نشست تازه‌های نشر هموطنان پیرو ادیان توحیدی در بیست و نهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران از سوی دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن عاشوری موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
در نشست یکم آذرماه 1400، علی علیپور از دست‌اندرکاران اداره اقلیت‌های دینی اداره کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی فریدونی، مدیرکل مجامع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آرتویت زهرابیان، مدیر انتشارات نائیری، آرش آبایی از انجمن کلیمیان تهران، بهنام مبارکه، مدیر نشر هیرمبا و دیناز دهنادی، مدیر انتشارات برسم حضور داشتند درباره‌ی چالش‌های نشر و تازه‌های نشر خود سخن گفتند.
زهرابیان گفت: ما هنوز نتوانستیم یک کتاب جامع برای کنکور اقلیت‌های دینی منتشر کنیم و باید از نشر هیرمبا سپاسگزار باشیم که توانست کتاب جامع و کاملی منتشر کند تا جایگزین کتابی که سال‌ها پیش غلامعلی حدادعادل در این باره نوشته بود بشود.
وی با اشاره به اینکه ما در مجموعه انتشارات نائیری کتاب‌های جدید نوین ایران را به ارمنستان معرفی می‌کنیم تا به زبان ارمنی ترجمه شود، افزود: چندی پیش مراسم بزرگداشت برای کتاب‌های منابع دست اول ارمنی از سوی دانشکده شرق‌شناسی، کرسی ایران‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان همراه با تقدیر از گارون سارکسیان برگزار شد، باید این پرسش را مطرح کرد که این دسته از مراسم چقدر مخاطب دارند؟
مدیر انتشارات نائیری با گله‌مندی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خرید کتاب‌های ناشران اقلیت‌های دینی گفت: اگر کتابی چاپ می‌شود به فروش نرود به درد ناشر نمی‌خورد. اگر وزارت ارشاد یک کتاب را 100 جلد بیشتر بخرد شاید مشکلات ما کمتر شود. دست‌اندرکاران خرید کتاب در وزارت ارشاد می‌گویند کتاب‌های چاپ دوم را نمی‌خرند؟ مگر چند کتاب در این حوزه به چاپ دوم می‌رسد. خرید کتاب وظیفه شورای خلیفه‌گری نیست و ما معمولا مشکلاتمان را در حوزه فرهنگ و نشر به نمایندگان مجلس انتقال می‌دهیم ولی این مساله بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که به ما مجوز نشر داده است.
وی افزود: اگر دغدغه‌های ما کم باشد می‌توانیم در سال کتاب‌های ارزشمندی منتشر کنیم. همچنین اختصاص وام به ناشران اقلیت‌های دینی به ویژه در دوره کرونا می‌تواند تاثیر بسیاری برای ناشران داشته باشد. گاهی 50 میلیون وام می‌تواند کمک بسیاری برای نشر کتاب داشته باشد. ما حتا فروش کتاب‌مان را به دیجی کالا سپردیم سال گذشته دو و نیم میلیون تومان کتاب فروخته شد. امروز ما مشکل مجوز نداریم مشکلات اصلی ما مساله فروش و توزیع کتاب است.
زهرابیان افزود: وقتی کتاب «تاریخ تاتارها» که دربرگیرنده تاریخ قرن بیستم میلادی را منتشر کردیم چقدر مورد توجه قرار گرفت؟ شاید بتوان گفت تعداد اندکی از تاریخ‌پژوهان این کتاب را مطالعه کردند. همچنین کتاب نوشتن درباره تاریخ و نسل‌کشی ارامنه چقدر مخاطب دارد جز عده‌ای کم که در این زمینه پژوهش می‌کنند.
وی افزود: آندرانیک خچومیان، مترجم تخصصی ادبیات معاصر ارمنستان بیش از 40 عنوان کتاب دارد اما سه کتاب را انتشارات نائیری منتشر کرده است زیرا آثار او بیشتر در زمینه سینما و نمایش است. تمام رسالت و هدف نائیری چاپ کتاب در حوزه ارمنی‌هاست و یکی از وظایف ما این است که برای جامعه ارمنی کتاب چاپ کنیم. از نائیری کسی کتاب هری پاتر نمی‌خواهد چه بسا شاید چاپ این گونه از کتاب‌ها با فروش بیشتری نیز مواجه باشد.
مدیر انتشارات نائیری ادامه داد: خواندن یک رمان سورئال به زبان ارمنی سخت است. برخی نویسندگان در جامعه ارمنی زبان شعر دارند اما این دسته از کتاب‌ها بازده مالی خوبی ندارد. هنگامی که در ایروان راه می‌روید بسیاری از افراد با نظامی گنجوی، خاقانی و… آشنا هستند و کتاب‌های کلاسیک به زبان ارمنی استقبال خوبی دارد اما حوزه ادبیات نوین ضعیف است.
