امروز زامیاد روز و آبان‌ماه، 28 آبان‌ماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، شنبه 22 آبان‌ماه ۱۴۰۰ خورشیدی، ۱3 نوامبر ۲۰۲۱ میلاد
دکتر پریرخ دادستان یکی از بنیادگذاران روانشناسی نوین ایران، مادر روانشناسی ایران 22 آبان‌ماه 1389 درگذشت.
برگزیده چهره ماندگار در سال ۱۳۸۱ و برنده جایزه بخش تحقیقات بنیادی علوم انسانی در پانزدهمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی (۱۳۸۳) و برگزیده دوره دهم کتاب سال ایران برای نگارش کتاب «روانشناسی مرضی: تحول از کودکی تا نوجوانی» از افتخارات و جوایز علمی ایشان است. دکتر دادستان در سال ۱۳۵۹ به‌عنوان دانشیار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه تهران گزینش شد و با تلاش در پژوهش وتألیف، توانست به درجه استاد تمامی دانشگاه تهران برسد. از وی بیش از ۱۵ کتاب و ۵۰ مقاله به‌جا مانده است.
پریرخ دادستان، زاده‌ی یکم فروردین‌ماه 1312دختر جلال‌الدین دادستان نوه شاهزاده مهدی‌قلی میرزا پس از تحصیلات دبستان و دبیرستان، در سال ۱۳۲۸ در ۱۵ سالگی دیپلم ادبی دریافت کرد. او در ۱۶ سالگی، در دومین آزمون اعزام به خارج از کشور شرکت کرد و به‌عنوان تنها بانوی شرکت‌کننده در آن، پذیرفته و یک سال بعد رهسپار سویس شد. درخشش پریرخ جوان در طول تحصیل پیش از دکترا در دانشگاه ژنو باعث شد ژان پیاژه غول روانشناسی شناختی و تحولی، راهنمایی پژوهش و پایان‌نامه دکترای او را بپذیرد. باور پیاژه به دکتر دادستان به حدی بود که مسوولیت مرکز شناختی نیویورک را به او پیشنهاد کرد. اما دادستان با دلبستگی به میهن، این پیشنهاد را نپذیرفت و در سال ۱۳۳۹ پس از گرفتن دکترا در ۲۶ سالگی به کشور بازگشت.
وی پس از ورود به ایران، مسوولیت نخستین مرکز هدایت حرفه‌ای و هدایت تحصیلی را بر دوش گرفت و دوسال مسوولیت دفتر روانشناسی دانشگاه پلی‌تکنیک را با نظارت دانشگاه فرانسه و برای هدایت دانشجویان عهده‌دار شد. او در سال ۱۳۵۴ به درخواست دکتر علی‌اکبر سیاسی به گروه روانشناسی دانشگاه تهران پیوست. او که عهده‌دار چندین طرح پژوهشی در سطح ملی بود، در سال ۱۳۸۱ در حالی‌که به تازگی به‌عنوان یکی از پُرکارترین استادان دانشگاه تهران شناخته شده بود و تدریس بیش از ۱۷ واحد درسی را بر دوش داشت، به اجبار بازنشسته شد، اما به شدت اعتراض کرد. همگام با استاد دادستان، دانشجویان گروه روانشناسی به این حرکت دانشگاه تهران اعتراض کرده، خواستار لغو حکم بازنشستگی وی شدند. دکتر دادستان از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۹ مدیر دفتر مطالعات و تحقیقات علوم انسانی معاونت پژوهشی و برنامه‌ریزی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب و از ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۹ مدیر گروه روانشناسی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) بود. او در سال ۱۳۸۲ فصلنامه روانشناسان ایرانی را با همکاری دانشگاه آزاد پایه‌گذاری کرد.
دکتر پریرخ دادستان که بسیاری او را مادر روانشناسی ایران می‌دانند، در سن 77 سالگی بر اثر ابتلا به سرطان ریه درگذشت. پس از درگذشت وی فیلم مستندی از آثار و زندگانی ایشان تحت عنوان”پرواز ژنو- تهران” به تهیه‌کنندگی محمد فاتحی و کارگردانی مهران فیروزبخت ساخته شد که در دومین سالگرد یادبود وی به نمایش درآمد.
زامیاد به چم زمین است. زمین سرچشمه‌ی همه داده‌ها برای زندگی بهتر آفریده‌هایی است که روی آن زندگی می‌کنند. گویند در این روز درخت نشاندن و تخم کاشتن و آبادانی کردن بسیار خوب است.
چون روز زامیاد نیاری ز می تو یاد
زیرا كه خوش‌تر آید می روز زامیاد
بیست‌و‌هشتمین روز ماه در گاهشمار زرتشتی به ایزد «زامیاد»منسوب است. زامیاد (زم ، زمین + یزد) یا زامیاد نام فرشته‌ی زمین است که با صفت نیک کنش، از او یاد شده است. ایزد زامیاد (زمین) با ایزد آسمان یک‌جا یا جداگانه مقدس شمرده شده‌اند. زمین نماد مادر است برای انسان و دیگر موجودات زنده‌ی روی آن، بنابراین ستودنی و سپندینه بوده و در آموزش‌های دین زرتشتی به نگهداری پاک و نیکو از آن بسیار سفارش شده است. ایزد زامیاد از ایزدان همکار امرداد است.
نماد زامیاد، گیاه بانو اسپرغم یا همان ریحان است.
در ستایش زامیاد
نیایش و ستایش اهورمزدای یگانه
از همه‌ی ،
نیكوكاران به داده های هرمز هست ،
نگهدارنده و پروراننده ی
آفریده‌ی زمین نیكو
را همی مى‌ستاییم ….
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
چون روز زامیاد نیاری ز می تو یاد / زیرا كه خوش‌تر آید می روز زامیاد
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
دارو مخور
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
گرت خوردن دارو افتد به سر
به (زامیاد) روز، هیچ دارو مخور
