امروز دی بهدین روز و مهرماه، 23 مهرماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، شنبه 17 مهرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 9 اکتبر ۲۰۲۱ میلادی
پروفسور حبیباله هدایت، پدر علم تغذیه ایران، پایهگذار علم تغذیه و بنیادگذار انستیتو تحقیقات و علوم تغذیه ایران پایهگذار «انستیتو تغذیه و خواروبار ایران» گذاشت. پس از ۷۰ سال خدمات ارزشمند و تلاش علمی، ۱۷ مهرماه ۱۳۹۲ در سن ۹۳ سالگی جهان هستی را بدرود گفت.
دستاورد علمی پروفسور هدایت را نظارت بر ارزیابی چگونگی تغذیه و نیازهای تغذیهای مردم ایران میداند، ارزیابی که در ۳۰ بخش شهری، روستایی، قبیلهای و صنعتی مورد ارزیابی قرار گرفته است و نتایج این تحقیقات به فاو گزارش شده و در حال حاضر نتایج تحقیقاتی که در جهان سوم درباره تغذیه انجام شده به عنوان یک مرجع در کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار میگیرد. از فعالیتهای این استاد گرانمایه بنیادگذاری انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران است. دکتر هدایت با تلاش زیاد توانست همکاری سازمان بهداشت جهانی WHO خواروبار جهانی FAO یونیسف و نیز همکاری انجمنهای فرهنگی فرانسه و انگلیس را برای توسعه و رشد این انستیتو جلب کند و از این راه توانست عدهای از کارمندان فنی و دانشجویان را برای مطالعه و تکمیل معلومات به فرانسه رهسپار کند. اکنون که «انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی» و «دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی» به بار نشسته، این همان نهالی است که سالها پیش درچند اتاق کوچک بیمارستان فیروزگر، بهدست دکتر هدایت کاشته شد. وی با بررسی احوال کارگران چند استان چون اصفهان، یزد، کرمان و … وضع اسف بار و اسفناک دختران جوان مشغول به کار در کارخانههای قالیبافی کرمان، که بیشتردچار فقر و کمبودهای آشکار تغذیهای بودند، آنچنان او را متاثر کرد که تصمیم گرفت راه گشایی شود برای این مشکلی که بسیاری دیگر از مردمان کشور از آن رنج میبردند. وی آنگاه بهسراغ مشهورترین استاد و متخصص علوم تغذیه؛ پروفسور پلات که رییس دپارتمان تغذیه دانشگاه لندن بود به انگلستان رفت و پس از طی دوره تخصصی به ایران بازگشت و در سال ۱۹۴۰ نخستین سنگ بنای انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران در آغاز با نام «انستیتو تغذیه و خواروبار ایران» گذارده شد.بنیادگذاری نخستین دانشکده صنایع غذایی ایران، مدیرکل بهداری استانهای گیلان و تهران، بنیادگذاری انجمن دیابت ایران در سال ۱۳۵۰ دیگر کارهای ارزشمند استاد حبیباله هدایت به شمار میرود. تالیف ۶ جلد کتاب و نگارش بیش از ۳۰ جزوه درسی در موضوعهای گوناگون، در کاذنامهی علمی خود دارد. کتابهایی که به نگارش درآورده که یکی از بهترین منابع دانشگاهی در زمینه تغذیه و صنعت غذا برای دانشجویان است.
هدایت زاده سال ۱۲۹۶، دوره ابتدایی را در زادگاهش شهررضا خواند و دبیرستان را در اصفهان گذراند و با ورود به رشته پزشکی دانشگاه تهران، تمام سالها را با نمرات ممتاز سپری کرد. سپس به فرانسه رفت و در رشته تخصصی ژنیکولوژی (زنان و زایمان) به تحصیل پرداخت و همزمان نیز دیپلم تخصصی دورههای بهداشت عمومی و طب کارگری گرفت.
او در سال ۱۳۳۱ به میهن بازگشت و در آغاز در کلینیکی به نام حافظ مشغول به کار شد. سپس با داشتن ذوق پزشکی اجتماعی و رشته تخصصیاش تصمیم به پایهگذاری انستیتو بهداشت صنعتی و کار گرفت و موافقت وزارت بهداری را برای بررسی وضعیت بهداشتی کارگران سراسر کشور به دست آورد.
بیستوسومین روز در گاهشماری دینی زرتشتی دیبدین نامیده شده است. دی به چم آفریننده و آفریدگار است, و چون در ماه سه دی وجود دارد برای مشخص شدن, نام روز بعد را به آن می افزایند تا از هم مجزا گردد,”دیبآذر،دی بمهر،دی بدین”. دی در ادبیات اوستا به چم اهورامزدا می باشد که به شوند سپندینگی این نام بارها در ماه بازگویی شده است. در اوستا نام همکاران را اورمزد اواگاه, سه دی ویسپه شام نامیده اند.
این روز كه همچون، دیبآذر و دیبمهر به معنای دادار یا آفریدگار است یكی دیگر از تعطیلیهای هر ماه بهشمار میآمده است.
نماد این روز در دین زرتشتی گل « شنبلید» است. روز نیایش همگانی است و در ایران باستان استراحت کاری بوده است.
