امروز مانتره‌سپند و آذرماه ۳۷۵۹ گاهشمار زرتشتی، سه‌شنبه 23 آذرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 14 دسامبر ۲۰۲۱ میلاد
23 آذرماه سیزدهمین سالروز درگذشت دکتر حسین میرشمسی از چهره‌های ماندگار دامپزشکی و از دانشمندان معاصر ایران است. او را «پدر واکسن‌سازی ایران» می‌دانند.
او به شوند تلاش برای تولید واکسن‌های دامی، واکسن و سرم دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، و همچنین تولید واکسن برای بیماری‌های ویروسی سرخک، فلج اطفال، سرخجه، و اوریون و انتقال دانش فنی ساخت این واکسن‌ها به کشور، پدر واکسن ایران خوانده می‌شود. تیم پژوهشی او در این راه، دکتر جواد رضوی و دکتر عباس شفیعی بودند. وی بنیانگذار تولید واکسن‌های انسانی در موسسه تحقیقات و سرم‌سازی رازی بود. از او بعنوان افتخار دامپزشکان ایران یاد می شود. وی مدت‌ها در دانشگاه‌های کشورهای گوناگون به پژوهش پرداخت و در سال ۱۳۷۴ توانست لوح تقدیر و نشان درجه یک پژوهشی را دریافت کند. او هفت سال نیز به عنوان استاد مدعو در دانشکده پزشکی، دامپزشکی و کشاورزی دانشگاه تهران تدریس کرد.
دکتر میرشمسی بارها در جشنواره خوارزمی شرکت و جوایز دریافت کرد: در سال ۱۳۷۰ به عنوان همکار طرح پژوهشی «تهیه واکسن جدید ضد اوریون با ویروس تعدیل حدت یافته محلی»، برنده جایزه دوم پژوهش. سال ۱۳۷۳ به عنوان مجری طرح پژوهشی «ایمن سازی به ضد دو عفونت دیفتری و کزاز با توکسوئیدهای مایع ضد این دو عفونت از راه خورانیدن واکسن»، برنده جایزه اول پژوهش. در سال ۱۳۷۴ به عنوان همکار طرح پژوهشی «تهیه آنتی ژن سرخجه جهت آزمایشگاههای تشخیص طبی»، برنده جایزه دوم پژوهش. در سال۱۳۷۴ پس از ۵۴ سال خدمت صادقانه در زمینه‌های علمی- پژوهشی، لوح تقدیر و نشان درجه اول پژوهشی از سوی رئیس جمهوری وقت به او پیشکش شد.
حسین میرشمسی زاده 1293 اصفهان، پس از دریافت مدرک دیپلم در سال ۱۳۱۴ تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران آغاز نمود. پس از گرفتن دکترا در سال ۱۳۲۰ به عنوان کارمند فنی در موسسه سرم و واکسن سازی رازی در حصارک به خدمت پرداخت. پس از ۹ سال خدمت در این موسسه در سال ۱۳۲۹ برای کسب تخصص رهسپار کشور فرانسه شد. در انستیتو پاستور پاریس پس از گذراندن دوره میکرب‌شناسی و ایمنی شناسی، دیپلم این رشته را دریافت کرد. سپس، در همین سال در دانشکده دامپزشکی آلفرد وابسته به دانشگاه پاریس در امتحانات نهایی آن دانشکده، مدرک دیپلم دکترای دامپزشکی دانشگاه پاریس را گرفت. در سال ۱۳۳۹ (۱۹۶۰) پس از آنکه تولید واکسن‌های ضد دیفتری، کزاز و سیاه سرفه به مرز تولید انبوه رسیده بود و با توجه به علاقه شخصی وی به پژوهش در زمینه ویروس‌ها، برای استفاده از دو بورس در کشور آمریکا رهسپار این کشور شد. در طی یک سال اول با استفاده از بورس موسسه بهداشت آمریکا و در چهار ماه بعد با استفاده از بورس سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (F.A.O) به فراگیری علوم جدید در زمینه ویروس شناسی پرداخت. همچنین تهیه مقدمات تولید واکسن ضد سرخک، با استفاده از بورس پژوهشی از طرف سازمان جهانی بهداشت دوره ای 9 ماهه را در دانشکده پزشکی دانشگاه بایلور در شهر هوستون آمریکا گذراند. او سپس ۳ ماه دیگر در دانشگاه توکیو و موسسه واکسن سازی شیبا کارآموزی کرد. سال ۱۳۴۸ به تولید واکسن ضد سرخک در موسسه رازی پرداخت و از سال ۱۳۵۲ پژوهش در زمینه تولید واکسن ضد فلج اطفال را نیز آغاز کرد و تولید انبوه این واکسن نیز به فهرست واکسن‌های تهیه شده در این موسسه افزوده شد. دکتر میرشمسی در سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ موفق به تولید دو واکسن جدید ضد اوریون و