سپس آبایی به مساله مهمی اشاره کرد و گفت: من در پاورقی مجله انجمن کلیمیان به آموزش زبان عبری می‌پرداختم که در سایت انجمن نیز منعکس می‌شد. چندین تن از مولفان این مطالب را به نام خودشان به شکل کتاب منتشر کرده‌اند و وزارت ارشاد هم به آن کتاب‌ها مجوز نشر داده است و حتی از آن‌ها نپرسیده که شما که در زمینه خط و زبان عبری کتاب نوشته‌ای آیا می‌توانی یک خط از خط عبری را بخوانی؟
وی افزود: اگر کسی پژوهشگر و متخصص در یک موضوع است دیگر نمی‌تواند در همه حوزه‌ها کتاب بنویسد و باید این مساله به طور جدی در بخش مجوز کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی شود.
مبارکه نیز در سخنانی گفت: دست‌اندرکاران خرید کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ‌گاه از نشر هیرمبا کتاب نخریدند چه چاپ اول و چاپ دوم! همچنین کتاب «مهارت‌های زندگی در گات‌ها» را دو سال پیش در 1376 صفحه منتشر کردیم. گات‌ها کتابی سرشار از امید است که انسان سرگشته و ناامید امروز را در این جهان زیبا و دوست‌داشتنی که با دروغ و ریا روبه‌رو است راه می‌نماید. بشر امروز با این که در روزگار اعتلای دانش و فن‌آوری به سر می‌برد و با وجود تغییرات ژرف در سبک و شیوه زندگی، در رویارویی با دشواری‌های زندگی به شدت آسیب‌پذیر، ناآگاه و ناتوان است.
وی افزود: این کتاب با اینکه قیمت بالایی داشت با استقبال خوبی مواجه شد اما برای چاپ بعدی کتاب چند فصل آن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حذف شد و بیشتر بر این مساله تاکید داشتند که چرا زرتشت و گات‌ها در این کتاب تعریف و تمجید شده است! کتاب به 700 صفحه رسید و هنوز منتشر نشده و در وزارت ارشاد مانده است.
دهنادی نیز با توجه به شعار هفته کتاب با عنوان «جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم» گفت: کاش دست‌اندرکاران شعار هفته کتاب می‌گفتند خانه خود را با کتاب خوب پر کنید و قدرت خرید مردم اینقدر دشوار نبود تا بتوانند کتاب‌های خوب را بخرند و به خانه ببرند.
علیپور نیز در سخنانش گفت: در 200 سال اخیر در زمینه تاریخ ایران باستان و زرتشت‌شناسی بیشتر اروپایی‌ها پیشگام بوده‌اند و این مساله مهمی است که باید بیشتر به آن توجه شود. همچنین در اروپا ناشران پیشرفته بیشتر خصوصی هستند و دولت می‌گوید که در چه حوزه‌ای کار کنند و مسایل مالی هم به همین شکل ساز و کار خود را دارد. ما باید این ساز و کارها را در وزارت ارشاد تعریف کنیم و همچنین ناشران اقلیت‌های دینی باید طرح‌های اجرایی خود را ارائه دهند. باید در وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی روش‌های سنتی را کنار بگذاریم و از روش‌های نوین در این زمینه استفاده کنیم.
فریدونی گفت: مدت هفت سال است که در این زمینه از ناشران اقلیت‌های دینی حمایت می‌کنیم و همه تلاشم این است که در حرف زدن و شنیدن صداقت داشته باشم و این یکی از تمرین‌های من بوده است. سخنان و احساسات دلسوزانه شما مبتنی بر فرهنگ و نشر است و امروز هم به همین دلیل دور هم جمع شده‌ایم که سخنان و راهکارهای شما را بشنویم.
وی افزود: ما دچار مشکل شده‌ایم و این مساله در نظام اداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. بحث خرید کتاب از اقلیت‌های دینی در جای دیگری تعریف شده و در ساز و کار اداره کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی نیست و این همان مشکلی بود که از آن نام بردیم. باید در ساختار اداری تلاش کنیم که این خط و ربط‌های پراکنده را یکجا جمع کنیم. اداره تشکل‌ها در حوزه کمیته خرید، میزان خرید و میزان پول نقشی ندارد و باید راه‌کاری برای آن در نظر گرفت.
فریدونی با اشاره به اینکه امروز عمده‌ترین مساله مشکلات کاغذ است، گفت: طرح گرنت که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند می‌تواند در زمینه‌ی انتشار کتاب‌های فارسی از سوی ناشران خارجی کمک بسیاری کند و در همین طرح کتاب‌های «پرنده من» و «حتی وقتی می‌خندیم» از فریبا وفی و «زیبا، صدایم کن» از فرهاد حسن‌زاده، با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب طرح گرنت توسط گئورک آساطوریان ترجمه و در انتشارات ادیت پرینت ارمنستان منتشر شده است.
