امروز پیروز و فرخ روز امرداد امشاسپند و اردیبهشت‌ماه از سال 3760 زرتشتی، ششم اردیبهشت‌ماه 1401 خورشیدی، 26 آوریل 2022 میلادی
تورج نگهبان زاده ششم اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۱ در اهواز، نویسنده، مترجم، شاعر و ترانه‌سرا، ماندگارترین تصنیف‌های ایرانی را پدید آورد. او را باید ستونی از کاخ ترانه دانست. ترانه‌سرایی از نسلی که آثارشان نوآور در موسیقی و تصنیف ایرانی بود و جاودانه ماند.
تورج نگهبان در درازای عمر هنری خود به جز ترانه‌های فیلم‌ها، بیش از ۷۰۰ ترانه تنها برای رادیو و به سفارش آن سازمان سرود. تورج نگهبان تحصیلات ابتدایی را در خرمشهر و دوره متوسطه را در دبیرستان فیروز بهرام یکی از دبیرستان‌های زرتشتیان شهر تهران به‌پایان رسانید. او دانش‌آموخته لیسانس ادبیات فارسی و فوق‌لیسانس علوم اجتماعی از دانشگاه تهران بود. نگهبان هم‌زمان با تحصیل در دانشگاه با عنوان معاون اداره مطبوعات در اداره کل انتشارات و رادیو مشغول کار شد و از ۱۳۴۲ خورشیدی در مرکز صنایع دستی ایران کار کرد و تا پایان سال ۱۳۵۷ با عنوان مشاور وزیر صنایع و سرپرست انتشارات و روابط عمومی سازمان صنایع دستی ایران مشغول به خدمت بود. وی در کنار فعالیت‌های هنری رییس روابط‌عمومی سازمان صنایع دستی ایران و همچنین از سال ۱۳۵۳ تا زمان انقلاب مدیرمسوول نشریه تخصصی دستاورد بود. همچنین سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۸ در دانشکده علوم اجتماعی قزوین تدریس می‌کرد و صاحب امتیاز و مدیرمسوول مجله صوتی صدا بود. آشنایی تورج نگهبان با همایون خرم، نوازنده ویلن و آهنگساز، پای او را به عرصه ترانه‌سرایی باز کرد. به این ترتیب نگهبان کار ترانه‌سرایی را از ۱۳۲۸ خورشیدی با همکاری همایون خرم، امین‌الله رشیدی و مجید وفادار آغاز کرد و نخستین ترانه‌هایش به ترتیب با صدای محمود کریمی، امین‌الله رشیدی، منوچهر همایون‌پور و داریوش رفیعی از رادیو پخش شد. پس از آن نگهبان در ۱۳۴۰ خورشیدی همکاری خود را با برنامه گل‌ها آغاز کرد و از همکاران همیشگی آن شد.
این ترانه‌سرا افزون‌بر ساختن ترانه‌های بی شمار برای بسیاری از هنرمندان برجسته موسیقی پاپ ایرانی در کارنامه خود، برگردان اشعار فیلم پرآوازه‌ی «اشک‌ها و لبخندها» را هم ثبت کرده است. اشعار این فیلم پس از ترجمه به زبان فارسی، از سوی خوانندگان اپرای ایران برای فیلم خوانده شد.
یکی از آثار ماندگار ترجمه و صداگذاری فیلم «بانوی زیبای من» است که زیرنگر تورج نگهبان محصول استودیو طنین به فارسی دوبله شد و یکی از شاهکارهای دوبله ایران به شمار می‌آید. مدیر دوبلاژ این فیلم علی کسمایی بود که از سوی کمپانی سازنده شایسته‌ی دریافت جایزه بهترین دوبله و صداگذاری نیز شد.
وی پس از انقلاب و شرایط موجود، فعالیت‌های هنری‌اش کم شد و در سال ۱۳۵۹ مدتی مدیر استودیو صبا بود و شرکت تبلیغاتی کارنامک را بنیاد کرد. در این سال‌ها اثر ماندگارش، شعر “ای ایران” ساخته محمد سریر که توسط محمد نوری اجرا شد و چند غزل و شعر بلند از او به یادگار ماند.