ضد سرخجه نیز در این موسسه شد. او در طول دوره کاری خود بارها به عنوان نماینده و مشاور سازمان جهانی بهداشت مسوولیت مشاوره یا راه‌اندازی را در مراکز تولید واکسن کشورهای گوناگون بردوش داشت. او در سال ۱۹۶۲ به نمایندگی از طرف سازمان جهانی بهداشت، مرکز تولید واکسن کشور اردن را بنیاد کرد. همچنین او از سال ۱۹۸۰ در انستیتو پاستور کشور تونس به عنوان مشاور و کارشناس سازمان بهداشت جهانی همکاری داشت و از سال ۱۹۷۰ نیز به عنوان نماینده سازمان جهانی بهداشت در منطقه خاورمیانه و خاور نزدیک در کمیته استانداردهای بیولوژیک وابسته به این سازمان فعالیت کرد. او همچنین به عضویت آکادمی علوم نیویورک و مجمع بین‌المللی زیست‌شاسان درآمد. او در سال ۱۹۸۴ از طرف یونیسف برای بررسی مشکلات موسسه واکسن سازی کشور کره‌شمالی واقع در پیونگ یانگ، ماموریت یافت. این طرح به وسیله ایشان در کشور طراحی گردید و سپس توسط یونیسف به اجرا درآمد .دکتر میرشمسی هفت سال به عنوان استاد مدعو در دانشکده پزشکی، دامپزشکی و کشاورزی دانشگاه تهران به امر آموزش ویروس‌شناسی نیز اشتغال داشت.
از سه عنوان کتاب تالیف شده توسط ایشان، کتاب «ویروس شناسی عمومی»، در سال ۱۳۴۸ و «اصول ایمنی‌شناسی»، در سال ۱۳۵۲ به عنوان بهترین تالیف سال انتشار خود معرفی شدند. کتابی نیز با عنوان «پیشگیری و درمان با واکسن و سرم» تالیف کرد که ویرایش سوم آن در سال ۱۳۷۵ به چاپ رسیده است. دکتر حسین میرشمسی در ۲۳ آذز ۱۳۸۷ در ۹۴ سالگی درگذشت.
در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است.
بیست و نهمین روز ماه، مانتره‌سپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره یا منتره به معنای سخن اندیشه برانگیز و دوم سپند یعنی مقدس. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوش‌ها و چشم‌هاست. مانتره‌سپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است.
اشوزرتشت سرودهای خود گاتها را مانتره که همان سخن اندیشه‌برانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روان‌ها هم آماده است و شفا می‌بخشد قلب‌های خسته انسان در رنج را.
مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرام‌بخش روان‌ها هم آمده است و قلب‌های خسته‌ی انسان‌ها را در رنج و سختی شفا می‌بخشد.
«مانتره» یکی از واژه‌های بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روان‌ترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره می‌نامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته می‌شوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده می‌شود.
ویژگی‌های مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) می‌داند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آن‌ها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمت‌های اصلی اوستا بر می‌آید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهره‌مند می‌شود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در می‌آید و به مانتره وجودی انسان دیگری می‌رسد و آن را بر می‌انگیزد.
چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و می‌توان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.
نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ای دلارام روز ماراسپند
دست بی‌جام لعل مِی، مپسند
خرمی در جهانِ خرم بین
شادمانی كن و به ناز بخند
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر
یک پاسخ
جای همچین آدم هایی ک از دید دانشی براستی توانمد بودند و از دید اخلاقی باورمند ب کار درست و از دید ملی، خواستار پیشرفت و تندرستی هرچه بیشتر ایران و ایرانیان، اکنون چه خالی است.