر فراز آسمان‌ها، ساخته‌ی محمدعلی فردین، سکته کرد و پس از ۱۳ روز بستری، بامداد شنبه ۲۶ شهریور ۱۳۵۶ (۱۷ سپتامبر ۱۹۷۷) در ۴۰ (۴۱) سالگی درگذشت و در گورستان ارامنه تهران (بوراستان) به خاک سپرده شد.
اورمز, هورمزد, هرمزد: مخفف اهورامزدا, خدای یگانه, نام ستاره مشتری, نام فرشته‌ای, نام نخستین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است.
اورمزد یکی از نام‌های خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان, آفریننده‌ی زمین و آسمان و آفریدگان. امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویَند او به راستی آگاه و توانا، بن‌مایه‌ی نیکی، راستی، تقدس و پرهیزگاری است.
اَهورامَزدا (به اوستایی مزدا اهوره. «مَزدا اَهورَه») نیز با نام‌های: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز نامِ آفریدگارِ نِکویی‌ها و دادار و پروردگارِ همه‌ی هستی در مَزدَیَسنا است.
اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را می‌پرستند. اهورامزدا خالق و داور همه‌ی چیزهای مادی و معنوی و نیز آفریننده‌ی روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده است. برای اهورا مزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:
سپنتا مینو یعنی مقدس‌ترین روان، خشثره‌ویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنته‌آرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خورداد به چم (:معنی) جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده می‌شوند و پایه‌های کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.
یاد روز آیینی مهرماه:
دهم مهرماه روز مهر ایزد از ماه مهر جشن مهرگان در پیش است.
در گاهشماری و فرهنگ ایران باستان، جشن مهرگان پس از نوروز دارای اهمیت برجسته‌ایی است.
اشتاد ایزد تا انارام روز برابر با بیستم تا بیست‌وچهارم مهرماه گهنبار چهره‌ی ایاثرم گاه به پاس پیدایش گیاهان دیگر رویداد آیینی است که میهمان میزد مینوی آن خواهیم بود.
یاد روز ۲۵ شهریورماه:
– شناخته شدن زبان پارسی به عنوان یك زبان كلاسیک در سال ۱۸۷۲ میلادی در نشست زبان‌شناسان در شهر برلین.
