امروز فرخ و پیروز روز آذر ایزد و دیماه ۳۷۵۹ گاهشمار زرتشتی، آدینه سوم دیماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 24 دسامبر ۲۰۲۱ میلادی
سوم دیماه ۱۳۰۰، عباس سحاب، جغرافیدان و نقشهنگار (کارتوگراف) در تفرش دیده به هستی گشود. از سحاب بهعنوان بنیانگذار دانش نقشهنگاری به شیوه نوین در ایران یاد میشود.
وی همچنین بنیانگذار موسسه جغرافیایی سحاب است. در هفت سالگی همراه پدرش، میرزا ابوالقاسم سحاب، پژوهشگر نامی ایرانی، که شمار تألیفاتش به بیش از ۷۰ جلد میرسد. از تفرش به تهران آمد تا بتواند تحصیلش را ادامه بدهد.
او در مدرسه، استعداد سرشارش به جغرافیا نمایان شد و نمونهای از کار نقشهنگاریاش در دوره دبیرستان «نقشه کشور فرانسه» است که در ۱۳ سالگی ترسیم کرد و اکنون در آرشیو موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب نگهداری میشود. در همین دوره دبیرستان، نخستین نقشه تهران را بعد از ۶ ماه کار و تلاش به خط لاتین تهیه کرد. او به همراه پدرش در سال ۱۳۱۵ سنگ بنای نخستین موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی خصوصی ایران را گذاشت. او برای تهیه نقشههای مناطق گوناگون ایران به بیشتر شهرها و روستاها سفر کرد و در سال ۱۳۳۴ با همکاری موسسه کلمبوس آلمان، نخستین کره جغرافیایی را به خط و زبان فارسی به چاپ رسانید. وی مولف، نقشهنگار و ناشر صدها اطلس و نقشه جغرافیایی از ایران و کشورهای خاورمیانه، خلیج فارس و دودمانهای تاریخی ایران است. از دیگر آثار ارزشمند او تدوین اطلس ۱۴ سده هنر اسلامی به دو زبان فارسی و انگلیسی در ۲۰ مجلد است. تالیف این مجموعه با حمایت یونسکو در زمان زندگیاش، در بیش از ۳۰ سال ادامه داشت و برای گردآوری منابع و تکمیل آن به ۳۲ کشور جهان سفر کرد، اما شوربختانه به انجام نرسید. تنها جلد دوم آن تحت عنوان «هنر خوشنویسی، از آغاز تا امروز» به دو زبان فارسی و انگلیسی در سال ۱۳۸۱ چاپ و منتشر شد. مطالعه، پژوهش و گردآوری اسناد تاریخی و جغرافیایی خلیج فارس برای مقابله با سازندگان اسامی جعلی و اثبات حقانیت ایرانیان از دغدغههای سحاب بود. وی با تشکیل نخستین نمایشگاه اسناد تاریخی و جغرافیایی خلیج فارس در سال ۱۳۴۵ در محل کافه شهرداری تهران و تدوین و انتشار چند مجلد اطلس به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی و شرکت در مجامع علمی داخل و خارج کشور و تشکیل نمایشگاهها در این زمینه کوشید.
موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب که دستاورد کار و تلاش سه نسل خاندان سحاب است، یادگار سحاب به عنوان نخستین موسسه جغرافیایی بخش خصوصی در خاورمیانه است. پس از درگذشت وی، این نهاد بزرگ فرهنگی، با نزدیک به ۸۰ سال فعالیت، توسط فرزند ارشدش، محمدرضا سحاب «نسل سوم خاندان سحاب» با همکاری همسر و فرزندانش که نسل چهارم این خاندان هستند، اداره میشود
عباس سحاب افزون بر موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب، کتابخانه جغرافیایی سحاب را نیز به یادگار گذاشتهاست که دارای چندین هزار جلد کتاب و تقریباً به همین اندازه نشریات ادواری در زمینه جغرافیا و نیز بیش از ۸۰ هزار قطعه نقشه از ایران و جهان است.عباس سحاب مؤلف، نقشهنگار و ناشر صدها اطلس و نقشه از ایران، کشورهای خاورمیانه، خلیجفارس و دودمانهای تاریخی است. او با ابداع سبکی نوین در طراحی و ترسیم نقشههای جغرافیایی به عنوان یکی از نقشهنگاران صاحب سبک در دنیا مطرح شد و پدر علم جغرافیای ایران نام گرفت. عباس سحاب از آخرین بازماندگان نسل نقشهنگاران قدیمی و صاحب سبک در جهان به شمار میرود که دوره نقشههای آموزشی برای مدرسههای کشور، ترسیم نقشههای موضوعی ایران، اطلسهای جغرافیایی، تاریخی، کتابهای راهنما و مرجع، اطلس نقشه های جغرافیایی و سندهای تاریخی درباره خلیج فارس را تهیه و گردآوری کرد. همچنین وی موفق به طراحی و چاپ نقشههای تاریخی ایران در دورههای گوناگون از سلسله هخامنشیان تا زندیه شد.
عباس سحاب در ۱۴ فروردین ۱۳۷۹ دیده از جهان فرو بست و در قطعه هنرمندان و دانشمندان ایران در بهشت زهرا (تهران) به خاک سپرده شد.
«آذر» در اوستا «آترَ»، نهمین روز از هر ماه سی روزه و نهمین ماه در سالنمای زرتشتی به این نام است. آذر ایزد نگاهبان آتش و فروزهی اهورامزدا است از این رو گاه او را در شمار امشاسپندان آوردهاند. آذر به چم آتش و گرما و نیروی داخلی برای جنبش و حرکت است. ایزد آذر از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است و آن نگهبان آتش است. آذر از آفریدههای بزرگ اهورامزد است. زرتشتیان، در تاریخ خود «آتش» را به مانند پرچم سپندینه میدانند و آذر ایزدی است نگهبان این نماد پایداری و استواری دین زرتشتی. آتش یكی از آخشیجهای چهارگانه طبیعت است كه ایرانیان همواره آنرا پاس میداشتهاند. جه نیکوست در این روز آتش نیایش خواندن و نیایش به درگاه اهورامزدا.
در فرهنگ ایران، آتش یکی از پدیدههای طبیعی با ارزش است چون گرمای زندگی را در کالبد دیگر پدیدههای هستی جاری میسازد و با نور خود که نشانی از آذر اهورایی است جان و دل یاران اهورامزدا را روشنایی میبخشد پس سوی پرستش اهورامزدا است. هر زرتشتی برای نیایش باید رو به سوی روشنایی و پشت بر تاریکی کند. آتش پرستاران در آتشکده از آن پرستاری میکنند. جشن آذرگان از جشنهای ویژه آتش در فرهنگ ایران است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای خرامنده سرو تابان ماه
روز آذر می چو آذر خواه
شادمان كن مرا به می كه جهان
شادمان شد به فر دولت شاه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
به راه شو و نان مپز چه گناه گران است
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (آذر) مپز نان، که دارد گناه / بدین روز، نیک است رفتن به راه