نماوای آتش نیایش شادباش جشن سده

جشن سده یادگار نیاکان خردمند ایران‌زمین با ریشه‌ای به درازای تاریخ و تمدن بشری بر همه ایرانیان راستین شاد و فرخنده باد.

سده اين جشن فرخ‌فال فيروز   نمادى از سرور و شادمانى‌ست

سده يادآور ايران بشْكوه       گران‌فر چون درفش كاويانى‌ست

جشن سده، یادگار هوشنگ شاه تا به امروز همچنان به‌یادگار مانده‌است و از آن زمان تاکنون هرساله ایرانیان، به روز دهم بهمن ماه این جشن شکوهمند و شادی‌آور را در سرزمین ایران و در برخی از کشورهای دیگر جهان برگزار می‌کنند. سده، جشن گرامیداشت پیدایش آتش و به‌کار گرفتن این آخشیج سودمند به دست ایرانیان و آغاز تمدن در جهان است. «سده» می‌آید تا بانگ برآرد که این‌جا، این سرزمین اهورایی خاستگاه آغاز شهری‌گری (: تمدن) بوده است و هوش و خرد ایرانی زمینه‌ساز آن. انسان پس از کشف آتش، از روشنایی و گرمای آن بهره گرفت. با این کشف ارزشمند که به باور ایرانیان به دست هوشنگ‌شاه پیشدادی به انجام رسیده، شهری‌گری (:تمدن) بشری شتابی چند برابر گرفت شب‌های تیره را به روشنی دگرگون کرد و از غارنشینی کوچ کرده به شهرنشینی رسید.
این جشن به این سبب سده نام گرفته است که سد روز پس از زمستان ِ بزرگ، روز دهم بهمن هر سال برگزار می‌شود. در شیوه گاه‌شماری نیاکان ما دو فصل تابستان و زمستان وجود داشته است که زمستان از ماه آبان آغاز می‌شده با سپری شدن ماه‌های آبان، آذر و دی (نود روز) و ده روز از ماه بهمن، سد روز خواهد شد. جشن سده پایان چله کوچک و آغاز چله بزرگ است.
«سده» کهن‌ترین جشنِ ایران‌زمین، و چه بسا، کهن‌ترین جشنِ جهان به شمار می‌رود. سده، یکی از جشن‌های ملی ایرانیان است و برگزاری آن ویژه‌ی زرتشتیان ایران نیست چنان‌که جشن نوروز و بزرگداشت شب چله را همه‌ی ایرانیان پاس می‌دارند شایسته است تا دیگر جشن‌های ایران باستان نیز که جنبه‌ی دینی زرتشتی ندارد و برگرفته از پدیده‌های تاریخی، طبیعی و حماسی نیاکان ما در ایران است نیز همگانی شود و ایرانیان به برپایی آن افتخار کنند. جشن سده (مهار شدن آتش)، جشن مهرگان (آیین پیمان و دوستی)، جشن تیرگان (حماسه جانشانی آرش کمانگیر) از جمله جشن‌های ملی ایرانیان است. دهم بهمن آتش جشن سده را برپا می‌کنیم تا به جهان یادآورشویم فرزندان ایران میراث‌دار جشن و شادی‌ هستند و فرهنگ‌شان را گرامی می‌دارند.
جشن ملی سده پس از نوروز، یکی از باارزش‌ترین و باستانی‌ترین آیین‌های ایرانیان است. سالنمای راستی، نخستین ناشر سالنمای زرتشتیان ایران، جشن سده 3759 دینی را شادباش می‌گوید. امید است نماوای واژ اوستای «آتش نیایش» با آوای موبد بهزاد نیکدین از آتشکده گوهر و مهربان اصفهان و سرود آتش جشن سده با خوانش خداداد کاویانی بر دل‌ها بنشیند. شکوه این آیین فرخنده افزوده باد. دلگرم به یکدیگر مهرتان افزون. پسین‌گاه 10 بهمن‌ماه فروزان آتش «سده» جلوه‌گر خواهد شد. آتشی به بزرگی شکوه و فر دیروز ایران، به گرمی پیوند امروز دستان ایرانیان و به روشنی فردای ایران و ایرانی‌.

جشن سده از زمان‌های بسیار دور به یادگار مانده و جشن پیدایش آتش است. روایت آن از گذشتگان دور چنین آمده است که روزی هوشنگ شاه به همراهی یاران خود به کوه می‌رود و در راه به مار تنومندی برخورد می‌کند و با سنگ بزرگی به جنگ او می‌شتابد و سنگ را به سوی مار پرتاب می‌کند. سنگ به سنگ دیگری برخورد کرده و جرقه‌ای بیرون می‌جهد و به خار و خاشاک پیرامون سنگ شعله می‌کشد و آتش فروزان پدیدار می‌گردد و از آن پس در این روز جشن سده برگزار می‌شود. سده از واژه «ست» در زبان پهلوی به چم صد آمده است.  به روایت امروزه در جشن سده 50 روز و 50 شب به جشن نوروز مانده است. در همه شهرها و روستاهای زرتشتی‌نشیین، زرتشتیان در روز جشن سده گرد هم می‌آیند و با آتش افروزی به هنگام غروب آفتاب این جشن را برپا می‌کنند. برپایی جشن سده بدین گونه است که موبدان سروده آتش نیایش را در جایگاهی می‌خوانند و سپس به همراه گروه نوازندگان با آتشدانی که از آتشکده آورده شده به سوی هیزم‌ها می‌روند. سه بار بر گرد هیزم ها می‌چرخند وسپس اندکی بر پیرامون آن می‌ایستنند و آنگاه به آرامی و همراه با یکدیگر هیزم‌ها را به آتش می‌کشند.