در روح و جان من می‌مانی ای وطن
به زیر پا فتد آن دلی، که بهر تو نلرزد
شرح این عاشقی ، ننشیند در سخن
که بهر عشق والای تو ، همه جهان نیرزد
ای ایران ایران دور از دامان پاکت دست دگران ، بد گهران
ای عشق سوزان ، ای شیرین‌ترین رویای من تو بمان ، در دل و جان
ای ایران ایران ، گلزار سبزت دور از تاراج خزان ، جور زمان
ای مهر رخشان ، ای روشنگر دنیای من به جهان ، تو بمان
سبزی صد چمن ، سرخی خون من ، سپیدی طلوع سحر ، به پرچمت نشسته
شرح این عاشقی ، ننشیند در سخن
بمان که تا ابد هستیم ، به هستی تو بسته
ای ایران ایران دور از دامان پاکت دست دگران ، بد گهران
ای عشق سوزان ، ای شیرین‌ترین رویای من تو بمان ، در دل و جان
ای ایران ایران ، گلزار سبزت دور از تاراج خزان ، جور زمان
ای مهر رخشان ، ای روشنگر دنیای من به جهان ، تو بمان
او به میهن عشق می‌ورزید و در سلوک و عرفان، مطالعات فراوانی داشت که در آثار به‌جای مانده‌اش آشکار است. وی تا اردیبهشت ۱۳۷۲ در ایران اقامت داشت، سپس به لس‌آنجلس کوچ کرد. پس از انقلاب انگشت شماری ترانه مانند «صنما» با اجرای شکیلا، «سرود آفرینش» و «تندباد حادثه‌ها» با صدای داریوش اقبالی از او به‌جا مانده است.
سرانجام در ۳۰ امردادماه ۱۳۸۷خورشیدی تورج نگهبان یکی از بزرگان موسیقی ایران در ۷۶ سالگی بر اثر بیماری ذات‌الریه چشم از جهان فروبست و در گورستان فارست لاون هالیوود کالیفرنیا به‌خاک سپرده شد.
آمرتات: جاودانگی، ماندگار و بی‌مرگی نام هفتمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی و نام پنجمین ماه است. آ، واگ (واژه) نفی هست، مٓر: به چم مردن و مرگ، تات، پسوند امرداد به پارسی آمده است. در اوستا امرتات و در فارسی امرداد بنابراین امرداد یعنی بی‌مرگی و آسیب ندیدنی یا جاودانی. پس واژه “مرداد” در ادب مزدیسنا جایی ندارد. در گاهشمار خورشیدی ایران، پنجمین ماه سال به اشتباه مُرداد نامیده شده است که به چم مرگ و نیستی است بنابراین پسندیده است آنرا اَمُرداد بنویسیم و بگوییم.
در آفرینش نگهبان گیاهان و رستنی هست. امرداد یکی از امشاسپندان است که نگهبانی گیاهان با اوست. همیشه با امشاسپند هه اُروتات یا خورداد هستند. دو گام امشاسپندان خورداد و اَمرداد به هم پیوسته هستند. آدمی بتواند این دو رده از زندگی را به وارستگی برساند و به رسایی برسد خودبه‌خود به بی‌مرگی و جاودانگی هم خواهد رسید.
در گاهشمار سی‌روزه‌ی زرتشتیان هنگامی که نام روز و ماه برابر می‌شود آن روز را جشن می‌گیرند. فرارسیدن روز امرداد در ماه امرداد را جشن امردادگان می‌نامند.
در گات‌ها ، یسنا ٥١ ، بند ٧ می‌خوانیم:
كس به هفت رده، اهورامزدا، روان، نیک‌اندیشی، بهترین راستی، شهریاری مینوی، آرمان سپند، رسایی و بالندگی بی‌مرگی، جاودانگی برسد و بر راه آیین راستی مى‌رود، از بخشایش دو مینویی اهورامزدا به پاداش خواهد رسید خوشی خورداد و جاودانگی امرداد را دارا مى‌شود.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
روز امرداد مژده داد بدان
كه جهان شد به طبع باز جوان
عدل بارید بر جهان یک سر
دولت و ملک شهریار جهان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
دار و درخت بنشان
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (خورداد) جوی نوین کن روان/ امرداد بیخ نو اندر نشان
