دکتر عبدالمجید ارفعی از بازگرداندهنشدن همهی گلنبشتههای هخامنشی خرسند نیست و میگوید تنها گلنبشتههای خوانده شده بازگردانده شده است.
ارفعی شاگرد استاد ریچارد هلک از چگونگی بازگرداندن میراث نیاکانی به ایران ناخرسند است، زیرا باور به بازگشت همهی گلنبشتهها دارد: «سال 1378 خورشیدی به میراث گوشزد کردم که گلنبشتهها برگردانده شود؛ گفتند ما هیچ بستانکاری از آمریکا نداریم و همه را برگشت دادهاند. گفتم هشت سال هر روز با آنها سروکار داشتم، میخواندمشان و نزدیک به 2هزار لوح را من پختم، شما چه میگویید؟
پاسخ دادند ما شمارششان کردیم، 35هزار تکه بود! در حالیکه سالهای 1327 و 1331 (خورشیدی)، 150 لوح و خردهریزهای شمارش نشده، برگشت داده شده بودند».
دکتر ارفعی برای ثابتکردن گفتهی خود با دو تن از بانوان همکار، نزدیک به یک هفته در بایگانی ادارهی کل باستانشناسی اسناد تختجمشید را جستوجو کردند و دریافتند که 50 صندوق به آمریکا رفته و تنها سه صندوق برگشت شده است.
وی در دنبالهی سخن خود افزود: «هنگامی که لوحها به آمریکا میرفتند در 2353 جعبه و خردهریزهها نیز در چندین پیت نفتی جای داده شدند. پس از پذیرفتن سخنان من، درخواست کردند با آنها نامهنگاری کنم. آمریکاییها پذیرفتند هزینهی آمدوشد مرا بپردازند؛ ولی هزینه ماندن را دولت ایران بپذیرد.
با همهی حساسیتهای دکتر ارفعی برای بازگرداندن همهی گلنبشتهها، ایران خواست موسسهی شرقی دانشگاه شیکاگو در برگرداندن 1783 لوح را میپذیرد. ارفعی گفت: «قرار براین بود در سال نخست پس از رای دادگاه، برگردانده شوند. ولی شماری پس از یک سال و هشت ماه آورده شد. 300 لوح بازگردانده شدهی بار نخست و 1783 لوح دیگر به اندازهای هستند که زندهیاد هلک در کتابش چاپ کرده است. چاپ نشدهها، نخواندهها و آنهایی که من چاپ کردم را هنوز نفرستادهاند و کسی به سخنان من گوش نمیدهد.»
آنچه در بالا آمده، بخشی از گفتوگوی امرداد با عبدالمجید ارفعی است که با عنوان «گلنبشتهها، پای در گل کارشکنی دانشگاه شیکاگو» به کوشش مارال آریایی انجام و در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گفتوگو را در رویهی پنجم (اندیشه) امرداد شمارهی 418 بخوانید.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
لینک فروش اینترنتی شماره 418 امرداد